Ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

Yo‘llanma beruvchi mashqlar to‘la harakat aktini o‘zlashtirishni
osonlashtirish uchun oldindan bir qator xususiy bilim berish vazifasini hal etishda 
foydalaniladi. Shuning uchun to‘la bir butun harakat faoliyatini nerv-muskul
zurikishi elementlarining tuzilishi va xarakteriga uxshash yo‘llanma beruvchi 
mashqlarni topish muxim ahamiyatga ega. Yo‘llanma beruvchi mashqlar markaziy
nerv sistemasidagi samarali izning tuplanishiga imkon beradi, okibatda ular eng 

---

sodda vaqtli aloqalar orkali, ma’lum uxshashlik va koordinatsion umumiylik orkali 
asosiy mashqni o‘zlashtirishni yengillashtiradi.
 
Yo‘llanma beruvchi mashqlar tizimi o‘qitish uchun muljallangan fao
liyat taxlili natijasida uni tarkibiy qismlarga bo‘lish va nisbatan ja vobgar 
elementlarga ajratish orkali vujudga keladi. Yo‘llanma beruvchi mashqlar
tugallangan shaklda va o‘quvchilar kuchiga yarasha bo‘lishi kerak. Harakat
faoliyatini bo‘laklarga bo‘lish xarakteri, yo‘llanma beruvchi mashqlar soni,
ularning navbati - o‘qitishning individual sharoitiga karab qo‘llash uchun
o‘qituvchi tomondan aniqlanadi. Har bir mashqni qo‘llashning davomiyligi 
(uzunligi), uning qiyinligi va ahamiyati, shunig dek, o‘quvchilar tayyorgarligi 
darajasiga bog‘liq.
Yo‘llanma beruvchi mashqlarni shartli ravishda ikki ko‘rinishda tasavvur 
kiilsh mumkin:
1) bir butun harakatdan ajratilgan qismlar yoki butun harakat, le kin ulardan 
detallarni ajratib olingani bilan, bunday holatda faoliyat ning qismi xech qanday 
kushimchasiz sof holda tavsiya kilingan, xususiy xodisa sifatida qismlarga bo‘lish
o‘zlashtirayotgan harakat faoliyati texnikasini ajratishdir.
2) yo‘llanma beruvchi mashqning boshqa ko‘rinishi o‘zlashtirilayotgan
faoliyatning belgilangan strukturasini to‘zish uchun qo‘llanilishi mum kin bo‘lgan 
shaklidir.