Tabiy ofatlar va boshqa favqulodda vaziyatlarda aholi harakati. Tayyorladi: Jabborova Mardona Qabul qildi: Qurbonboyeva Xovvajon
Download 314.22 Kb.
|
Tabiiy ofatlar va boshqa favqulotda xolatlarda aholi harakati.
- Bu sahifa navigatsiya:
- Qurgʻoqchilik
- Xalqaro huquq
Qor boʻroni
Blizzard (boʻron, boʻron) — yer yuzasidan koʻtarilgan qorning shamol tomonidan koʻchirilishi. Rasmiy meteorologik stansiyalarda qor, qor boʻroni va umumiy boʻron qayd etiladi[14]. Baʼzi mualliflar bulutlardan tushgan va hali yer yuzasiga tegmagan qorning shamol tomonidan boshqariladigan shaklini boʻron deb hisoblashadi[15]. Ular chavandoz boʻronini — shamolda qor yogʻishini, qor parchalari havo oqimi bilan birga yer yuzasiga tegmaguncha harakat qilganda, harakatsiz qoladi. Rasmiy ob-havo stansiyalarida boʻronlar kuzatilmaydi. Tarixdagi eng kuchli qor boʻronlari: 1888-yilgi Buyuk qor boʻroni 4 kun ichida 400 kishining hayotiga zomin boʻldi. Nyu-Yorkdagi qor koʻchkilarining balandligi 6 metrga yetdi. 1972-yilda Eronda qor boʻroni 4000 kishining oʻlimiga olib keldi[16]. 2008-yil Afgʻonistonda qor boʻroni. Doʻl Doʻl — yomgʻirning bir turi. Doʻl — oʻlchamlari millimetrdan bir necha santimetrgacha boʻlgan sharsimon yoki tartibsiz shakldagi muz zarralari (doʻl). 130 mm va ogʻirligi taxminan 1 kg boʻlgan doʻl toshlari mavjud. Doʻl toshlari kamida 1 mm qalinlikdagi shaffof muz qatlamlaridan iborat. Doʻl odatda issiq mavsumda kuchli kumulonimbus bulutlaridan tushadi. Doʻl qishloq xoʻjaligiga katta zarar yetkazadi, ekinlar va uzumzorlarni buzadi. Qurgʻoqchilik Qurgʻoqchilik uzoq (bir necha haftadan ikki yoki uch oygacha) yuqori (maʼlum bir hudud uchun) havo harorati va kam yogʻingarchilik (yomgʻir) bilan barqaror ob-havo davri boʻlib, tuproq namligi zahiralarining pasayishiga va madaniy oʻsimliklarning ezilishiga va nobud boʻlishiga olib keladi. Qurgʻoqchilikning boshlanishi odatda harakatsiz yuqori antisiklonning sodir boʻlishi bilan bogʻliq. Quyosh issiqligining koʻpligi va havo namligining asta-sekin kamayishi bugʻlanishning kuchayishiga olib keladi (atmosfera qurgʻoqchiligi) va shuning uchun tuproqdagi namlik zaxiralari yomgʻir bilan toʻldirilmasdan (tuproq qurgʻoqchiligi) tugaydi. Asta-sekin tuproq qurgʻoqchiligi kuchayib, suv havzalari, daryolar, koʻllar, buloqlar quriydi va gidrologik qurgʻoqchilik boshlanadi. Markaziy Rossiyada 1972-, 2002- va 2010-yillarda uzoq davom etgan issiqlik va qurgʻoqchilik tufayli koʻplab oʻrmon va torf yongʻinlari sodir boʻlgan. Bu Moskva va boshqa koʻplab shaharlarda odamlarning sogʻligʻi muammolariga olib keldi. Xalqaro huquq 1965-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi aʼzo davlatlardan tabiiy ofatlar oqibatlarini bartaraf etishga bagʻishlangan milliy apparatni yaratish masalasini koʻrib chiqishni soʻradi[17]. Nogironlar huquqlari toʻgʻrisidagi konvensiya kabi xalqaro huquq quyidagilarni belgilaydi: "Davlatlar xalqaro huquq, shu jumladan xalqaro gumanitar huquq va inson huquqlari boʻyicha oʻz majburiyatlariga muvofiq ularning himoyasi va xavfsizligini taʼminlash, xavfli vaziyatlarda, shu jumladan tabiiy ofatlarda nogironlar uchun barcha zarur choralarni koʻrishlari kerak. 1989-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti Bosh Assambleyasi har yili Tabiiy ofatlarni kamaytirish xalqaro kunini oʻtkazadi. Download 314.22 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling