Temperament haqida tushuncha

 
Idrok murakkab psixik jarayon sifatida 
Biz narsa va hodisalarning ayrim sifat va xossalarini sezgilar orqali ongimizda 
aks ettiramiz. Shuningdek, hamisha narsalarning ayrim xossalarini aks ettiruvchi 
birtalay sezgilarimiz bo‘ladi. Bu sezgilar asosida atrofimizdagi narsa va 
hodisalarni idrok qilamiz.Idrok deb, narsa va hodisalarni bizning sezgi 
a’zolarimizga ta’sir etishi natijasida ularni yaxlitligicha ongimizda aks etishidan 
iborat bilish psixik jarayoniga aytiladi. Biz bir narsani idrok qilayotganimizda 
uningayrim xossalarini ham sezamiz.Biror narsaning o‘zini idrok qilmasdan hosil 
bo‘ladigan sezgilar yangi tug‘ilgan chaqaloq hayotining dastlabki kunlaridagina 
mavjud bo‘lsa kerak;chaqaloq narsaning o‘zini idrok qila bilmasa ham undan 
hosil bo‘ladigan sezgilarni ajratadi, masalan, yorug‘ va qorong‘ini, shirin va 
nordonni sezadi. Odamning murakkab psixik hayotida ayrim sezgilar faqat idrok 
jarayonida fikrni analiz va abstraktlashtirish yo‘li bilanajratiladi.Sezgilar, odatda 
sodda, elementar psixik jarayonlar deb hisoblanadi, idrok esa murakkab psixik 
jarayondir. Biz idrok qilayotgan narsalar g‘oyatda xilma-xildir. Bular jumlasiga, 
avvalo turli buyumlar, chunonchi, binolar, daraxtlar, jihozlar, texnika buyumlari 
va hokazolar kiradi. Biz musiqa, surat, rasm va boshqa san’at asarlarini idrok 
qilamiz. 
 
Pedagogik psixologiya metodlari. 
Pedagogik psixologiya o‘z predmetining mazmuniga qarab umumiy 
psixologiyada amal qiladigan ko‘pgina metodlardan foydalanadi. CHunki zarur 
bo‘lgan dalillarni qidirish, ularni sodir bo‘lish sabablarini aniqlash va isbotlash 
turli hil metodlar vositasida bajariladi. 1.O‘rganish lozim bo‘lgan har bir jarayon, 
holat va xususiyatlarni bir-biriga bog‘lab tekshirish lozim. Har bir o‘rganiladigan 
psihik hodisalarni nerv-fiziologik asoslardan, yoki xotirani diqqatdan, idrokni 
tafakkurdan ajratib o‘rganish yaramaydi.2. Tekshirilayotgan psixik hodisalarni 
rivojlanish qonuniyatlarini bilmasdan turib uni har tomonlama o‘rganish mumkin 
emas. SHuningdek, turli yoshdagi bolalarning psixik rivojlanish xususiyatlarini 
bilmasdan turib o‘rganilayotgan yosh davrning o‘ziga xos xususiyatlarini 
tushintirib berish ham, tavsifnoma berish ham mumkin emas.3. Tekshirish 
jarayonida kishining butun psixikasida, ongida aks etadigan jamiyatning moddiy 
negzi undagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar bilan birgalikda o‘rganiladi.4. 
Pedagogik psixologiya murakkab psixik taraqqiyot qonuniyatlarini o‘rganishda 
narsa va hodisalarning sababiy bog‘lanish tamoyiliga asoslanadi.