Тема : озбекстан республикасы пукаралык хукыкы тусиниги, принциплери хэм дизими

8. Pukaralik jagdayi xujjetleri .
Ozbekstan Respublikasi Pukaralik Kodeksinin 38-stat`yasina tiykar pukaralik jagdayinin tomendegi xujjetleri memleket tamaninan resmiylestiriliui kerek:

1. 
   Tuuiliu,
   
2. 
   Nekeden otiu,
   
3. 
   Nekeni biykar kiliu,
   
4. 
   Perzentlikke aliu,
   
5. 
   Atalikti belgileu,
   
6. 
   Atin ozgertiu,
   
7. 
   Pukaranin kaytis boliui.
   

Pukaranin jeke omirindegi xаm onin jemiyettegi xukikiy xalati ushin,onin pukaralik xukiki xаm sem`ya xukikinin sub`ekti sipatinda taniliui ushin exmiyetli esaplangan jokaridagi faktler memlekettin tiyisli organlari tamaninan dizmge alinadi. (resmiylestiriledi).
Pukaralik xalati aktlerin dizimge aliu kala xаm rayon oraylarinda Pukaralik xalati aktlerin jaziu (PXAJ) bolimi tamaninan,jergilikli ozin-ozi baskariu organlari sekretarlari tamaninan alip bariladi.
Pukaranin tuuiliui faktin dizimge aliu arnauli pukaraga karata pukaralik xukik ukipliliginin payda bolganligin xаm balanin belgili ata-anadan tuuilganligin belgileu ushin zerur. Pukaranin tek belgili jaska tolgannan son katnasik ukipliligina iye bolgani sebepli tuuiliu faktin aliu arnauli pukaraga PXAJ bolimi pukaralik katnasik ukipliliginin payla bolganligin belgileu ushin da exmiyetli. Balanin tuuliui tuurisindagi arza PXAJ organina bir aylik muddet ishinde balanin ata-anasi yaki olardin biri tamaninan ,ata-anasi kesel bolgan yaki kaytis bolganda yamasa bir sebep bolsa,arza bere almagan tagdirde-karindaslari yaki balani asiramakshi bolgan baska shaxslar tamaninan beriledi. Tuuiliu xakkindagi arza bala olik tuuilgan tegdirde de beriliui shert. Olik tuuilgan bala tuuiliudan keyin 24 saat ishinde PXAJ imaratinda resmiylestiriui kerek.
Nekeni resmiylestiriliu arnauli memleket exmiyetine iye bolgan akt esaplanadi. Sem`ya nizamshiliginda belgileniuinshe,tek PXAJ imaratlarinda resmiylestirilgen neke gana er xаm xayal ushin belgili xukik xаmde minnetlemelerin keltirip shigaradi. Neke nekeleniushilerdin turar jaylari boyinsha Ozbekstan Respublikasi sem`ya nizamshiligina emel kilinip dizimnen otkiziledi.
Ajirasiu er-xayaldin raziligi boyinsha yaki sudtin nekeni biykar kiliu xakkindagi xal kiliu karari tiykarinda resmiylestiriledi. Er xаm xayaldin ajirasiulari PXAJ imaratlarinda resmiylestirilgennen keyin gana ten alinadi xаm olar ortasindagi er xаm xayallikka baylanisli xukik xаmde minnetlemeler biykar boladi.
Perzentlikke aliu fakti bul xakkinda kala (rayon) xekimligi tamaninan shigarilgan kararga baylanisli dizimnen otkiziledi. Perzentlikke aliushinin shigisi xаm ata ismi korsetiliuinde yaki perzentlikke aliushi er xаm xayal balanin ata-analari sipatinda jaziliuinda balanin tuuiliui xakkinda jazilgan magliumatlarga tiyislisinshe ozgerisler kiritiledi. Perzentlikke aliudin biykar kiliniui da kala ( rayon ) xekimlikleri karari menen resmiylestiriledi xаm PXAJ sholkeminde dizimge alinadi.
Pukaralar shigisi xаm atlarin ozgertiu xakkinda 18 jaska tolganlarinan son PXAJ sholkemlerine murejeet kiliulari mumkin. Pukaranin isi tergeude yaki ol sudlangan bolsa, sonday-ak, memleket xekimiyati sholkemleri narazilik bildirse, PXAJ sholkemlerinde shigis xаm isimlerinin ozgertiriliuine jol koyilmaydi xаm bul sud tamaninan sheshiledi.
Pukaranin kaytis bolganligi yaki kaytis bolgan dep jeriyalanganin dizimge aliuda jude exmiyetke iye. Pukaranin olimi fakti dizimge aliniui xukik ukipliligin biykar etedi. Usi katnas penen kaytis bolgannin xukik xаm mejburiyatlari tamam boladi. Onin mulkine baylanisli miyras ashiladi. Pukaranin kaytis bolganligi xakkindagi magliumat olim fakti xakkindagi meditsina guuaxnamasi menen 3 kunnen keshiktirilmey PXAJ sholkemine bildiriliui xаm usi muddet ishinde olim fakti dizimge aliniui shert. Oltirilgen, sonday-ak, ozin ozi oltirgen yaki baxitsizlik kediysesinen olgen yaki olik tabilgan payittan baslap 24 saat ishinde olim sebebi xakkinda meditsina mekemesi tamaninan berilgen guuaxnamaga muuapik PXAJ organinda dizimge alinadi. Olim fakti xakkindagi arzalar xаm marxumnin jakin kisileri yaki turar jay sholkemi tamaninan, zorlik penen oltiriliui, oz-ozin oltiriu yaki baxitsizlik xediysesinen oliu jagdaylarindagi tiyisli maglaumatlar tergeu organlari yamasa militsiya tamaninan beriliui lazim.
Pukaranin tuuiliui, nekege kiriui, nekenin biykar kiliniui, perzentlikke aliniui, ism xаm shigislarinin ozgertiriliui, pukaranin olimi faktlerin dizimge aliu Ozbekstan Respublikasi kala xаm rayon xekimlikleri pukaralik xalati aktlerin jaziu bolimlerinde xаmde ozin-ozi baskariu sholkemlerinde pukaralik xalati aktlerin dizimge aliu kagiydalarina muuapik resmiylestiriledi.
Pukaralik xalatlarin dizimge aliu jaziularin biykar kiliu xаm kayta tikleu PXAJ sholkemleri tamaninan sud kararina tiykar emelge asiriladi.