Ташқи иқтисодий фаолиятни ривожлантиришда суғурта бозорининг роли

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI


TOSHKENT DAVLAT IQTISODIYOT UNIVERSITETI
“TASHQI IQTISODIY FAOLIYAT” FAKULTETI

Bitiruv malakaviy ishi himoyaga tavsiya etildi “Xalqaro iqtisodiyot” kafedrasi mudiri v.v.b. dots. I.A.Axmedov

_

«_ » 2011 yil

BITIRUV MALAKAVIY ISHI
Mavzu: Tashqi iqtisodiy faoliyatni rivojlantirishda sug`urta bozorining roli

Bajardi: “Tashqi iqtisodiy faoliyat” fakultetining “Jahon iqtisodiyoti va XIM” ta’lim yo’nalishi 4-kurs talabasi XOLIQOV XUSANJON G`ULOMOVICh

Ilmiy rahbar: «Xalqaro iqtisodiyot» kafedrasi kat.o’q. N.A.Sultanova

TOSHKENT – 2011

Mundarija

Kirish	3
I.Bob.Tashqi iqtisodiy faoliyatning ilmiy-nazariy asoslari
1.1.Tashqi iqtisodiy faoliyat tushunchasining mohiyati va asosiy shakllari.	7
1.2.Tashqi iqtisodiy aloqalar va ularning amalga oshirilish yo’llari	10
1.3.O’zekiston tashqi iqtisodiy faoliyatida bo’lgan asosiy o’zgarishlar	18
II.Bob.Sug`urta bozorining shakllanishi va rivojlanish dinamikasi
2.1. Sug`urta bozori va uning tarkibiy tuzilishi	26
2.2.Sug`urta bozorini boshqarish mexanizmlari va uning elementlari.	30
2.3.Halqaro va milliy tajriba: qiyosiy tahlil	37
III.Bob.O’zbekiston tashqi iqtisodiy aloqalarini rivojlanishida sug`urta siyosatining ahamiyati
3.1.O’zbekiston Respublikasida sug`urta biznesi taraqqiyotining moliyaviy masalalari	52
3.2.O’zekiston import va eksport salohiyatini oshirishda sug`urta siyosati va «O’zbekinvest»ning ahamiyati	59
3.3.O’zekiston sug`urta siyosati investitsion loyihalarning himoya omili sifatida shakllanishi	68
Xulosa va takliflar	73
Foydalanilgan adabiyotlar	75
Ilovalar	79

KIRISh
Mavzuning dolzarbligi. Hozirgi davrda dunyo mamlakatlari ijtimoiy- iqtisodiy taraqqiyoti o’zining ma’no-mazmuni jihatidan oldingi bosqichlardan keskin farq qiladi. Bunda eng asosiy va muhim jihat – milliy iqtisodiyotlarning tobora integrastiyalashuvi va globallashuvining kuchayib borishidir. Ayni paytda bu jarayonlar xalqaro maydondagi raqobatning ham keskinlashuviga, har bir mamlakatning xalqaro mehnat taqsimotidagi o’z mavqeini mustahkamlash uchun kurashining kuchayishiga ham ta’sir ko’rsatadi.
Tashqi iqtisodiy faoliyatni rivojlantirishda sug`urta bozorining ahamiyati va roli har bir mamlakat uchun nihoyatda muhim masala sanaladi. Iqtisodiyotning tarkibiy tuzilishini takomillashtirish vazifasi iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishda doimo diqqatimiz markazida bo’lib, iqtisodiy rivojlanish borasida erishgan yutuqlarimizning muhim omili hisoblanadi. Jahon iqtisodiyotida kechayotgan murakkab jarayonlar iqtisodiyotni barqaror rivojlantirish, raqobatbardoshligini oshirish uchun uning tarkibiy tuzilishini muttasil takomillashtirib borish zaruratini yanada kuchaytirdi. Mamlakatning raqobatbardoshligi eng avvalo uning iqtisodiyoti raqobatbardoshligi orqali ifodalanadi.<sup>1</sup> Bu esa bevosita tashqi iqtisodiy faoliyat sohasidagi siyosat instrumentlariga taqaladi.
Prezidentimiz ta’kidlaganlaridek,” Bu yil barchamiz ona yurtimiz, O’zbekistonimizning yangi tarixidagi eng buyuk va qutlug` sanalardan biri – Vatanimiz mustaqilligining 20 yillik shonli bayramini keng nishonlaymiz. Tabiiyki, bu bizdan barcha soha va tarmoqlarda amalga oshirayotgan keng ko’lamli islohotlarimizni atroflicha tahlil etib, kelgusi rejalarimizni aniq-ravshan belgilab olishni talab etadi.”²

¹ Ҳодиев Б.Ю., Бекмуродов А.Ш., Ғофуров У.В. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримовнинг 2010 йил 28 январ ва 2010 йил 30 январдаги маърузаларини ўрганиш бўйича Ўқув-услубий мажмуа – Тошкент: Иқтисодиёт. – 2010

² Президент И. Каримовнинг 2010 йилнинг асосий якунлари ва 2011 йилда Ўзбекистонни ижтимоий- иқтисодий ривожлантиришнинг энг мухим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси
Shunga ko’ra, biz mamlakatimizning ijtimoiy-iqtisodiy va tashqi iqtisodiy faoliyat sohasini rivojlanishida sug`urta bozorining o’rni va joriy va istiqboldagi chora-tadbirlarini belgilashda jahon moliyaviy inqirozi oqibatlarining ta’sirini har tomonlama hisobga olishimiz, iqtisodiy rivojlanish dasturlarini ushbu jarayonlar ta’siri nuqtai-nazaridan shakllantirishimiz va ularni izchil amalga oshirishimiz taqozo etiladi.
Shu bilan birga hozirgi murakkab sharoitda O’zbekiston iqtisodiyotini erkinlashtirish va modernizastiyalash asosida tashqi iqtisodiy faoliyat tizimini rivojlantirish va uning samaradorligini oshirish eng dolzarb vazifalardan biri hisoblanadi. Respublikamizning jahon iqtisodiyoti va unda ro’y berayotgan jarayonlarda faol ishtirok etishi iqtisodiyotimizga qo’shimcha imkoniyatlar ochib beradi, tashqi iqtisodiy aloqalarning qayta qurilishi yurtimizda ijtimoiy yunaltirilgan bozor iqtisodiyotining shakllanishini tezlashtiradi.