Ташқи иқтисодий фаолиятни ривожлантиришда суғурта бозорининг роли

Buyuk Britaniya sug`urta tizimi.Buyuk Britaniya sug`urta bozorining markazi London xisoblanib, shahar uzining kup qirrali sug`urta faoliyati bilan jaxonda mashxur. Unda jaxondagi yirik sug`urta kompaniyalarining vakolatxonalari mavjud, ular faqat sug`urtalash bilangina emas, balki qayta sug`urtalash bilan ham shugullanadilar. Bular orasida «Lloyd» sug`urta kompaniyasi markaziy o’rin egallaydi.
Buyuk Britaniya sug`urta bozorining xususiyati quyidagilardan iborat:

1. 
   Aholiga xizmat kursatadigan pensiya, investistiya kompaniyalari faqat avtomobillargina emas, balki boshqa uy-ruzgor mol-mulklari, javobgarlik, fuqarolik sug`urta va sug`urtaning boshqa turlari bilan ham shugullanadilar;
   
2. 
   Akstiyadorlar jamiyati hamkorlik sug`urtasi yo’li bilan o’zlariga tegishli sug`urta turlarini amalga oshiradilar;
   
3. 
   Sug`urta tashkilotlari orasida Lloyd sug`urta tashkiloti markaziy o’rinni egalaydi, unga 400 sug`urta sindikatlari qaraydi. Ular anderrayterlar tomonidan
   

boshqariladi. Bundan tashqari brokerlar tomonidan oddiy va qayta sug`urta shartnomalari tuziladi;

4. 
   Sug`urta tashkilotlari ustidan savdo va sanoat departamentining sug`urta nazorat bo’limi nazorat urnatadi. Sug`urtaning ayrim turlari bo’yicha ruxsat olish uchun departament bo’limiga qator xujjatlar taqdim etiladi;
   
5. 
   qayta sug`urta xajmi cheklangan bo’lib, 10 dan 20% gacha olingan majburiyat xisobidan qayta sug`urtalanadi;
   
6. 
   Savdo va sanoat departamenti xuzurida sug`urtalanganlar xuquqini ximoya qilish bo’limi bo’lib, bo’lim ixtiyorida maxsus fond tashkil qilingan, uning xisobidan zarar kurgan sug`urta tashkilotlariga dotastiya beriladi;
   
7. 
   Buyuk Britaniyada fuqarolik javobgarligining majburiy sug`urtasi mavjud. Transport, uy xayvonlari bundan tashqari buxgalterlar, advokatlarning kasb javobgarligi bo’yicha sug`urta shartnomalari tuziladi;
   
8. 
   Moliyaviy xisobot auditor tekshiruvidan o’tadi;
   
9. 
   Sug`urta tashkilotlari uz foydasidan mol-mulk uchun soliq to’laydilar. Germaniya sug`urta bozori.Germaniya sug`urta bozorida mol-mulk sug`urtasi 51%, shaxsiy sug`urta 37%, tibbiyot sug`urtasi 12% ni tashkil qiladi. Bu sug`urta to’lovlari faqat fuqarolarga tegishli bulmasdan balki yuridik shaxslarga ham tegishlidir. Hammasi bo’lib sug`urta tashkilotlari faoliyati fuqarolarga xizmat kursatish bo’yicha 87%, xuquqiy shaxslarga esa 13% ni tashkil qiladi.
   

Sug`urta faoliyati ikki yo’nalishga ega:

1. 
   Ijtimoiy ta’minot;
   
2. 
   Sug`urta xizmatini ko’rsatuvchi sektor.
   

Ijtimoiy ta’minot yo’li bilan qarilik, vaqtincha mehnat qobiliyatini yuqotish, ishsizlik sug`urtalanadi.
Xususiy sektor 3 yo’nalishda faoliyat kursatadi:

1. 
   Akstionerlik jamiyatlari mulkini sug`urtalash;
   
2. 
   Hamkorlik (uzaro) sug`urtasi;
   
3. 
   Davlat sug`urtasi.
   

Sug`urtani boshqarish Germaniyada yaxshi yulga qo’yilgan. Maxsus sug`urta kompaniyalari faoliyatini nazorat qilish departamenti mavjud bo’lib, uning asosiy vazifasi sug`urtalanganlar xuquqini ximoya qilishdan iborat bo’lib, buning sababi Germaniyada sug`urta tashkilotlari keltirilgan zararlarni qoplaydigan fond tashkil qilinmaganidadir.
Sug`urta tashkilotlari federal viloyatlar (er organlari) tomonidan nazorat qilinadi. Barcha viloyat sug`urta kompaniyalari ustidan Federal Nazorat Departamenti kuzatib boradi.
Germaniyada ixtiyoriy sug`urta bilan birga majburiy sug`urta ham mavjud bo’lib, bunda yollanib ishlovchilar, avtotransport egalarini uchinchi shaxsga etkazgan zararlari, xavo transporti xodimlari, dori-darmon ishlab chiqaruvchilar majburiy tartibda sug`urtalanadilar.
Har bir sug`urta tashkiloti yillik xisobot topshiradi. Sug`urta tashkilotlari daromadi soliqlar vositasida bilan tartibga solinadi. Sug`urta faoliyatidan 50% stavka bilan hayot sug`urtasidan tashqari tuzilgan barcha shartnomalar bo’yicha keladigan daromadlardan soliq olinadi.