Ta’lim sohasi: 110000 – Pedagogika Ta’lim yo`nalishi

Kompozitsiya usuliga ko‘ra ikki so‘z asosini ma’lum bir qolipda birikishi, tizilishi orqali harakatning bitta belgisini ifodalaydigan ravish yasaladi. Bu usul bilan qo‘shma va juft ravishlar yasaladi.
Qo‘shma ravish quyidagicha yasaladi:
1) har olmoshi bilan o‘rin yoki payt ma’nosini bildiruvchi so‘zlarni biriktirish bilan: har vaqt, har lahza, har on, har gal, har yoq, har zamon kabi;
2) ko‘rsatish olmoshlariga yon, er, yoq so‘zlarini qo‘shish bilan: shu er, shu yoqqa, shu yonda, bu erda, bu yoqqa, o‘sha yoqda, o‘sha yoqqa, u erdan kabi;
3) bir soniga o‘rin, payt, miqdor ma’nosini bildiruvchi so‘zlarni yoki mustaqil ishlatilmaydigan so‘zlarni qo‘shish bilan: bir zum, bir lahza, bir zamon, bir yo‘la, birmuncha, birvarakay, bir yoqqa, birato‘la, bir oz kabi;
4) turli so‘z turkumiga oid ikki so‘z shaklining (o‘z leksik ma’nosini saqlagan, ba’zan mustaqil ishlatilmaydigan so‘z bilan) birikishi bilan: tez orada, hali zamon, shu zahoti, tunov kun, kuni kecha, qadim zamon, ozmuncha kabi.
Juft ravish ikki so‘zning teng bog‘lanishi bilan yasaladi.
Juft ravish quyidagicha yasaladi:
1) ma’nosi bir-biriga yaqin (sinonim) so‘zlarning teng bog‘lanishi bilan: asta-sekin, ochiq-oydin, eson-omon kabi;
2) qarama-qarshi ma’noli (antonim) so‘zlarning teng bog‘lanishi bilan: bugun-erta, yozin-qishin, nari-beri kabi;
3) –ma (-ba) elementlari, shuningdek, chiqish va jo‘nalish (ba’zan bosh) kelishigi shaklini olgan so‘zlarni takrorlash bilan: yuzma-yuz, yonma-yon, dam-badam, kundan-kunga, naridan-beri, kamdan-kam kabi;
4) turli fe’l shakllarining takrorlanishi hamda ularni bo‘lishli va bo‘lishsiz shaklda takrorlash bilan: qayta-qayta, sezilar-sezilmas, qo‘yarda-qo‘ymay, bilinar-bilinmas kabi.
Ravishlarning tuzilishi jihatdan turlari. Ravish tuzilishiga ko‘ra:
1) sodda, 2) qo‘shma, 3) juft, 4) takroriy ravishlarga bo‘ladi.
Sodda ravishlar bir o‘zak morfemadan tuziladi: yaqqol, ko‘p, hozir, vijdonan, kamtarona kabi.