Temperament haqida tushuncha

 
Horij psixologiyasida motiv va motivatsiya muammosiXorij psixologlaridan 
neofreydistlar hisoblanmish A.Adler, K.Yung kabilar tomonidan ilgari surilgan 
motiv va motivatsiya borasidagi nazariyalarga asosiy e'tiborni qaratamiz. 
A.Adlerning fikricha, insonni harakatga undovchi asosiy kuch uning faoliyati 
maqsadini aniqlovchi, ularga erishish yo’llari manbai hisoblanadi. Xornining 
ta'kidlashicha, inson xulqi motivatsiyasini boshqa motivlar yordamida aniqlash 
mumkin. Jumladan, birlamchi bezovtalanish atrof-muhitga nisbatan dushmanlik 
hissini tug’diradi, xavfsizlikka ehtiyoj esa insonni boshqa odamlar tomonidan 
baholash va o’z-o’zini baholashga nisbatan ichki intilishini vujudga keltiradi. 
E.Fromm ham o’z qarashlarida libido masalasiga katta e'tibor bermaydi, chunki 
uni qiziqtirgan muammo inson xulqi jabhalarida ijtimoiy va psixologik 
omillarning o’zaro ta'sir o’tkazish jarayonidir. 
 
Illyuziya va gallyuzinatsiya haqida tushuncha. 
Ba'zi hollarda narsalar noto'g'ri, yanglish idrok qilinadi. Narsalarni ana shunday 
noto'g'ri idrok qilishni illyuziya deyiladi. Masalan: Arastu illyuziyasida og'irligi 
aynan bir xil bo'lgan 1 kg torozi toshi 1 kg paxtadan og'irdek idrok qilinadi. 
Illyuziya hodisasi ayniqsa geometrik shakllarni idrok qilishda ko'p uchraydi. 
Idrok qilib turgan shaxs psixikasida ro'y beradigan o'zgarishlar ham illyuziya 
hodisasini paydo qilishi mumkin. Masalan: o'rmondagi to'nkani biror yirtqich 
hayvon deb idrok qilish. Illyuziyalar hosil bo'lishining sabablari bor. CHunonchi 
Arastu ilyuziyasida hajmi katta narsaga ko'proq o'rganib qolgan. Geometrik 
shakllarda qo'shimcha chiziqlar ta'sir etadi. Ko'ruv illyuziyalari amaliy ishlarda 
katta ahamiyatga ega. CHunonchi harbiy ishlarda texnika va qism turgan joyni 
niqoblash sho'nga asoslangan. Illyuziyadan gallyutsinatsiyani farqlash lozim, 
gallyutsinatsiya yo'q narsalarni idrok qilishdir. Masalan: yo'q narsalarni ko'rish, 
yo'q tovushlarni eshitish kabi.