Ta`lim-tarbiya jarayonida pedagogik maxorat

psixologik kompetentlik - pedagogik jarayonda soFlom psixologik muxitni yarata olish, talabalar va ta`lim jarayonining boshka ishtirokchilari bilan ijobiy mulokotni tashkil etish, turli salbiy psixologik ziddiyatlarni uz vaktida anglay olish va bartaraf eta olish;

metodik kompetentlik - pedagogik jarayonni metodik jixatdan okilona tashkil etish, ta`lim yoki tarbiyaviy faoliyat shakllarini tuFri belgilash, metod va vositalarni maksadga muvofik tanlay olish, metodlarni samarali kullay olish, vositalarni muvaffakiyatli kullash;

informatsion kompetentlik - axborot muxitida zarur, muxim, kerakli, foydali ma`lumotlarni izlash, yotish, saralash, kayta ishlash va ulardan maksadli, urinli, samarali foydalanish;

kreativ kompetentlik - pedagogik faoliyatga nisbatan tankidiy va ijodiy yondoshish, uzining ijodkorlik malakalariga egaligini namoyish eta olish;

innovatsion kompetentlik - pedagogik jarayonni takomillashtirish, ta`lim sifatini yaxshilash, tarbiya jarayonining samaradorligini oshirishga doir yangi F0yalarni ilgari surish, ularni amaliyotga muvaffakiyatli tatbik etish;

kommunikativ kompetentlik - ta`lim jarayonining barcha ishtirokchilari, jumladan, talabalar bilan samimiy mulokotda bulish, ularni tinglay bilish, ularga ijobiy ta`sir kursata olish.

3. 
   Shaxsiy kompetentlik - izchil ravishda kasbiy usishga erishish, malaka darajasini oshirib borish, kasbiy faoliyatda uz ichki imkoniyatlarini namoyon kilish.
   
4. 
   Texnologik kompetentlik - kasbiy-pedagogik bilim, kunikma va malakani boyitadigan ilFor texnologiyalarni uzlashtirish, zamonaviy vosita, texnika va texnologiyalardan foydalana olish.
   
5. 
   Ektremal kompetentlik - favkulotda vaziyatlar (tabiiy ofatlar, texnologik jarayon ishdan chikkan)da, pedagogik nizolar yuzaga kelganda okilona karor kabul kilish, tuFri xarakatlanish malakasiga egalik.
   

1. 
   Pedagogik mahorat va uning tarkibiy kismlari
   

Mahorat (arab. “moxirlik”, “ustalik”, “epchillik”) - 1) biror ish, kasb uchun zarur yoki shu soxada orttirilgan ustalik, san`at, moxirlik; 2) bir ish yoki faoliyatni yuksak darajada, xech bir kiyinchiliksiz, uta moxirlik bilan bajarish; 3) muayyan ish, xatti-xarakat yoki kasbiy faoliyatning ustalik, moxirlik bilan, san`atkorona tashkil etilishiga imkon beradigan bilim, kunikma va malakalar majmui.
Pedagogik maxorat - ukituvchining shaxsiy-kasbiy faoliyati natijasi umumlashmasi bulib,muayyan bilim, kunikma, malakalaryotindisidan iborat.
Pedagogik maxorat - 1) kasbiykunikmalarning yuksak darajada rivojlanishi; 2) shaxsning kasbiy sifatlari,layokat kobiliyatlari majmui; 3) san`atdarajasidagi maxorat; 4) pedagogik moxirlik,san`at va bilimdonlikni ifodalovchiatama. (Pedagogik ensiklopediya 2017 y. 3 jild.)
Pedagogik mayorat kuyidagi muayyan shakllarning yunalishlariga
ega:

1. 
   Ukuv pedagogik faoliyat yunalishi. Bunda ukituvchi uzi dars berayotgan ukuv predmeti, pedagogika, psixologiya, metodika fanlariniilmiy texnikaviy tarakkiyot va davr talablari darajasida bilishi zarurligini nazarda tutadi.
   
2. 
   Shaxsiy faoliyat yunalishi. Bu yunalishda ukituvchi uzi, uz ishi, xamkasblari, ukuvchilari, ularning ota-onalariga bulgan munosabatini ifodalaydi. Bu ukituvchining uz mavkeini tushunishi, uz-uziga baxo berishi, uz-uzini anglashi, mustakil bilim olishga intilishi,kasbiy rivojlanishi, uz kasbiy faoliyatinirivojlaitirishi, bunyodkorlik, ijodkorlik, tadbirkorlik layokati, yangilnkka muntazam intilishida namoyonbuladi.
   
3. 
   Ijtimoiy pedagogik faoliyat yunalishi. U ukituvchilarning ta`lim oluvchilar jamoasini xiseta olishi, ularning tuYFularini anglashi, kizikish va extiyojlari, duch keladigan kiyinchiliklarini bilib olishi;
   

• 
  xar bir ta`lim oluvchining individual isixologik xususiyatlarini ilFay olishi;
  
• 
  darsda va darsdan tashkari tarbiyaviy tadbirlarni tashkil kilish buyicha bilim, kunikma va malakalarning shakllanganligi;
  
• 
  turli ijtimoiy foydali ishlarga ukuvchilarni jalb eta olishi;
  
• 
  fan. xayot, san`at, ijtimoiy foydali mexnatga kizikish uYF0ta olishini ifodalaydi.
  

4. 
   Axborot-kommuiikativ faoliyat yunalishi. Uukituvchining ma`lumotaxborotgaega ekanligi; vokelik, pedagogik jarayondagivokea- xodisalar tuFrisidagi ma`lumotlar bilan kurollaganligi, axborot va kommunikativ texnikadan ma`lumotlar olabilishi, ular ustida kayta fikrlashi,xamkasblari va ukuvchilargayetkaza olish kobiliyatiga ega ekanligini kursatadi.
   

K,ayd etib utilgan xamda tavsiflangan pedagogik maxoratni egallashning mazkuryunalishlari ukituvchi faoliyatining asosini tashkil kiladi (Pedagogik ensiklopediya 2017 y. 3 jild.)