Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Enterobioz bolalarda eng ko‘p tarqalgan gijja kasalligi bo‘lib, uni ostritsalar keltirib chiqaradi. Ostritsalar dumaloq, mayda (erkagining bo‘yi 2,5 mm, urg‘ochisining bo‘yi 9-12 mm) gijjalar bo‘lib, yo‘g‘on ichakning pastki bo'limida, ko‘r ichakda va yuqoriga ko‘tariluvchi chambar ichakning boshlang'ich qismida yashaydi. Bir talay (12 mingtagacha) tuxumlari boiadigan urg‘ochi ostritsa to‘g‘ri ichakka tushib kelib, bola uxlayotgan mahalda orqa chiqaruv teshigidan tashqariga chiqadi va shu teshik atrofiga tuxum qo'yadi, o‘zi esa o‘lib ketadi. Ostritsalar uzog‘i bilan 3—4 hafta yashaydi. Enterobiozda kasallik manbai faqat kasal odam hisoblanadi. Perianal burmalarga qo‘yib ketilgan tuxumlar 4-6 soatdan keyin yetiladi va invaziyalovchi tuxumlarga aylanadi. Bular ifloslangan ichki kiyimdan o‘rin-boshga, ro‘zg‘or buyumlariga yuqadi. Gijja tuxumlarini pashshalar ham tashqi muhitga tarqatishi mumkin. Odam yetilgan ostritsa tuxumlarini turii yo‘llar bilan yutib yuborganida unga gijja yuqadi. Ba’zi hollarda gijja tuxumlari odamning og‘zi bilan burniga chang bilan birga kirib qolishi mumkin. Enterobiozning yana bir muhim xarakterii tomoni shundaki, urg‘ochi ostritsalar orqa chiqaruv teshigidan o‘rmalab chiqib, tuxumlarini maxsus modda bilan anal teshik atrofiga yopishtiradi, uning o‘rmalashi va ana shu moddaning qichishtiruvchi ta’siri natijasida bola perianal sohasini qashlab, qo‘l barmoqlarini gijja tuxumlari bilan ifloslantiradi va gijjani o‘z-o‘ziga yuqtirib turadi.
Klinikasi. Enterobioz, odatda, simptomsiz o‘tishi ham mumkin, lekin sinchiklab tekshiruv o‘tkazilsa, kasallik alomatlarini tezda

69



MAVZU: _______________________________________________
_____________________________________________________________________


Pilorospazm — pilorus muskullarining qisqarib qolishi, ya’ni spazmi boiib, hazm tizimining diskineziyalari qatoriga kiradi.
Etiologiyasi. Kasallikning kelib chiqishini me’da pilorus qismining asab tolalari bilan ko‘p ta’minlanganligi bilan bog‘lashadi. Chunki arzimas asabiylashishlar, parvarishdagi nuqsonlar natijasida boladagi qusishlaming ko‘payishi kuzatilgan.
Klinikasi. Chaqaloqda hayotining birinchi kunlaridan boshlaboq sababsiz tez-tez, oz-ozdan qusib turish hollari kuzatiladi. Qusib chiqarib tasManadigan sut miqdori so‘nggi maita emib olgan sutidan ko‘ra kamroq miqdorda bo‘ladi. Ba’zi kunlarda esa bola umuman qusmasligi ham mumkin. Vaqt-vaqti bilan u bezovta bo‘lib, asta-sekinlik bilan bolada gipotrofiya boshlanadi, qabziyat ( ich qotishi) kuzatiladi. Assratlari, Kasallikka yetarli e’tibor berilmasa, bolada gipotrofiya rivojlanishi, organizm reaktivligining pasayishi natijasida esa ikkilamchi infeksiyalar qo‘shilishi mumkin.
Oqibati. Vaqtida tegishli choralar ko‘rilganda pilorostenoz hech qanday og‘ir holatlarga olib kelmaydi.