Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

Qoraqalpoq bezakiari qodi gul usta bodishganligini kodsatadi.Qoraqalpoqlarning mashg‘ulotlari Qoraqalpoqlarda dehqonchilik ...
Qoraqalpoqlarda qoraqalpoqlarning ayrim ovullari-
urug‘chilik urug‘ munosabatlari mustahkam tarzda davom
va qabilaviy Xitoy-qipchoq, mang‘it va kenagas qabilalari
munosabatlar tarkibidagi urugdar «o‘n to‘rt urug‘» - aris (urug‘)
birlashmasini tashkil qilgan. Arislar orasida eng
yirigi o‘n to‘rt urug‘ bo‘lsa, harbiy kuch borasida ikkinchi o‘rinda shul- luk va joungurni birlashtirgan aris-qo‘ng‘irotlar turar edi. Ularda yer-suv mulki, chorva mahsulotlari urug‘niki deb hisoblansa-da, urug‘ oqsoqol- lari, ruhoniylar va biylarning ulushi katta miqdomi tashkil qilgan. Bn hoi XIX asr ikkinehi yarmida tabaqalanish jarayonining kuehayishini yanada tezlashtirdi.
Qoraqalpoq umgdarini boshqarish biy va uning oqsoqollari qodida bodgan. Urug‘ biylarini Xiva xonlari tayinlar va mansabga tayinlanganli-
gini tasdiqlovehi yorliq berar edi. ^ >
Biylar qo‘l ostidagi urug‘ a’zosini ^

jazolar, loyiq deb bilgan odamlariga tortiq va hadyalar in’om qilardi. Xiva xonining ishonehini qozongan biylar­ning vakolatlari yanada kengaytirilib, ularga alohida muruvvat kodsatilgan.
XIX asrning ikkinehi yarmida bu- tun qoraqalpoq urugdarini boshqa­rish, soliqlarni undirish, harbiy xiz- Qoraqalpoq o‘tovi
matni o‘tash majburiyatlariga doir ishlarni tartibga solish maqsadida bek- larbegi lavozimi tayin etilgan. Ayrim tumanlami idora qilish uehun esa xon o‘zining qarindosh-urugdari va ishonehli odamlarini qoraqalpoqlar yashayotgan quyi Amudaryo va Orolbo‘yi hududlariga jo‘natib turgan. Islom dini asoslarini qoraqalpoq xalqi orasida mustahkamlash, yoshlarini Xiva madrasalariga jo‘natib turish uehun Xivadan musulmon mhoniylari ham jo‘natilgan.