Tadqiqotlari

Iste’mol savatchasi – iste’mol narxlari indeksi va iste’mol darajasini tahlil 
qilishda foydalaniladigan tovarlar va xizmatlar yig‘indisi. 
Strategik tahlil menejment talablarini amalga oshirishda barqarorlik talab 
qiladi. Busiz qarorlar qabul qilish va ularga amal qilish qiyin. Ma’lumki, siyosat 
iqtisodiyotning bir narsaga qaratilgan ifodasi. O‘z navbatida, ijtimoiy-iqtisodiy tahlil 
marketing siyosiy va huquqiy muhiti ta’siriga uchraydi. Bu qatorga esa quyidagilarni 
kiritish mumkin: 
➢ davlatning bozor sohasidagi qonunchilik faoliyati; 
➢ soliqqa tortish tamoyillari va usullari; 
➢ narx shakllanishi sohasi davlat faoliyati; 
➢ bozor jarayonlarini tartibga solish sohasi davlat siyosati; 
➢ davlat standartizatsiya va sertifikatsiya tizimi; 
➢ tovarlar sifati va savdo tartibi nazorati; 
➢ biznes va iste’molchilarning huquqiy himoyalanganligi. 
Tovarni ishlab chiqish, yangi tovar turlari yaratish yoki mavjud tovarlarni 
takomillashtirish jarayoni bozorni shakllantirishning muhim strategik jarayonini 

---

164 
ifodalaydi. fan-texnika muhiti tovarlar ishlab chiqarish va taqsimlashni 
takomillashtirish, ularning iste’mol xususiyatlarini yangilash va tovarlarni sifat 
jihatidan yangilash uchun shart-sharoitlar yaratiladi. Ishlab chiqarish faoliyati 
tahlilimg tadqiqotlari va birinchi navbatda, innovatsiya jarayonlarini o‘rganish va 
bashorat qilish bilan chambarchas bog‘liq. Kompyuterlashtirish sohasidagi fan-
texnika tadqiqotlari marketing faoliyatini kengaytirishga kuchli turtki beradi, 
tovarlarni harakatlantirish va omborlarga joylashtirishni modellashtirshi va 
boshqarishda iqtisodiy-matematik usullarni kengroq jalb etishga imkon beradi. 
7.9-rasm. Marketing siyosiy-huquqiy muhiti tahlili 
Fan-texnika taraqqiyoti (FTT) yutuqlaridan foydalanish turli shakllarda 
namoyon bo‘ladi: 
➢ tovar yoki savdo texnologiyasining ma’naviy eskirish; 
➢ sifati jihatidan yangi tovar yaratish yoki mavjud tovarni tubdan 
takomillashtirish potensial imkoniyati; 
QONUNChILIK FAOLIYATI 
SOLIQQA TORTISh TAMOYILLARI 
NARX ShAKLLANIShI TAMOYILLARI 
BOZORNI TARTIBGA SOLISh
STANDARTLAShTIRISH VA 
SЕRTIFIKATSIYA 
SAVDO FAOLIYATI NAZORATI 
MARKЕTING 
SIYoSIY-HUQUQIY 
MUHITI TAHLILI 
HUQUQIY HIMOYALANGANLIK 

---

165 
➢ tovar tayyorlash uchun vaktni tejash va ishlab chiqarish xarajatlarini 
kamaytirib, tannarxni pasaytirishga olib keladigan texnologiyalarni takomillashtirish. 
Fan-texnika taraqqiyoti ishlab chiqarishni rivojlantirishning kuchli omili 
hisoblanadi, biroq u agard natijalaridan raqobatchi korxona ham foydalanadigan 
bo‘sa, raqobat kurashini kuchaytiruvchi omilga ham aylanishi mumkin. Shu sababli 
strategik tahlilda raqobatni o‘rganishga katta e’tibor qarailadi.