Ta‟lim vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi

Zamonaviy modem qurilmasining ko„rsatkichlarini hisoblash.

Modemlarda uch xil turdagi ko‗rsatkichlar mavjud:

• 
  texnik vazifa sifatida beriluvchi ko‗rsatkichlar;
  
• 
  standartga mos keluvchi ko‗rsatkichlar;
  
• 
  hisoblashi zarur bo‗lgan ko‗rsatkichlar.
  

Misol. Axborot xajmi, axborotni uzatish vaqti, aloqa kanalining turi,
kanalning qoldiq so‗nishi, fluktuatsion xalaqit kuchlanishining effektiv qiymati berilgan:

• 
  axborot xajmi: I_n = 760 kbit;
  
• 
  axborotni uzatish vaqti: T_s = 3 min;
  
• 
  aloqa kanalining turi: TCh kanal;
  
• 
  kanalning qoldiq so‗nishi: a_qol= 10dB;
  
• 
  fluktuatsion xalaqit kuchlanishining 3,1 kGs oraliqdagi effektiv qiymati: I_xef = 1,2 mv.
  

Topish kerak:

1. 
   Axborotni uzatish tezligini?
   
2. 
   Birlik elemenlarning uzunligini?
   
3. 
   Talab etilgan o‗tkazish oralig‗i kengligini?
   
4. 
   Birlik elementlarni xato qabul qilish ehtimolligi bo‗lsa qo‗yidagi ko‗rsatkichlarni hisoblang?
   

1. 
   Axborotni uzatish tezligi
   

V=(I_n+I_b)/T_c

Bu yerda I_n – axborot xajmi, I_b - yordamchi belgilar soni bo‗lib u qo‗yidagicha aniqlanadi: I_b = I_n(5-10%).

I_b = I_n(8%) ga teng deb olib axborotni uzatish tezligini hisoblaymiz.
V=1,08*I_n/T_s V=1,08*760/360 = 4560 bit/s
Tezliklar qatoridan V=4800 bit/s standart tezligini tanlaymiz.
V.27 va V.27 bis tavsiyasiga muvofiq ishlaydigan modemlarni tanlaymiz, chunki ushbu tavsiyaga muvofiq ishlaydigan modemlarda axborotni uzatishning maksimal tezligi 4800 bit/s.

2. 
   Birlik elemenlarning uzunligini
   

_o= ¹
В
bu yerda V – modulyatsiya tezligi. V.27 bis tavsiyasiga muvofiq ishlaydigan modemlarda modulyatsiya tezligining qiymati 1600 Bodga teng.

 = ¹ =
В
¹ = 625 mks.
1600

4. Talab etilgan o‗tkazish oralig‗i kengligini hisoblash:


F_o‗o=1,42*B, Gs


F_o‗o=1,42*1600 = 2272 Gs ≈ 2300 Gs

4. 
   Modulyatsiya tezligi va kanal turi asosida modemning birlik elementlarni xato qabul qilish ehtimolligi:
   

P_o - uzatish usuliga bog‗liq. Filtr elementlar parametrlari vaqt va harorat nostabilligini nazarda tutgan holda, birlik elementlarni xato qabul qilish ehtimolligini elementlar bo‗yicha xatolik koeffitsientidan yuqori bo‗lmasligi lozim, ya‘ni uchkarrali nisbiy faza modulyatsiya (V=4800 bit.s) bilan diskret kanal standartiga muvofiq 1*10^-4ga teng.
Modemning qabul qilish qismi kirishidagi minimal ruxsat etilgan signal darajasi:
P_o=0,67 (1- (q* )) [Kramp jadvali]
Shu jadvaldan R=1*10^-4 bo‗lganda:


1*10^-4 = 0,67 (1- (q* ))

 (q*
) = 0,9998 B

Kramp funksiyasi qiymatlar jadvalidan q=7,06 topamiz.

4. 
   Polosali filtr chiqishidagi xalaqitning effektiv qiymati:
   

^Ixefchiq⁼
Bu yerda I_xefchiq - 3,1 KGs oraliqda fluktatsion xalaqit kuchlanishi effektiv qiymati.
Qabul polosa filtri chiqishidagi xalaqit effektiv kuchlanishni topamiz:

^Ixefchiq
= =

4. 
   Kanal chiqishidagi signal effektiv kuchlanishining minimal qiymati (qabullagich kirishida):
   

^Isef ^{ q* I}xefchiq^{, mV}


I_sef =7,06*1,03 = 7,42 mV

4. 
   Kanal chiqishidagi signalning minimal ruxsat etilgan darajasi:
   

R_schiq=20 lg ( ^Isef
775
), dB

R_schiq=10 lg( ^Isef
775
) = 20 lg( ^7,42 ) = -40,4 dB
775

4. 
   Kanal kirishidagi (uzatkich chiqishdagi) signalning minimal darajasi:
   

^Rskir ^{= R}schiq^+Aqol ^dB.

Bu yerda A_qol - qoldiq so‗nish.

Kanal so‗nishini nazarda tutgan holda uzatkich chiqishidagi signalning minimal darajasi:


^Rskir  ^{- 40+10 = -30,4 dB.}

Shunday qilib, R_skir< R_schiq sharti bajarildi.

Nazorat savollari:

1. 
   Diskret modulyatsiya deb qanday modulyatsiyaga aytiladi?
   
2. 
   Amplitudasi, chastotasi va fazasi 110010 ketma-ketligi bilan manipulyatsiyalangan signallar vaqt diagrammalarini chizing?
   
3. 
   Nisbiy FM signali oddiy FM signaldan qanday farqlanadi va shakllantiriladi?
   
4. 
   Analog signallarni raqamliga o‗zgartirish jarayonini vaqt diagrammalari yordamida tushuntiring?
   

5. 
   Raqamli mobil aloqa va televidenieda foydalaniladigan modulyatsiya turlarini sanab o‗ting va ularni bir-biri bilan taqqoslang?
   
6. 
   Raqamli televidenieda foydalaniladigan COFDM signal haqida ma‘lumot bering va 2K, 8K turlarini o‗zaro taqqoslang?
   
7. 
   Modem bajaradigan vazifasi nimadan iborat?
   
8. 
   Qo‗llanish sohasi bo‗yicha modemlar qanday guruhlarga bo‗linadi?
   
9. 
   Modemlar tuzilishi bo‗yicha qanday turlarga bo‗linadi?
   
10. 
    DSL - raqamli abonent liniyalarining qanday turlari mavjud?