Таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш

ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИНИНГ ПРОФИЛАКТИК 
ТИББИЁТ ЙЎНАЛИШИНИ РИВОЖЛАНТИРИШ БЎЙИЧА КОРЕЯ 
УНИВЕРСИТЕТИ БИЛАН ҲАМКОРЛИК ИШИ НАТИЖАЛАРИ 
 
Саломова Ф.И. 
Тошкент тиббиѐт академияси 
Атроф муҳит гигиенаси кафедраси 
 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг Олий таълим тизимини 
янада ривожлантиришга йўналтирилган Қарорларида олий таълим тизимини 
келгусида янада такомиллаштириш ва комплекс ривожлантириш ҳар бир 
ОТМ жаҳоннинг етакчи илмий-таълим муассасалари билан яқин ҳамкорлик 
алоқалари ўрнатиш, ўқув жараѐнига халқаро таълим стандартларига 
асосланган илғор педагогик технологиялар, ўқув дастурлари ва ўқув-услубий 
материалларини кенг жорий қилиш, ўқув жараѐнига хорижий ҳамкор таълим 
муассасаларидан юқори малакали ўқитувчилар ва олимларни фаол жалб 
қилиш, уларнинг базасида республикамиз ОТМлари магистрант, ѐш 
ўқитувчи ва илмий ходимларининг стажировка ўташларини ташкил қилиш; 
ОТМ битирувчиларини PhD ва магистратура дастурлари бўйича ўқитиш; 
ОТМларни замонавий ўқув ва лаборатория ускуналари билан жиҳозлаб 
уларнинг моддий техник базасини мустаҳкамлаш ва бошқа вазифалар 
белгиланган. Ушбу вазифаларни тўлақонли бажариш учун таълим жараѐнини 
ва илмий тадқиқот ишларини илғор ҳорижий тажрибаларга таянган ҳолда 
олиб борилиши талаб этилади. ТТАда бир қанча хорижий олий таълим 
муассасалари билан ҳамкорлик ишларини амалга оширмоқда. ТТА ва Корея 
Университети ўртасида 2016-2020 йилларга мўлжалланган ―ТТАда соғлиқни 
сақлаш соҳасида таълимни такомиллаштириш‖га оид халқаро илмий 
лойиҳани академияда ушбу йўналишда амалга оширилаѐтган ишларнинг 
бири сифатида эътироф этиш мумкин. Лойиҳа шартларига кўра экологик ва 
атроф муҳит омилларининг инсон саломатлигига таъсирини ўрганиш бўйича 
олий малакали мутахассисларни тайѐрлаш, ҳамда инсон организмига таъсир 
этувчи атроф муҳит омилларини ўрганиш, уларнинг зарарли таъсирини 
камайтириш ва касалликлар профилактикаси йўналишларидаги илмий ишлар 
(PhD дастури бўйича ўқитиш) янги очилган атроф муҳит гигиенаси 
кафедраси, ҳамда гигиеник йўналишдаги кафедралар ҳамда Корея 
Университетининг профилактик тиббиѐт факультети кафедралари билан 
ҳамкорликда олиб борилмокда. 
Ўқув жараѐнини ташкиллаштириш бўйича тажриба алмашиш ҳамда 
стажировка ўташ мақсадида 2017 ва 2018 йилларда академиянинг профессор-
ўқитувчилари Корея Университетига ташриф буюришди. Ташриф давомида 
академиянинг профессор-ўқитувчилари Университетнинг тиббиѐт коллежи 

---

168 
ва клиникаси, ҳамда симуляцион марказга ташриф буюришди ва уларнинг 
фаолияти билан танишишди. Корея Университети тиббиѐт коллежида ТТА 
профессор-ўқитувчилари учун семинарлар ташкил этилди. Ортирилган 
тажриба республикамизда олий тиббий таълим соҳасида ўтказилаѐтган 
ислоҳатлар, яъни ўқув жараѐнини ташкиллаштиришга оид қонуний ҳамда 
меъѐрий ва услубий ҳужжатларни ҳорижий тажриба асосида қайта кўриб 
чиқишга ѐрдам беради. 
Ҳозирги вақтдаги долзарб мавзулардан ҳисобланган, атроф муҳит ва 
иш жойларининг саноат корхоналаридан чиқаѐтган зарарли омиллари билан 
ифлосланиши, бунинг олдини олиш ва бартараф этиш бўйича тажриба билан 
танишиш мақсадида Korea Occupational Safety & Health Agency (KOSHA) ва 
Occupational Safety and Health Research Institute (OSHRI)га ташриф буюрилди. 
Нефтни қайта ишлашга мўлжалланган ―SK Energy‖ комплексига ташриф 
Кореяда атроф ва ишчи муҳитни, шунингдек ишчилар саломатлигини 
муҳофаза қилишда катта ютуқларга эришилганини кўрсатди. 
Дунѐда пайдо бўладиган касалликлар ва юз бераѐтган ўлимлар асосини 
атроф муҳитдаги олди олиниши мумкин бўлган омилларнинг зарарли 
таъсири сабаб бўлаѐтгани, ҳамда ушбу нохуш ташқи муҳит омилларини 
аниқлаш ва уларнинг инсон организмига салбий таъсирини камайтиришга 
қаратилган профилактик ва соғломлаштирувчи чора-тадбирларни ишлаб 
чиқиш ҳозирги куннинг долзарб масалаларидан ҳисобланади. Кореяда ҳам бу 
масала долзарб бўлиб, ТТА профессор – ўқитувчилари Кореяда атроф муҳит 
ва ишчилар саломатлигини муҳофаза қилиш борасида амалга оширилаѐтган 
ишлар ҳамда қўлга киритилган ютуқлар билан танишиш мақсадида Экологик 
тадқиқотлар миллий институти ва Samsung Electronics компаниясига ташриф 
буюришди. Ташриф давомида олиб Корея атроф муҳитни муҳофаза қилиш, 
экологияни яхшилаш борасида олиб борилаѐтган илмий - тадқиқот ишлари, 
Samsung Electronics компанияси фаолияти танишилди, атроф муҳитни 
муҳофаза қилиш, ишчилар саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлаш ҳамда 
касб касалликлари ва уларни олдини олишга қаратилган тадбирлар бўйича 
семинар 
бўлиб 
ўтди. 
ТТА 
профессор-ўқитувчиларининг 
Корея 
Университетида стажировка давомида тажриба алмашинуви ўқув жараѐнини 
такомиллаштиришга ҳамда услубий ҳужжатларни ҳорижий тажриба асосида 
қайта кўриб чиқишга ѐрдам берди. 
ЎзР Президентининг 2017 йил 5 майдаги ―2017/2018 ўқув йилида 
Ўзбекистон 
Республикасининг 
ОТМларига 
ўқишга 
қабул 
қилиш 
тўғрисида‖ги 2955 сонли қарорига асосан ТТАда Корея Университети билан 
ҳамкорликда «Атроф муҳит ва инсон саломатлиги» 5А510302 магистратура 
йўналиши бўйича мутахассисларни тайѐрлаш бошланди. Ушбу магистратура 
йўналиши экология ва атроф муҳит омилларининг инсон саломатлигига 
таъсирини ўрганиш ҳамда инсон саломатлигини сақлаш ва мустаҳкамлаш 
бўйича кенг қамровли ишларни амалга оширадиган мутахассисларни 
тайѐрлайди. Магистратура дастури Корея Университетининг профессорлари 
билан уларнинг экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича 

---

169 
мутахассисларни тайѐрлашга оид тажрибасидан келиб чиққан ҳолда 
тайѐрланди. 
2016, 2017 ва 2018 йилларда ТТА билан Корея Университети 
ҳамкорлигида халқаро симпозиумлар бўлиб ўтди. Симпозиумларда экологик 
ва атроф муҳит омилларининг инсон саломатлигига таъсирини ўрганиш 
ҳамда уларнинг зарарли таъсирини камайтириш ва касалликлар 
профилактикасига бағишланган илмий тадқиқот ишларининг натижалари 
муҳокама қилинди. 
Корея Университети ТТА моддий техник базасини замонавий асбоб-
ускуна ва лаборатория жиҳозлари билан бойитиш вазифаларини ҳам 
бажармоқда. Корея университети томонидан ТТАга ҳозирги кунга қадар 
атроф муҳит омилларининг физик ва кимѐвий хусусиятларини ўлчаш ва 
баҳолашга мўлжалланган бир қатор асбоб-ускуналар ва лаборатория 
жиҳозлари (люксметр, шумомер, термогидроCO
2
метр, аэрокон, атом 
абсорбцион спектрометр-АА-7000, спектрофотометр UV-1280 ва бошқалар) 
тақдим этилди. Жорий 2018 йилда «ТТА ва Корея Университети 
ҳамкорлигидаги илмий тадқиқот маркази» очилди. Марказда замонавий 
жиҳозланган учта лаборатория хонаси, битта кўргазмалар зали, иккита ўқув 
хонаси ва маърузалар зали мавжуд. Биринчи лаборатория Япониянинг 
SHIMADZU компаниясида ишлаб чиқарилган AA-7000 серияли атом 
абсорбцион спектрометр ва UV-1280 серияли спектрофотометр билан 
жиҳозланган. Атом абсорбцион спектрометрия усулида илмий тадқиқотчи ва 
талабаларимиз қўрғошин, симоб, висмут ва бошқа элементларни аниқлаш 
учун клиник ва турли хил биологик анализларда (қон, қон плазмаси ва 
бошқалар) қўллашлари мумкин. Спектрофотометрдан эса атроф-муҳит 
объектлари ѐки озиқ-овқат маҳсулотларини сифатини таҳлил қилиш ва 
биотехнологик тадқиқотлар учун фойдаланишлари мумкин. Иккинчи ва 
учинчи лаборатория атроф ва ишчи муҳити омилларига гигиеник баҳо 
беришда фойдаланиладиган люксметр, шумомер, термогидроCO
2
метр, 
аэрокон ва бошқа лаборатория асбоб-ускуналари билан жиҳозланган. Ушбу 
лабораторияларда ѐритилганлик ва шовқин даражаси, ҳавонинг ҳарорати, 
намлиги, CO
2 
ва чанг миқдорини аниқлаш имконияти яратилган. Кўргазма 
залида турли соҳа ишчиларига мўлжалланган замонавий шахсий ҳимоя 
воситалари билан ва улардан тўғри фойдаланиш қоидалари танишиш 
мумкин. ТТА ва Корея Университети ҳамкорлигида ташкил этилган илмий 
тадқиқот марказида таълим жараѐни билан бир қаторда илмий тадқиқот 
ишларини бажариш имкониятлар яратилган. 
Хулоса қилиб, Тошкент тиббиѐт академиясида Корѐ университети 
билан ҳамкорликда профилактик тиббиѐт йўналишини ривожлантириш 
бўйича бажарилган ишлар бу борадаги ишларнинг пойдевори ҳисобланиб, 
келгусида ҳамкорликда илмий – тадқиқот ишларини бажариш, ўқув 
адабиѐтларини яратиш, талабалар алмашинувини амалга ошириш, «Атроф 
муҳит ва инсон саломатлиги» магистратура йўналиши битирувчиларини 
ишга жойлаштириш вазифлари турибди. 

---

170