Tebranishlar nazariyasi


Download 90.71 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/7
Sana17.06.2023
Hajmi90.71 Kb.
#1541859
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Tebranishlar nazariyasi

sekund. 
 
-faza domiysi yoki tebranishning boshlang’ich fazasi deyiladi. 
Ko’pincha bizni tebranishning boshlang’ich fazasi qiziqtirmaydi vabiz 
uni nolga teng deb olib ketamiz.U holda (1) tenglama quyidagi ko’rinishni 
oladi. 
Qaytaruvchi kuch va inersiya. 
(1) tenglama yordamida tavsiflanuvchi tebranish fizik sistemaning 
qaytaruvchi kuch va enersiyasi hisobiga paydo bo’ladi.Qaytaruvchi kuch 
“harakatlanuvchi element” ni muvozanat holatiga qaytarishga intiladi ya’ni 
nuqtaga.Buning natijasida
tezlik yo’zaga keladi
.
-qancha katta 
bo’lsa,qaytaruvchi kuch shuncha katta bo’ladi. 
-zanjirda qaytaruvchi kuch elektronlarning orasidagi itarish hisobiga 
paydo bo’ladi,ya’ni kondensator plastinkalarida yig’ilgan zaryadlarning 
hisobiga har bir plastinkada zaryad nol bo’lishiga harakat qiladi.Sistemaning 
inersiyasi ixtiyoriy 
o’zgarishga teskari ta’sir qiladi. 



LC-zanjirning inersiyasini L-induktivlik bajaradi.Bunda L-induktivlik 
tokning kattaligi 
ning o’zgarishiga to’sqinlik qiladi. 
 
 
Tebranish rejimi. 
Agar tebranish musbat siljish 
bo’lganda boshlansa va
tezlik nolga teng 
bo’lsa u holda qaytaruvchi kuch tezlanishni hosil qiladi.Bunda hosil 
bo’layotgan tezlik siljish qonuniga teskari bo’ladi.”Manfiy” tezlik o’zining 
maxsimum qiymatiga muvozanat holatidan o’tayotgan paytda erishadi.Bu 
paytda qaytaruvchi kuch nolga teng bo’ladi.Qo’shihga manfiy tezlik 
sistemaning manfiy siljishiga sabab bo’ladi.Bu paytda qaytaruvchi kuch 
musbat qiymatga erishadi,lekin endi u manfiy tezlikka sabab bo’lgan 
inersiyaga qarshilik qila boshlaydi.Oxir oqibatda tezlik nolga teng bo’lib 
qoladi
, lekin siljish o’zining maxsimal qiymatiga erishadi ammo u 
manfiy bo’ladi 
va jarayon teskari tartibda davom eta boshlaydi,ya’ni 
orqaga 
qayta 
boshlaydi.Ko’rib 
chiqilgan 
sikl 
davriy 
ravishda 
takrorlanaveradi.Qaytaruvchi kuch sistemani muvozanat holatiga harakat 
qilishga intiltiradi va buning natijasida sistema tezlik oladi. 
Muvozanat holatiga kelganda sistema o’zining tezligini saqlashga 
intiladi va inersiyasi hisobiga harakatni davom ettiradi,toki maxsimal 
siljishgacha.Shuning hisobiga sistema tebranishlarni bajaradi.Agar hech 
qanday qo’shimcha kuch ta’sir qilmasa u cheksiz uzoq vaqt bu davriy 
harakatni takrorlayveradi. 



Tebranishning burchak chastotasi
sistemaning fizik xossasi bilan 
bog’langan.Ya’ni u quyidagini anglatadi

Download 90.71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling