Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Mahalliy belgilar hammaga ma’Ium hodisalar; qizarish (rubor), shish (thmor), og'riq (dolor), haroratning ko‘tarilishi (calor). jarohatlangan a’zo va to‘qimalar faoliyatining buzilishi (functio bilan ifodalanadi. Ushbu simptomlarning ifodalanish organizmning reaktivligiga bog‘liq. Organizmning yallig'lanishga ni reaksiyasining giper— norma, — anergik xillari tafovut qilin
Giperergik reaksiya uchun yiringli jarayonning tez avj с limfadenit bilan ifodalangan shish o‘chog‘ini o‘rab turgar tomirlarining trombozi xosdir. Ushbu jarayonlar ko'pincha org£ umumiy holatining keskin yomonlashuvi bilan kechadi va o‘lim tugashi ham mumkin.
Normergik reaksiya ro‘y berganda yiringli jarayon sekin o‘tib, o‘r to'qima reaksiyasi (o‘rtacha shish), nisbatan baland boMmagan ha va ozroq leykotsitoz bilan kechadi. Normergik reaksiyani davolash vaqtida boshlanib, to‘g‘ri olib borilsa, osongina yon beradi.
Gipoanergik reaksiya umumiy va mahalliy simptomatikaning kar ifodalanganligi bilan ajralib turadi — yallig‘lanish deyarli sezilmayd to‘qima shishi orqali kechib, mahalliy xarakterga ega bo‘ladi, har me’yorida yoki subfebril bo‘ladi.
Mahalliy xirurgik infeksiya Chipqon
Chipqon soch xaltasi va uning atrofidagi to‘qimalarning yirit yallig‘lanishidir. U ko‘pincha shaxsiy gigiyena qoidalariga ric qilinmasligi va terining mikroshikastlanishi natijasida paydo bo‘la Surunkali kasalliklar, ayniqsa, diabet, anemiya, infeksion kasallik va nerv-psixik charchash kasallikning kelib chiqishiga sabab bo‘la Chipqonning qo‘zg‘atuvchisi stafilokokkdir. Chipqon teridan ozgina ko'tarilib, qizg‘ish rangli og‘riqli infiltratdi boshlanadi. Dastlab bo'rtmacha uchida qoramtir yoki sarg'ish nuq paydo bo‘ladi. Keyinroq nuqta o'rnida oq rangli nekroz qismi — chipqc o'zagi hosil bo‘ladi. Chipqon o‘zagi ko‘chib tushganidan so‘r granulatsiya to‘qimasi bilan to‘lgan bo‘shliq hosil bo‘ladi. Yuz sohasiga chipqon chiqqanda klinikjarayon og‘ir kechadi. Yuzdaj limfa va qon tomirlarining kengayishi infeksiyaning tez tarqalishiga v venoz anastomoz bo'ylab miyaning sinus venalariga o'tishiga imkoi yaratadi. Bu esa yiringli bazal meningitni keltirib chiqarishi mumkin Bunda yuz tez shishadi,
bemorning harorati juda baland bo'lib, ko‘z xiralashadi, ensa mushaklari taranglashib, ahvoli juda og‘irlashadi.