Teoriyaliq materiallar 1-tema. Finanslıq analiz pániniń teoriyalıq tiykarları

9-Tema. Finanslıq nátiyjeler hám rentabelliktiń analizi
9.1. Finanslıq nátiyjeler, payda hám rentabellikti ańlatıwshı kórsetkishler analiziniń áhmiyeti, mazmunı, maqseti hám wazıypaları
Xojalıq júritiwshi subyektlerdiń iskerlik úzliksizligi, rawajı hám rawajlanıwın támiynlep beriwshi tiykarǵı deregi bul payda bolıp esaplanadı. Payda tek biznesti háreketke keltiriwshi kúsh emes, al onıń perspektivada básekige shıdamlılıǵın támiynlewdiń, finanslıq turaqlılıǵın joqarılatıwdıń de zárúrli shárti bolıp esaplanadı. Paydaǵa islew kárxananıń ómir dawamlılıǵın asırıwdıń, risklerge shıdamlılıǵın támiynlewdiń áhmiyetli quralı.

Finanslıq nátiyjelerdiń analizinde dáramat hám qárejetlerdiń, payda hám zıyanlardıń qáliplesiw qatarları boyınsha ózgerisleri bahalanadı, nátiyjeli kórsetkishlerdiń faktorlı analizi ótkeriledi, imkaniyatları úyreniledi, nátiyjelilikti jaqsılawdıń ilajları belgilenedi. Sonday-aq, kárxananıń paydalılıq dárejesin xarakterlewshi rentabellik kórsetkishi hám onıń faktorlı analizi ámelge asırıladı.

Payda yaki zıyan – bul basqa ulıwmalasqan dáramattıń quramlı bóleklerinen tısqarı jámi dáramattan qárejetler shegirilgeninen keyingi qalǵan nátiyjesi bolıp tabıladı¹².

Jámi dáramat – bul dáwir dawamındaǵı operaciyalar hám basqa waqıyalar nátiyjesinde kapitalda júzege keletuǵın ózgerisler. Jámi ulıwmalasqan dáramat «payda yaki zıyannıń hám de «basqa ulıwmalasqan dáramat»tıń barlıq bóleklerin qamtıp aladı¹³.

Ulıwmalasqan dáramat – payda hám zıyanlardıń barlıq dereklerinen toplanǵan nátiyje.