Tema: qubla aziya

TEMA: INDIYA RESPUBLIKASI. 
 
MAQSETI: Indiya Respublikası dúnya siyasiy kartasında tutqan ornı. 
Indiyanıń aymaǵı, ekonomikalıq geografiyalıq ornı, aymaqlar ortasındaǵı 
ayırmashılıqlardı, tábiy resurslar menen támiyinlengenlik dárejesin, xalıq 
ortasındaǵı ayırmashılıqlar, xojalıq tarmaqlarınıń rawajlanıwındaǵı sebep hám 
aqıbetleri maydanınan studentler bilimin asırıwda bilim hám kónlikpe payda etiw. 
Metodikalıq táminat: Dúnya siyasiy kartası, atlas, ádebiyatlar, úlgi dástúr, 
isshi dástúr. 
Rejesi: 
1. Indiya aymaǵı, shegaraları, ekonomikalıq geografiyalıq ornına xarakteristika
2. Tábiy sharayatı hám resursları
3. Xalqı
4. Xojalıǵınıń qáliplesiwi hám rawajlanıwı
5. Transportı
6. Sırtqı ekonomikalıq baylanısları 
Maydanı – 3,3 mln.km
2
,
Xalqı –
1 415 320 083
adam (2022j), Paytaxtı – Deli 

---

Indiya Respublikası tapǵa Araviya teńizindegi Lakkadiv atawları hám Benga 
qo'ltig'idagi Andaman, Nikobar atawları da kiredi. Indiya respublikasınıń 
ekonomikalıq geografiyalıq ornı qolay orında jaylasqan. Evropadan Qubla hám 
Qubla Arqa Aziyaǵa baratuǵın teńiz transportı, Qubla Batıs Aziyadan Qubla Arqa 
Aziyaǵa ótetuǵın qurǵaqlıq transportı jolında jaylasqan. 
Tábiyiy sharayatı hám resursları. Indiya Respublikasınıń maydanı úlken 
arqa qublaǵa 3200 km. batıstan shıǵısqa 2700 km.ga shozılǵan territoriyasining 
tiykarǵı bólegi Hind-Gang tómen tegisliginen hám dekan tegis tawlıqg'idan ibarat. 
Qazilma baylıqqa oǵırı bay hám túrleri de kóp. Toshko'mirning anıqlanǵan zapasi 
115 mlrd. t kokslanuvchi kómir rezervine onsha bay emes. Mamlaktning qubla 
bóleginde gúńgirt kómir jaylanǵan (2 mlrd. t) Sovet qánigeleri járdeminde neft 
tapildi hám jumısqa túsirildi. Bunnan tısqarı radioaktiv elementlerden tariy hám 
Uran kánleri jumısqa túsirildi. Temir rudasiga júdá bay. 22 mlrd. t. sapası joqarı 
quramında temir muǵdarı kóp. Indiyada marganets kóni da keń tarqalǵan. Indiyada 
ámeldegi bolǵan reńli metallar, almaz, qımbat bahalı taslar hám altın kánleri házirgi 
waqıtta tawısıw Ramazan yaki Qurban hayttan aldıńǵı kúninde. Tiykarǵı qazilma 
baylıqlar mámlekettiń arqa -arqa bóleginde jaylasqan. Oris hám Bixor shtatları 
shegarasında temir rudasiga bay bolǵan polosa shólkemlestirgen. Pútkil jáhánda 
zárúrli áhmiyetke iye bolǵan kánlerden Singbxum-Chxota-Nagpur platosida. 
Marganets kóni da bar. Arqaroqda Damodar dáryası oypatlıqsında Bixar hám G'ar 
Bengol shtatlarında toshko'mir koni pútkil kómirdiń 2/3 rezervi jaylasqan. 
Broxmaputra dáryası oypatlıqsında Assam shtatında Indiya daǵı eń ǵarrı kánlerinen 
neft koni jaylasqan. Indiyanıń oraylıq bóleginde Madx'ya-Pradem shtatınıń arqa 
bóleginde qara metal kóni hám toshko'mir kánleri bar. Indiya batısında tabılǵan neft 
hám gaz (Gudjara) shtatı, Kombey, Ankleshvar kánleri. Sanaatınıń rawajlanıwına 
úlken tásir kórsetdi.