Tema 6 -7-klasslarda tokarlıq stanogında aǵashqa hár túrlı forma beriw usılların úyretiw Jobası: Kirisiw: i-bab. Texnologiyalíq taliminde aǵash oymakerlik usíllarí texnologiyasí tiykarlarí mazmuni hám mánisi

2. 2 Tokarlıq stanoklarında aǵshlarǵa
úy-ruwzıger buyımları tayarlaw
Aǵashdan úy-ruwzıger buyımları kóptúrli bolıp, olardan kóbinese aǵashdan soǵıw qolay esaplanadı, olardıń tiykarǵı túrleri asxana buyımları, mıymanxana, jataqxana hám de ruwzıgerde isletiletuǵın túrli ásbaplar hám buyımlar aǵash bólimlerinen ibarat Úy-ruwzıger buyımlarınan hár birin tayarlawda onıń atqarılatuǵın wazıypasına qaray qanday aǵash túrinen maqsetke muwapıqlıǵın anıqlap alınadı. Ol jaǵdayda tiykarınan isletiletuǵın aǵash materialınıń qattılıǵı hám de odan tayarlanatuǵın buyımnan paydalanıw processinde júz beretuǵın tásirinlerge shıdamlılıq dárejesi esapqa alınadı. Ápiwayı formada ruwzıger buyımlarınan bolǵan palız eginlerine tuwraw taxtasın ádetde ortasha qattılıqtaǵı taxtalardan hár túrli sırtqı kórinislerde tayarlanadı. Ayaqlardı ápiwayı yamasa burama mıyıqlar menen bekkemlew hám de arnawlı shıǵarılǵan taxtachada o'yiladigan oyıqlardı úyreniw usılları menen biriktiriw múmkin. Bul buyımdı tayarlaw ushın aǵashnı tańlaw, ol jaǵdayda joybarlaw sızılmasın sızıw, pıshqılaw, jonıw, burǵılaw, jelbiretip tegislew hám ayaqshalardı biriktiriw jumısları atqarıladı. Bul taxtanı átirapların túrli naǵıslar menen bezetse de boladı.
Bunday taxtayshalardı asxana diywalındaǵı qazıqqa ilib saqlaw birqansha qolay. Sonday asıp qoyıwǵa maslastırılǵan taxtayshalardıń arqa tárepine shıraylı naǵıslar yamasa basqa kórinislerdi túrli usıllarda islep bezetiledi. Kóbinese sonday bezetilinetuǵın taxtayshalarga ayaqshalar jasalmaydi, olardıń bezetilgen tárepi kórinip turatuǵın jaǵdayda qazıqqa ilinib qoyıladı. Oqıwshılarǵa texnika qáwipsizligi boyınsha jollama beriw barlıq miynet tálimi oqıtıwshılarına hám ustalar oqıw ustaxanalari hám kárxanalarda oqıwshılarǵa úyretiliwi kerek bolǵan texnika hám de miynet tarawlarına eń aldı texnika qawipsizligi hám islep shıǵarıw sanitariyası qaǵıydaların biliw kerek.

Xalıq tálimi bólimi ilmiy tájriybe komissiyası tárepinen qawipsizlik texnikası boyınsha bilimler sınap kórildi, ruxsat etilgen basqarıw - pedogogik xızmetkerlerge ģana oqıwshılardıń miynet tálimi menen shuǵıllanıwǵa ruxsat berildi,

Kárxanalarda ámeliyat ótip atırǵan oqıwshılar kárxana jumısshılarına ornatılǵan tártip tiykarında miynet qawipsizligi qaǵıydaları menen tanıstırıladı. Kárxana Administraciyası oqıwshılardıń jumıs orınların waqıtında hám tolıq jollama alıwǵa juwapker.¹⁴
Oqıtıwshı yamasa usta oqıwshıģa qanday da wazıypanı tapsırıwda onı texnologiyalıq process, mashina yamasa stanok dúzilisi hám jumıs jaǵdayǵa tiyisli basqa maǵlıwmatlardı beriw menen birge usı jumıstı orınlaw ushın kerek bolatuģın qawipsizlik qaǵıydaları menen de tanıstırıw kerek. Sonıń menen birge, oqıwshı saqlawshı úskeneler wazıypası, qawipsiz islew qaǵıydaları, jumıs ornın jıynaw , jeke gigiena tuwrısında maǵlıwmat alıwı kerek. Buǵan baylanıslı oqıwshı bilimi waqıt penen tekserilip, toltırıp turıladı.¹⁵
Qawipsizlik qaǵıydaları haqqında;
Órttiń aldın alıw.

1. 
   Tez janatuǵın aǵash shıǵındıları lak, boyawlar hám basqalar bólek belgilengen orınlarda saqlanıwı.
   

2. Elektrlı ásbaplar menen islegende ushqın ónim bo'iishi múmkin, sol sebepli olardı tez janatuǵın zatlar jaqınında isletiw múmkin emes.
3. Elektr ásbaplardı tek oqıtıwshınıń ruxsatı menen isletiw.
4. Órtke qarsı gúresiw ásbapları kerek bolganda tezlik penen alıp isletiwge tayın halda saqlaw hám olardan tuwrı paydalanıw.
5.Elektr avtomatın isletgende payda bolatuǵın ushqınlar janatuǵın zatlarģa tiymew kerek.
6. Elektr ısıtqısh ásbapların isletiwde qarawsız qaldırıw múmkin emes.

Shańģıtqa qarsı gúres.

1. 
   Shańlı hawadan qashıw
   

2. Shańģıtpastan islew.
3. Sabaq tawsılǵannan keyin jumıs jayın shańģıtpastan tazalaw.
4. Sipse menen shańģıtpastan sıpırıw.
Siyaqlı bir qatar qaģıydalarģa ámel qılınıw zárúrligi kelip shıģadı.