Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

§. SOLIQ VA MAJBURIYATLAR. XALQ QO‘ZG‘OLONLARI

TT Qoraqalpoqlar ham Xiva xonligining fuqarolari
.. . , , , . singari o‘sha davrdagi xonlikda maviud soliqlarni
maiburiyat turlari , ,, i i i
to lab, majbunyatlarm bajarganlar. Aholidan yer
soligd - solg‘ut, ruhoniylar foydasiga - ushr soligd undirilgan. Umsh paytlarida qoraqalpoqlar ham qozon puli soligdni todar edilar.
Chorvachilik bilan shug‘ullanuvchi har bir oila chorva mollarining qirqdan bir qismini zakot soligd tariqasida todagan. XIX asrning ikkin­chi yarmida aholidan 40 bosh qoramol uchun pul hisobida 9 so‘m, 40 bosh qo‘y va echki uchun 2 so‘m 50 tiyin pul miqdorida zakot olingan. Soliqlarni todashdan tashqari qoraqalpoqlar ko‘pincha soliqlardan
og‘irroq bo‘ladigan turli majburiyat- larni ham bajarganlar. Majburiyat- lardan eng og‘iri bu har oiladan bitta erkak kishining 12 kun davomida ariq qazish ishlarida qatnashishi edi. Maj- buriyatlarning butun og‘irligi umg‘ jamoasining oddiy a’zolari zimmasiga tushardi. Umsh holatlarida aholining majburiy harbiy xizmatga chaqirilishi ham asosiy majburiyatlardan biri edi.
Bunda har bir jamoa 1000 tadan 2000 tagaeha askar berishlari lozim bodgan.
Askar yetkazib bera olmagan jamoalar qo‘shimeha soliq to‘lagan. Safarbarlik paytida bunday jamoalar dan 180 ming Ahoh majbunyatian. xix asr
so‘mdan 250 ming so‘mgaeha pul yig‘ilgan. Jang harakatlari davomida qoraqalpoqlar orasidan ko‘plab bahodir jangehilar yetishib ehiqqan va ular xonning iltifotiga sazovor bo‘lgan.