Tarixi (XIX asrningikkinchi yarmi XX asr boshlari)

Oliy ta’lim —
\
' Turkistonda an’anaviy ta’lim tizimi - ... Boshlang‘ich ta’lim - ...
tuzem Rossiya imperiyasining turli gubemalaridan Tur-
maktablari kistonga ko‘chirib keltirilganlarning bolalariga ta’-
^ lim berish orqali ma’muriyat vakillari bilan mahal-
liy aholi o‘rtasida vositachilik qiladigan tarjimonlarni tayyorlash ko‘zda tutilgan. Shu bilan birga bu maktablar orqali tub joy aholisi o‘rtasida ms madaniyatini keng yoyishga xizmat qiladigan ta’lim tizimini yaratish- ga harakat qilindi. Bu vazifani bajarishga Turkiston general-gubematori G. Rozenbax (1884-1889) astoydil kirishdi. U boshlang‘ich maktablar, ms-tuzem maktablar! tarmog‘ini yaratish loyihasini ishlab chiqdi. Bi- rinchi rus-tuzem maktabi 1884-yilda Toshkentda Saidg‘ani Saidazimboy uyida ochiladi. Undan o‘rnak olib, boshqa davlatmand kishilar ham o‘z uylarida shunday maktablarni ocha boshladilar. Dastlab bu maktablarga mahalliy savdogar va ishbilarmonlar o‘z farzandlarini o‘qishga berishgan.
1911-yilda bunday maktablarning son! 89 taga yetadi. Ammo bu mak­tablar dagi o‘qitish usullari va darajasi Rossiyaning o‘zidagi maktablar bilan taqqoslanganda ancha sayoz bo‘lgan. Rus-tuzem maktablarida o‘quv kuni ikki qismdan iborat bo‘lib, dastlab rus o‘qituvchisi (o‘quv, yozuv, hisob), ikkinchi qismida esa mashg‘ulotlami mahalliy o‘qituvchi olib borar edi. 1896-yilda Toshkentda birinehi gimnaziya oehilib, unda zamonaviy fanlar va kundalik turmushda zamr bo‘ladigan bilimlar o‘qitilgan.