Таълим жараёнига замонавий технологик ёндашув зарур омил

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2021, 10 (107)
яъни ўқитувчи (педагог) бўлим ва бобни 
ўрганиш режасини тузар экан, ушбу режада 
ўқувчи - талаба ва ўқитувчи (педагог) фаоли-
яти ўз ифодасини топмоғи лозим. Замонавий 
педагогик технология тамойилларидан бири 
бўлган ўқув меҳнатининг ўқитувчи (педагог) 
ва ўқувчи - талаба ўртасида изчил режалаш-
тирилган тақсимоти ўқитувчи (педагог)дан 
таълим жараёнини изчил бошқаришни талаб 
қилади.
2. Фаннинг 
ички 
боғланиши 
ва фуқаролараро боғланиш имконият-
ларидан мақсадли фойдаланиш. Ҳар бир 
ўрганиладиган кичик ва йирик ўқув бир-
ликлари аввал ўрганилганларга таянади. 
Бунда фанлараро боғланишлар ва ўқувчи 
- талабаларнинг тайёргарлик даражала-
рини билиш ҳам муҳим томонлардан бири-
дир. Демак, ўқувчи - талабани янги бўлим, 
бобни ўрганишга олиб киришда ундаги мав-
жуд билимларга таяниши, агар мавжуд 
билимлар янги бобни, бўлимни ўрганишга 
етарли бўлмаса, оралиқ тайёргарлик олиб 
бориши ва шундан кейингина билимларни 
ўрганишнинг навбатдаги босқичига ўтиши 
мумкин.
3. Ўқув бирликларини (мезонларини) 
белгилаш. Ўқув бирликлари ўқувчи-талаба 
ўрганиши лозим бўлган тушунчалар, таъ-
рифлар, қоидалар, қонунлар, ҳодисалар, 
воқеалардан иборат бўлиб, улар ораси-
даги мантиқий боғланишнинг таъминланиши 
шу боб ёки бўлимнинг ўзлаштирилишига 
олиб келади. Ўқитувчи (педагог) боб, 
бўлим учун ажратилган соатларда ўқувчи-
талабалар ўрганиши лозим бўлган мезон-
лар ҳисобланиб, ўқувчи-талаба билимини 
баҳолашнинг чегаравий қиймати аниқлаб 
олинади. Ўқув режасини тузишда ўқитувчи 
(педагог) ва ўқувчи-талабалар билиши 
керак бўлган ўқув бирликларини бўлимлар, 
боблар бўйича аниқлайди ва уларга мустақил 
топшириқ сифатида бўлимни ўрганишдан 
олдин вазифа қилиб беради.
4. Ташхисий таҳлил. Ўқувчи-талабалар 
билимидаги 
нотекисликларни 
аниқлаш, 
уларни тўлдириб ва навбатдаги ўзлаштириш 
босқичига кўтариш мақсадида ташхислаш 
амалга оширилади. Ташхис таълим техно-
логиясининг асосий элементларидан бири 
ҳисобланиб, асосий ўзлаштиришдаги кам-
чиликлар соатини аниқлаш, ҳар бир ўқувчи-
талабанинг билим даражасини аниқлаш, 
режанинг боришига тузатишлар киритиш 
йўли билан таълим жараёнининг натижаси 
кафолатланганлигини таъминлайди.
5. Тузатиш киритиш. Бўлим ёки бобнинг 
ўқувчи-талабалар ўзлаштирганлик даражаси-
нинг ташхисий таҳлили натижаси 50% дан кам 
кўрсаткични берса, ўқитувчи (педагог) таъ-
лим жараёнининг боришига тузатиш кири-
тиши шарт.
6. Қайта 
тўлдириш 
(нуқсонларни 
йўқотиш). Қайта тузатиш киритилишидан 
(коррекция) мақсад олинган билимлардаги 
камчиликларни бартараф этишдан иборат. 
Камчиликларни бартараф этиш тўлдириш 
асосида амалга оширилади.
7. Кутилиши лозим бўлган натижани 
олиш. Бу элемент замонавий педагогик техно-
логияларнинг марказий ғояси ҳисобланади. 
Педагогик технология таълим жараёни нати-
жаси кафолатли бўлишини талаб қилар экан, 
жараён боришидан кўзда тутилган мақсад 
амалга оширилиши ва натижали бўлишининг 
режалаштирилишини ўқитувчи (педагог)лар 
олдига вазифа қилиб қўяди.