Tayyorladi: to’rayeva d. Reja

Qo‘shma gaplar turli grammatik, leksik, intonatsion vositalar bilan ikki va undan ortiq gaplarning birikuvidan tuzilgan gap konstruksiyalaridir. Ko‘chirma gaplar qo‘shma gapning o‘ziga xos strukturali turi hisoblanadi. Ikki sodda gap birikuvidan yuzaga keladi.

• Qo‘shma gaplar turli grammatik, leksik, intonatsion vositalar bilan ikki va undan ortiq gaplarning birikuvidan tuzilgan gap konstruksiyalaridir. Ko‘chirma gaplar qo‘shma gapning o‘ziga xos strukturali turi hisoblanadi. Ikki sodda gap birikuvidan yuzaga keladi.

Masalan, Bahor keldi va gullar ochildi.

Sodda gaplarni mazmun va intonatsiyasiga ko‘ra, to‘rt turga bo‘lish mumkin:

Sodda gaplarni mazmun va intonatsiyasiga ko‘ra, to‘rt turga bo‘lish mumkin:

1) darak gaplar;

2) so‘roq gaplar;

3) buyruq gaplar;

4) undov gaplar.

Har bir gap turi o‘z mazmuni, grammatik belgilari va intonatsiyasi bilan boshqa gap turlaridan ajralib turadi.

Darak gapning mazmun turlari:

• Darak gapning mazmun turlari:
• . Darak-xabar:
• Oppoq qor. Uzoq-yaqinda qarg‘alar qag‘illaydi. Qosh qorayganda odamlar qizil choyxonaga tomon keSh boshladi. Ichkari qorong‘i, g‘ovur. Odam ko‘p. Qaerdadir chaqaloq ingramoqda. (A. Q.).

Darak-xabar mazmuni ifodalangan darak gaplarda intonatsiya sust bo‘lib, u gapning oxiriga tomon pasayib boradi. Bu gaplarning kesimi aniq fe’l yoki boshqa so‘z turkumlari bilan ifodalanadi.

Orzu-umid: Qora kunlar ham o‘tar, yorug‘likka ham chiqarmiz. (O.) Butun kuch-quvvatimni ishga sarf qilmoqchi edim. (Br.) Baxt va osoyishtalik tilaymiz! (B. Kerb.) Sizlarga xizmatni o‘tash va o‘qishda yangi muvaffaqiyatlar tilayman. (Br.) Men yorug‘likni, erkinlikni istayman... (H. O.)

• Orzu-umid: Qora kunlar ham o‘tar, yorug‘likka ham chiqarmiz. (O.) Butun kuch-quvvatimni ishga sarf qilmoqchi edim. (Br.) Baxt va osoyishtalik tilaymiz! (B. Kerb.) Sizlarga xizmatni o‘tash va o‘qishda yangi muvaffaqiyatlar tilayman. (Br.) Men yorug‘likni, erkinlikni istayman... (H. O.)
• Orzu-umid mazmuni ifodalangan darak gaplarning kesimi sifatdoshning kelasi zamon formasi, -moqchi qo‘shimchasi yordami bilan tuzilgan fe’llardan va mazmunan orzu-umidn» anglatuvchi istamoq, tilamoq, orzu qilmoq kabi fe’llar bilan ifodalanadi.