Tema: Miyweli tereklerge ziyan keltiretuǵin shibin

II BAP
. Miyweli tereklerge ziyan keltiretin shibin-shirkeyler 
hám qurtlardan qutiliw usullari 

---

16 
2.1. Bag' ziyankesleri hám olarǵa qarsı gu`res 
Respublikamizniń tábiyiy sharayatı mıywe terekleri ósiriw ushın eń qolay 
esaplanadı. Respublikamızda kóplegen miyweli terekler: alma, almurt, shıye, shiye, 
shaptalı egiledi. Mıywe terekleri kóp jıllıq bolǵanı ushın olarda hár qıylı
zıyankesler rawajlanıwı ushın turaqlı ekologiyalıq sharayat jaratıladı. Zıyankeslerge 
qarsı gúres ilajları mıywe ónimin kóbeytiwdiń zárúrli dáreklerinen biri esaplanadı. 
Házirgi waqıtta bul ilajlar mıywe jetistiriw texnologiyasınıń ajıralmaytuǵın bólegi 
bolıp qalǵan. Tómende alma baǵlarına (almalarǵ a) kóplegen ziyan jetkizetuǵın 
shıbın-shirkeylerdiń ayırımların úyrenemiz. Alma jasıl biti (Aphis pomi Deg.)
(Aphididae - bıytlar shańaraǵı, Homoptera - teńqanatlilar gruppası ) Alma jasıl biti 
teńqanatlilar gruppaına, bıytlar shańaraǵına tiyisli shıbın-shirkey. Bul zıyankes 
alma egiletuǵın hámme orında keń tarqalǵan. Almadan tısqarı, almurt, shiye hám 
basqa ayırım mıywe tereklerine de ziyan jetkeredi. jetilgen jetken bıyt, onıń 
lishinkasi tereklerdiń kurtagi, bargi, guli hám jas putaqları shiresini sıpab ziyan 
jetkeredi. Ziyanlengen japıraq qarayib, to'kilib ketedi, putaqlar qing'irqiyshiq, 
mıywesi qattı, mazasız bolıp, normal rawajlanbaydı hám kóbinese mıywe biti 
shiresiniń jabısatuǵın taslandıqı menen pataslanadı.
Alma jasil biti (1-suwret) 
Qanatsız urǵashı bitniń úlkenligi 2 mm, jasıl, aqshıl qızǵılt reń reńde, geyde qaralaw 
bolıp, shire nayshalari hám dumshasi qara tusda, lishinkasi sarg'ish reńden toq jasıl 

---

17 
ranggasha, kózleri qızıl boladı
. Máyekiniń úlkenligi 0, 5 mm, qara tusda. Kópshilik 
ósimlik bıytları sıyaqlı, jasıl bitniń er adamları da báhárde hám jazda ushramaydi. 
Bul waqıtta urǵashısı erkagi menen qosılmaydı. Bunday urǵashı bıytlar