Termiz davlat universiteti «gaz kimyosi» fanidan

1.38 -rasm NGS turdagi neftgaz separatorlari
1.39- Rasmda yangi turdagi NGS separatorlari keltirilgan bo ‘lib 1, 2 jadvalda texnik tasnifi va moddiy ishlanishi keltirilgan.
NGS turdagi ajratish qurilmasi, hududiy avtomatika uskunalari bilan komlekt sifatida, avtomatik boshqarish va moslamalari esa har qaysi kon bo ‘yicha alohida loyihalanadi.
Neft va gazni yig‗ish va tayyorlashda bir quvurli germitizatsiyalangan tizimning keng qo ‘llanilishi blogli ajratish qurilmalarining yuqori o ‘tkazuvchanlik qobiliyatini va pulsatsiyalanayotgan sharoitda neftgaz aralashmalari oqimi harakatlanayotgan yig‗ish kollektorlarida yuqori sifatdagi neft va gazni ajratishga yo ‘l ochib berdi.


1.39-rasm NGS toifali neftgaz separatori ( GP 805.00.000): 1 – neftgaz aralashmasi kirishi; 2 – neft kirishi; 3 – gaz kirishi; 4 –
gazachiqishi; 5 – neft chiqishi; 6 – tozalash uchun; 7 – asragich klapani; 8

• 
  oqova (drenaj); 9 – sath bildirgichi; 10 – sath boshqargich; 11 – sath signalizatori; 12 – to ‘g‗irlash uchun; 13 – termometr; 14 – difmanometr;15
  
• 
  manometr; 16 – karshilik termometri; 17 – sath ko ‘rsatkichi; 18 – kirish lyuki
  

1.9-Jadval
Texnik ma‘lumotlar

1. Apparat ichki diametri, Dich, mm	1200	1600	2000	2400	3000	3400
2. Apparatning neftgaz hajmiy ishlab chiqarish qobiliyati, m^3/ch: Neftsuv aralashmasi bo ‘yicha Gaz bo ‘yicha	20- 100	45- 225	86- 430	160- 800	300- 1500	450- 2250
	20700 - 74900	12800 - 54900	62200 - 22480 0	82900- 220000	124000 - 330000	16500 0- 44000 0
3. Sig‗imi, m^3	6,3	12,5	25	50	100	150
4. Qatorning shartli bosimi, MPa	0,6; 1,0; 1,6; 2,5; 4,0; 6,3			0,6; 1,0; 1,6; 2,5; 4,0
5. Ishchi bosimi, MPa	0,4; 0,8; 1,4; 2,2; 3,6; 5,7			0,4; 0,8; 1,4; 2,2; 3,6
6. Muxit harorati, ^OS	0 dan 100gacha
7. Gaz bilan olib ketilayotgan suyuqlik, g/m^3	0,1gacha
8. Suyuqlik bilan olib ketilayotgan erkin gaz, %	1gacha
9. Gabarit o ‘lchami, LxH, mm	6758 x2428	8417 x2842	1046 2x305 7	13128 x3687	15515 x4055	1806 1x446 8

6-maruza Gazlarni mexanik qo‘shimchalardan tozalash. Gazlarni mexanik aralashmalardan tozalash.

1. 
   Tabiiy gazni quritish.
   
2. 
   Tabiiy gazni zararli qo‘shimchalardan, nordon komponentlardan (merkaptanlardan) kimyoviy tozalash.
   
3. 
   Tabiiy gaz tarkibidagi suyuq uglevodorodlarni ajratish.
   
4. 
   Gazni alkanolaminlar asosida gazlarni absorbsion va adsorbsion (kimyoviy adsorbsion, absorbsion –xemosorbsion) katalitik (gidrirlash, gidroliz va oksidlash), mikrobiologik tozalash jarayoni va uning kimyosi.
   

Gazni tozalash amaliyotida mexanik aralashmalarni olib tashlash uchun turli usullar va apparatlar qo'llaniladi. Usulni tanlashda ifloslanish turi, ularning kimyoviy va fizik-kimyoviy xossalari, ishlab chiqarish xarakteri, tegishli moddalarni absorber sifatida ishlatish imkoniyati, ajratilgan aralashmalardan foydalanishning maqsadga muvofiqligi va tozalash xarajatlari hisobga olinadi.

Gazlarni mexanik aralashmalardan tozalash uchun asboblarni quyidagi guruhlarga bo'lish mumkin:

• 
  qattiq zarrachalar tortishish, inersiya yoki markazdan qochma kuch ta'sirida ajraladigan gazlarni mexanik tozalash qurilmalari;
  
• 
  qattiq zarrachalar suyuqlik bilan ushlanib turadigan nam gaz tozalash moslamalari;
  
• 
  chang zarralari cho'kadigan g'ovakli materiallardan tayyorlangan filtrlar;
  
• 
  gaz va uning tarkibidagi qattiq zarralarning ionlanishi natijasida aralashmalar to'plangan elektrostatik cho'ktirgichlar.
  

Tozalash usuli va apparat turi gazning changlanish darajasini, nopoklik turini, zarracha hajmini va gazni tozalashga qo'yiladigan talablarni hisobga olgan holda tanlanadi. Tozalash samaradorligi ommaviy samaradorlik yoki tiklanish omili r bilan tavsiflanadi (%), bu zarrachalarning umumiy massasining qancha qismini ushlaganligini ko'rsatadi. Bu formula bo'yicha hisoblangan gazni tozalash moslamasining ish faoliyatini aks ettiruvchi umumlashtirilgan parametrdir


(51)
bu erda С_Н va С_К - tozalashdan oldin va keyin gazdagi chang konsentratsiyasi.
Gazlarni qattiq zarrachalardan mexanik tozalash qurilmalari
Ushbu qurilmalarning asosiy afzalligi dizaynning soddaligidir. Ular asosan dastlabki qo'pol tozalash uchun javob beradi.