Termiz davlat universiteti kimyo va texnalogiya fakulteti oziq-ovqat texnalogiyasi ta
Download 0.57 Mb.
|
B.Lolayeva Omixta yem ish chiqarish kurs ishi
|
Baliqlar uchun tulik ratsionli omuxta yem retseptini tuzish.
Barcha omuxta yemlar faqat retsept asosida ishlab chiqariladi. Retseptlar ilmiy-tadqiqot muassasalarida ishlab chiqiladi va urnatilgan tartibda tasdiklanadi. Retseptni tuzishda mamlakatning tuproq – iqlim xossalari, fanning zamonaviy yutuqlari va kishlok xujalik jonivorlarning boqish tajribasi e’tiborga olinadi. Bu uchun xomashyoni omuxta yemga kushishning maksimal me’yori (A.T.Maznik, Z.I.Xazinalarning «Spravochnik po kambikormam» nomli kitobidagi 14-jadval) dan foydalinadi. Buni e’tiborga olgan xolda kuylar uchun tulik ratsionli TR80-1retsept tuzdik (3.1.-jadval) 3.1.-jadval. Baliqlar uchun tuliq ratsionli omuxta yem retsepti
Jadvalning 4-grafasida xar bir xom ashyoning omuxta yemga qo’shish mumkin bulgan maksimal ruxsat berilgan me’yori keltirilgan. Omuxta yemning ozuqaboplik qiymatini xisoblash. Qishlok xujalik xayvonlari qushlar va baliqlarning usishi, rivojlanishi xamda maxsuldorligi sezilarli darajada ularni boqilishidan bogliq. Omuxta yemning biz tayyorlagan retsept asosida ozuqaboplik qiymatini baxolash uchun A.T.Maznik, Z.I.Xazinalarning «Spravochnik po kambikormam» nomli kitobidagi 37-jadvalda keltirilgan ozuqaboplikning urtacha qiymatidan foydalandik. 3.2.-jadval. Baliqlar uchun TR- 80-1 tulik ratsionli omuxta yemning ozukabopligini xisoblash.
Tadqiqot uchun olingan yemning ozuqa birligini hisoblash natijasida olingan qiymatlarga ko‘ra ozuka birligi va xul protein mikdori me’yordan 2-3 % ga kam bulib, retseptni tuzishda oksilga boy xomashyolar mikdorini ozgina oshirishni talab kiladi. Kletchatka miqdori me’yor doirasidan ancha yukori bulib, bu kuylarda ovkat xazm bulish jarayonining faolligini oshirishga yordam beradi. Mineral elementlar miqdori esa me’yor miqdoridan yuqori va tuz miqdori past bo‘lib, bu hayvon organizmi uchun foydalidir. Omuxta yemning ozuka birligini xisoblash. Xisoblash uchun yukorida keltirilgan adabiyotdagi 37-jadvaldan foydalangan xolda quyidagicha xisoblaymiz. (oq juxori uchun) Lo.b 115x15 100 La.a 300 x15 100 Lx.p 11,2x15 100 17,25 45 kkal 1,68% Lx.yo 2,8x15 0,42% 100 Lk 3,0x15 0,45% 100 LCa 0,01x15 100 0,0015% Lp 0,24 x15 100 0,036 LNa 0,06 x15 100 0,009 Aynan shu usulda retseptdagi kolgan xomashyolar uchun xam energiya almashinuvi, xul protein, xul yog, kletchatka, kalsiy, fosfor va natriyning yemdagi ozukaviylik kiymati xisoblanadi. 3.2 - jadval natijalari buyicha xulosa kilib aytadigan bulsak, omuxta yemning uchala me’yorlashtirilgan kursatkichlari buyicha xam ozukaviyligi standart talablariga mos keladi. Retseptda kursatilgan kolgan komponentlarning ozuqaviy qiymati Singan guruch xisobiga Energiya almash. ═ 330 x 2 / 100 =6.6 kkal Protein = 9 x 2 / 100 = 0.18 % Yog = 1.48 x 2 / 100 = 0.0296 % Kletchatka = 1 x 2 / 100 = 0.02 %
Sholi xisobiga Energiya almash. ═ 267 x 2.5 / 100 =6.675 kkal Protein = 8 x 2.5 / 100 = 0.2 % Yog = 2.37 x 2.5 / 100 = 0.0592 % Kletchatka = 9 x 2.5 / 100 = 0.225 % Sa = 0,04 x 2.5 / 100 = 0.00175 % R = 0.21 x 2.5 / 100 = 0.00075 % Na = 0.03 x 2 / 100 = 0.0006 % Bugdoy kepagi xisobiga Energiya almash. ═ 183 x 55 / 100 = 100.65 kkal Protein = 15.5 x 55 / 100 = 8.525 % Yog = 4.2 x 55 / 100 = 2.31 % Kletchatka = 9.1 x 55 / 100 = 5.005 %
Soya xisobiga Energiya almash. ═ 300 x 10 / 100 = 30 kkal Protein = 33.2 x 10 / 100 = 3.32 % Yog = 16.9 x 10 / 100 = 1.69 %
Kletchatka = 5 x 10 / 100 = 0.5 % Paxta shroti Energiya almash. ═ 255 x 10 / 100 =25.5 kkal Protein = 39 x 10 / 100 = 3.9 %
Yog = 1.13 x 10 / 100 = 0.13 % Kletchatka = 12.7 x 10 / 100 = 1.27 % Oxak Sa=33.x 1.0 / 100=0/33 Tulik ratsionli TR 80-1 ning sifat kursatkichlari taxlili. Takdim etilayotgan yemning sifatini ob’ektiv baxolash uchun bir kator taxlillar utkazildi va olingan natijalar 3.3- jadvalga kiritildi. 3.3-jadval. TR80 - 1 tulik ratsionli omuxta yemning sifati.
Taxlil natijasiga kura xulosa kiladigan bulsak, yemning namligi standart me’yordan oshmagan, yirikligi buyicha esa me’yorga deyarli yakin, metalmagnit aralashmalar mikdori ancha past bulib, bu yemning gijirligi deb nom olgan atamaning yuzaga kelishining oldini oladi. Kum mikdori esa yemning sifatini tushiruvchi kursatkich bulib, buning mikdori standart normasidan 0,3 % ga yukori. Yemning tarkibida zararli aralashmalar umuman yuk, Zararkunandalar bilan zararlanganlik kursatkichi ancha past bulib, bu yemning xali uncha uzok saklanmaganligidan dalolat beradi Yemning yiriklik modulini aniqlash Omixta yemni tashkil kiluvchi kismlar kerakli yiriklikkacha maydalangan takdirdagina unda mavjud bulgan ozukaviy moddalardan samarali foydalanishni ta’minlash mumkin. Komponentlarni ma’lum yiriklikkacha maydalash - maydalash ja-
gurux xomashyolarga barcha turdagi donlar, donga birlamchi ishlov berishdan xosil buladigan donli aralashmlar, kunjara, shrot, sutali makkajuxori, mineral xomashyolar, pichan, ozik-ovkat sanoatining yirik fraksiyali ozukabop maxsulotlari, 2-guruxga esa kepak, ozuka uni va boshka unsimon maxsulotlar kiradi, Donli xomashyo bolgali mashinalardan bir marta utkazilib, may- dalanadi, yirik bulakli xomashyolarga dastlab kupol bulaklash, sungra mayin maydalash jarayoni utkaziladi. Tashki kuch ta’sirida berilgan material bulakchalari razmerlarini kichkinalashtirish jarayoniga maydalash deb ataladi. Maydalash darajasi jonivorlarning turi va yoshidan boglik xamda u maydalashdan keyingi maxsulot bulaklari yuzasi umumiy yigindisining boshlangich maxsulot bulakchalari yuzasining umumiy yigindisiga bulgan nisbati bilan aniklanadi: i = ------- Sb
sm2 Sb - maydalashgacha bulgan maxsulot bulakchalari yuzasi yigindisi, Omixta yem sanoatida maydalash yirikligining kuyidagicha kiymat kursatkichlariga ega bulgan uch darajasi urnatilgan bulib, xar bir darajasi maydalashning yiriklik moduli deyiladi. Maydalash darajasi bulakchalar kiymatlari Yirik maydalash 2,60 - 1,80 mm Urtacha maydalash 1,80 - 1,00 mm Mayin maydalash 1,00 - 0,20 mm Omixta yem komponentlarining yiriklik darajasi va modulini aniklash. Ishni bajarish tartibi: Maydalash va yirik modulini aniklash uchun massasi 100 g. bulgan maydalangan maxsulot namunasi aylana teshik razmerlari 1, 2 va 3 mm bulgan shtamplangan elaklar yigindisida elanadi. Maydalashning yiriklik moduli - M kuyidagi formula buyicha aniklanadi: 0,5 * R0 + 1,5 * R1 + 2,5 * R2 + 3,5 * R3 M = -------------------------------------------------------; 100 bu yerda: R0 - analizatorning yiguvchi tubidagi koldik, g. R1, R2, R3 - teshiklari 1,2,3 mm bulgan elaklar koldiklari, g. Aniklash natijalari 3.4.-jadvalga kiritilgan. 3.4.-jadval. Yemning yiriklik modulini hisoblash
Tadqiq qilinayotgan yemning yiriklik modulini aniqlaganimizda uchala namunaning ham yirikligi bo‘yicha maydalanish darajasi ...................maydalashga to‘g‘ri keladi. Xomashyo va tayyor maxsulot omborlari xisobi Silos korpuslari va xomashe omborlari sigimini xisoblashda kuvvati t.sut gacha bulgan zavodlar uchun saklash davri kuyidagi muddatlarda olinadi.
Dnli xomashyo - 27 sut. mineral xom ashyo - Quvvati 210 t/sut. dan yukori bulgan omuxta yem zavodlari uchun xomashyo zaxiralari mos ravishda qabul kilingan tushuntirish koeffitsenti xisobiga Kt kamayadi. Kt = Q 150 0,6 210 210 Xomashyo zaxirasi P3 quyidagicha aniqlanadi. P3 = N0 / Kt = 27 / 0,6 = 45 kun donli xomashyo P3 = 16 / 0,6 = 26,6 kun unli xomashyo P3 = 31/ 0,6 = 51,6 kun shrot P3 = 27 / 0,6 = 45 kun oziq- ovkat sanoati maxsulotlari N3 = 43/ 0,6 = 71,6 kun minerallar N3 = 15/ 0,6 = 25 kun CaCo3 bo’r N3 = 28 / 0,6 =141,6 kun premiks N3 = 85/ 141,6 = 28 / 0,6 = 46,6 kun melassa N3 = 28 / 0,6 = 46,6 kun yog’ O’rtacha xomashyo sarfi.
Xar bir turdagi xom ashyoni saklash uchun siloslarning umumiy normativ sigimi (Ye) kuyidagi formula buyicha topiladi. Yes Q QX N3 100 E 150 60 45 4050 m3 100 donli xom ashyo E 150 15 26,6 100 5985,2 m3 unli xom ashyo E 150 11 51,6 100 851,5 m3 shrot uchun E 150 45 8 540 m 3 100 ozik ovkat sanoati chikindilar E 150 2,5 71,6 100 150 25 2,5 286,5 m3 3 minerallar uchun E 100 93,75 m bur, SaSo3 uchun E premikslar uchun 180 146,6 100 69,9 m3 Eyoyo 150 0,5 46,6 100 34,95 m3 sisterna olinadi E melassa 150 141,6 6 2 100 509,7 m3 Tayyor maxsulot uchun E Q n bu yerda n 5 E 150 5 750 m3 Silos sigimi quyidagi formula bilan topiladi. Ye=Vc*Kc*j Vc-silos xajmi, m3; Ks = silosning tulish koeffitsenti, - xomashyoning xajmiy ogirligi. Ombor va siloslarning sigimini aniklash uchun xajmiy ogirliklari kabul kilinadi. Xajmiy ogirlik don va granulashtirilgan xomashyo - 0,65; unli xomashyo - 0,3; oziq-ovkat sanoati chikindilari uchun - 0,5; bo‘r, tuz-1,2; oxak -1,4; sochiluvchan tayyor maxsulot - 0,5; granulalashtirilgan tayyor maxsulot - 0,63 ga teng. don = Vc* Kc * j unli = shrot = oziq ovqat sanoati = mineral = Yes / 0,8 = 380,75 / 0,8 = 475,3 m2 premiks= Yes / 0,85 = 69,9 / 0,85 = 84,2 m2 Texnologik uskunalar tanlash va xisoblash. Texnologik liniyadagi uskunalar unumdorligini xisoblash uchun xom ashyoning kuyidagicha maksimal mikdorlari kabul kilindi. (zavodning kunlik kuvvatiga nisbatan % xisobida).
Donli xomashyo liniyasi Donli xom ashyo liniyasi turli donlar – suli, arpa, makkajuxori, bugdoy, tarik, nuxat va boshkalarni xamda donga birlamchi ishlov berishda olinadigan donli aralashmalarni tozalash va maydalash uchun xizmat kiladi. Don asosan separatorlarda tozalanadi. Tozalangan don drobilka usti bunkerlariga va kerak bulganda maydalanadi, sung dozator osti bunkerlariga tushadi. Donni mayin maydalash talab kilingan takdirda drobilkadan keyin elashga yuborish maksadga muvofik buladi. Oxirgi yillarda kuvvatli zavodlarda maydalashni talab kiladigan xom ashyo (don, granulalangan shrot va b.) dastlab retsept asosida dozalanadi- aralashtiriladi, keyin bitta okim bilan maydalashga uzatiladigan usul keng kulamda ishlatilmokda. Bunda xom ashyo uni kabul kilish okimida yoki silosli korpuslarida joylashgan jixozlarda tozalanadi. Bu xom ashyoni kayta ishlashga uzatish jarayonini osonlashtiradi. Aralashma xolatda xom ashyonining maydalanishi drobilkalarning ishlab chikarish samaradorligini bir necha marotaba oshiradi, maydalashga sarflanadigan energiyani tejaydi. Uskunalarning unumdorligi q (t/soat) kuyidagicha topildi q separator = Q * a / tl *100 * K =150* / 24*100*1 = t/soat n = q/q1 = / 12 = 0,42 = 1 A1-BIS-12 ql drobilka=150* 80 /24*100*0,8= 6,2 t/soat dr = ql dr / q1 = 0,62 = 1 ta A1 DDR Ye = 4 * ql dr = 4* 6,2 = 25 m3 n = 4050 /28080 = 0,14 = 1 ta bunker Ye = 3 * 3 * 4,8 * 650 = 28080 Bu yerda Q – zavod kuvvati, t/sut a – ishlov beriladigan xom ashyoning xisobiy miqdori, % k – uskunadan foydalanish koeffitsienti t l – liniyaning ishlash vakti, soat 1- rasm. Donli xomashyo liniyasi Unli maxsulotlarni tayyorlash liniyasi Unli maxsulotlarni tayyorlash liniyasida maydalashni talab kilmaydigan xom ashyo (kepak, muchka) kayta ishlanadi. Bu liniyada unli xom ashyodan tasodifin tushgan yirik aralashmalar (kogoz, shpagat va b.) xamda metallomagnit aralashmalar ajratiladi. Unli maxsulotlar ombordan elovchi mashinalarga, keyin magnit kolonkalar orkali dozator osti bunkerlarga tushadi. Elovchi mashinalarning koldigi chikindilar bunkerlariga uzatiladi. Kerak bulganda elovchi mashinalarda kepak ajratiladi va yirik fraksiyasi maydalanadi. Unli xomashyo uchun q sep = 150* 40 / 24*100*1 = 2,5 t /soat n = q / qm = 2,5 /5 = 0,5 = 1 ta BSP Q = A1 – BSP = 5-10 t/soat 2-rasm. Unli xomashyo liniyasi Ozik-ovqat sanoatining ozuqa maxsulotlari liniyasi Ozik-ovqat sanoatining ozuqa maxsulotlari liniyasi xayvonlardan kelib chiqqan ozuqa unini (suyak, kon, gusht, gusht-suyak unlarini), ozuqa baliq unini, ozuqa achitqilari va boshqalarni tayyorlash uchun muljallangan. Bu liniyada xom ashyo begona va metallomagnit aralashmalardan tozalalanadi va koldik maxsulotlar foydalaniladi. Xom ashyo ombordan elovchi mashinaga beriladi. Yuqori galvirdagi qoldik ozuqa bulmagan chiqindilarga, saralash galviridagisi esa metallomagnit aralamshmalardan ajratib maydalashga yuboriladi. Saralash galvirining elanmasi va drobilkada maydalangan maxsulot birlashtirilib, dozator osti bunkerlariga uzatiladi. Katta fraksiyani maydalash natijasida dozator osti bunkerlariga yuboriladigan maxsulot tekis bir turdagi kurinishda bulib, yirikligi buyicha standart tayyor maxsulot ishlab chikarishni ta’minlashga imkon beradi. bu liniyada shrotlarga xam kayta ishlov beriladi, kerak bulganda shrot tayyorlashning mustaqil liniyasi tuziladi. q sep = 150 * 30 / 24*100*1 = 1,9 t /soat n = q sep/ qm = 1,9 / 5 = 0,45 = 1 ta A1-BSP q dr = 150 * 30 / 24*100*0,8 = 2,34 t /soat ndr = ql dr / q1 = 2,34/5 = 0,47=1 ta A1 DDM Ye = 4 * ql dr = 4 * 2,34 = 9,36 m3 Ye = 3*3*4,8 *0,63 = 27,21 m3 n = 540 / 27,21 = 2 ta bunker olamiz. Bu yerda Q – zavod kuvvati, t/sut a – ishlov beriladigan xom ashyoning xisobiy mikdori, % k – uskunadan foydalanish koeffitsienti t l – liniyaning ishlash vakti, soat 3- rasm. Oziq - ovkat sanoati xomashyosi liniyasi Shrot uchun qsep = 150* 20 / 2400 = 1,25 t/soat nsep = 1,25 / 5 = 0,3 ≈ 1 dona qdr = 150 * 20 / 2400 * 0,8 = 1,6 ≈ 2 t/soat ndr = 2 / 2 = 1 dona Ye = 4* qdrb = 2*4 = 8 m3 Ye = 3*3*4,8*0,5 = 216 m3 n = 851,6/216 = 4 dona Bu yerda Q – zavod kuvvati, t/sut a – ishlov beriladigan xom ashyoning xisobiy mikdori, % k – uskunadan foydalanish koeffitsienti t l – liniyaning ishlash vakti, soat 4-rasm. Shrot tayyorlash liniyasi Mineral xom ashyo liniyasi Bur, osh tuzi, oxaktosh va boshka shunga uxshash maxsulotlarni tayyorlash uchun xar bir korxonada mineral xom ashyoni tayyorlashning maxsus liniyasi bulishi lozim. bu liniyada mineral xom ashyo yirikligi buyicha
Burning namligi 10 % dan, tuzning namligi 0,5 % dan oshgandagina kuritiladi. Mineral xom ashyo ombordan S-218 drobilkasiga dastlabki maydalash uchun uzatiladi, keyin bunkerning elovchi mashinalariga yuboriladi. Mashinadagi yirik koldiklar drobilkada maydalanadi. Elovchi mashinaning elanmasi bilan drobilkada maydalangan maxsulot birgalikda dozator osti bunkerlariga tushadi. Bunday liniyada xom ashyo navbat bilan tayyorlanadi. Yukori kuvvatli zavodlarda bur va tuzni tayyorlashning aloxida liniyalari kilinadi. Tuzni tayyorlash jarayonida zarralarning yirikligi aloxida e’tiborni talab kiladi, katta zarralarning borligi xayvonlar sogligiga ta’sir kursatadi. Sunggi yillarda omuxta yem zavodlariga yirikligi va namligi konikarli bulgan oxaktosh uni xam keltiriladi. Birok uni takroran elashga va metallomagnit aralashmalardan tozalashga tugri keladi. Mineral xomashyo uchun q = drb = 150* 5 / 24*100 * 0,8 = 0,4 ≈ 0,5 t/soat ndr = 0,4 / 2 = 0,23 ≈ 1 ta qsushilka=150 * 5 / 24*100 = 0,312 t/soat n = 0,312 / 1,3 = 0,24 ≈ 1 dona Ye = 4* qdr = 4 * 0,5 = 2 m3 q2dr = 0,5 t/soat n dr = 1 dona qdsm = 150 * 5 / 24*100*1 = 0,3125 n dsm = 0,31 ≈ 1 dona Yemineral = 3*3*4,8*0,5 = 21,67 m3 n ≈ 2 dona Bu yerda Q – zavod kuvvati, t/sut a – ishlov beriladigan xom ashyoning xisobiy mikdori, % k – uskunadan foydalanish koeffitsienti t l – liniyaning ishlash vakti, soat 5- rasm Mineral xomashyo liniyasi Dozalash – aralashtirish liniyasi uchun O’lchash va aralashtirish liniyasi sochiluvchan omuxta yem ishlab chikarish jarayonini yakunlaydi. Zavodning kuvvati dozator va aralashtirgich tanlashdan, komponentlar tartibi buyicha retseptga rioya kilishdan va ularni ulchash anikligidan boglik. O’lchash va aralashtirish asosiy liniyasining unumdorligi aralashtirgichning sigimi Yem buyicha xisoblanadi, u quyidagi formula buyicha aniklanadi: Yem = Q / t * k * n E = 150 / 24*0,9*10 = 150/216 = 0,7 ≈ 1 m3 Qsm = 1 – 10 = 10 t/soat Dozalash – aralashtirish liniyasi uchun uskunalar tarkibi
SGK-1, 16DK-100, 6DK-100, 5DK-500 dozalash-aralashtirish liniyasi uskunalarini tanlaymiz. Dozator usti bunkerlarining xisobi Yem = 1,5 x 1,5 x 4,8 x 0,5 = 5,4 m3 donli xomashyo uchun Yem= 8 x 6 = 48 t Ye p = –––––– = 9 dona Ye1 Yem= 1,5 x 1,5 x 4,8 x 0,3 = 2,43 m2 unli xomashyo uchun n = 3 dona Yem =8*2,5 = 20 t Yem= 1,5 * 1,5 * 4,8 * 0,63 = 6,8 m3 oziq-ovqat sanoati maxsulotlari uchun. n = 9 dona. Ye = 8*4 = 32 t. Ye m= 8*0,5 = 4 t. n = 8 dona. Granulalash liniyasi Qoidaga binoan granulalash liniyasi omuxta yem ishlab chikarishning davomidir. Ba’zi bir zavodlarda granulalash liniyasi omuxta yem ishlab chikarishning birgalikdagi zanjiri deb karalsa, boshka birlarida esa uni namunaviy yoki maxsus loyixa asosida kurilgan aloxida maxsus sexga ajratilgan. Granulalash liniyasi kuyidagi texnologik operatsiyalarni ketma-ket bajarishga muljallangan: metallomagnit aralashmalar mikdori buyicha sochiluvchan omuxta yemni va OVK larni nazorat kilish, granulalarga presslash, ularni sovutish, yormachalar olishda, granulalarni maydalash, mayda bulakchalarni ajratish yoki yormachalarni saralash uchun granulalarni elash, granulalangan omuxta yemni yoki yormachalarni ulchash. Sochiluvchan omuxta yem bulgan korxonalarda granulalashda okimdan emas, balki tayyor maxsulot omboridan beriladi, ya’ni ishlab chikarishga kaytariladi, press- granulyatorga tasodifiy aralashmalar tushib, buzilib kolishdan kochish maksadida elovchi mashina urnatish tavsiya kilinadi. Bu aralashmalarni ajratish va nazorat kilish uchun buratlar, elovchi mashinalar urnatiladi. Granulalangan omuxta yem ishlab chikarishning texnologik sxemasi Omixta yem ishlab chiqarish tegirmonining oqim sxemasi 1-elak; 2-yuklash bo`yni; 3-mikser; 4-noriya; 5-magnit ustun; 6-shneg; 7-siklon; 8-maydalagich shneg; 9-maydalash apparati; 10-qiya qo`yilgan sheng; 11-pastki bog`lovchi; 12-bug`lash moslamasi; 13 va 14-boshang`ich va oxirgi saqlash idishi; 15-tozalangan don; 16-o`lchash moslamasi; 17-maydalagich. XULOSA VA TAKLIFLAR
bokilishidan boglik. Omuxta yemning biz tayyorlagan retsept asosida ozukaboplik kiymatini baxolash uchun A.T.Maznik, Z.I.Xazinalarning «Spravochnik po kambikormam» nomli kitobidagi 37-jadvalda keltirilgan ozukaboplikning urtacha kiymatidan foydalandik. 2.. Omuxta yemning xossalari uning tarkibiga kiruvchi kamponentlar bilan belgilanadi. Asosiy sifat kursatgich - bu kamponentlarning biologik ta’siri uning ozukaviyligi. Birok omuxta yem zavodlarini loyixalovchilar, jixoz konstruktorlari, ishchilar xom ashening fiziko – kimeviy xossalarini xam e’tiborga olishlari kerak. Texnologik transport jixozlar kayta ishlanadigan tulik xom asheni kerakli tayerlashni ta’minlashi kerak. Texnik jaraenining sozligi esa yukori sifatli maxsulot chikarish imkonini beradi. Xom ashe va maxsulotning sifati saklash jaraenidan pasaymasligi kerak. Bularning barchasiga xom avshe va tayer maxsulotning texnik xossalarini xisobga olgan xolda erishiladi. 3. Taxlil natijasiga kura xulosa kiladigan bulsak, yemning namligi standart me’yordan oshmagan, yirikligi buyicha esa me’yorga deyarli yakin, metalmagnit aralashmalar mikdori ancha past bulib, bu yemning gijirligi deb nom olgan atamaning yuzaga kelishining oldini oladi. Kum mikdori esa yemning sifatini tushiruvchi kursatkich bulib, buning mikdori standart normasidan 0,3 % ga yukori. Yemning tarkibida zararli aralashmalar umuman yuk, Zararkunandalar bilan zararlanganlik kursatkichi ancha past bulib, bu yemning xali uncha uzok saklanmaganligidan dalolat beradi. 4. Bugdoy ozuka uni normal xidli va ta’mli bulishi, rangi esa kulrang - malla bulishi kerak, chaykash usuli buyicha kislotaviyligi 5 dan oshmasligi, kuldorligi 3,5 dan past va 4 % dan yukori bulmasligi, namligi 15% dan oshmasligi, korakuya va korakasov mikdori aloxida - aloxida yoki birgalikda 0,05% dan kup bulmasligi; gorchak va vyazel xam xuddi shunday % 0,04 % dan oshmasligi lozim va shuning bilan birgalikda zararkunandalar bilan zararlanganlik ruxsat berilmaydi. 5. Tadqiqot uchun olingan yemning ozuqa birligini hisoblash natijasida olingan qiymatlarga ko‘ra ozuka birligi va xul protein mikdori me’yordan 2-3 % ga kam bulib, retseptni tuzishda oksilga boy xomashyolar mikdorini ozgina oshirishni talab kiladi. Kletchatka miqdori me’yor doirasidan ancha yukori bulib, bu kuylarda ovkat xazm bulish jarayonining faolligini oshirishga yordam beradi. Mineral elementlar miqdori esa me’yor miqdoridan yuqori va tuz miqdori past bo‘lib, bu hayvon organizmi uchun foydalidir. 6. Tadqiq qilinayotgan yemning yiriklik modulini aniqlaganimizda uchala namunaning ham yirikligi bo‘yicha maydalanish darajasi urtacha maydalashga to‘g‘ri keladi. 7. Oxirgi yillarda kuvvatli zavodlarda maydalashni talab kiladigan xom ashyo (don, granulalangan shrot va b.) dastlab retsept asosida dozalanadi- aralashtiriladi, keyin bitta okim bilan maydalashga uzatiladigan usul keng kulamda ishlatilmokda. Bunda xom ashyo uni kabul kilish okimida yoki silosli korpuslarida joylashgan jixozlarda tozalanadi. Bu xom ashyoni kayta ishlashga uzatish jarayonini osonlashtiradi. Aralashma xolatda xom ashyonining maydalanishi drobilkalarning ishlab chikarish samaradorligini bir necha marotaba oshiradi, maydalashga sarflanadigan energiyani tejaydi Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati. O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari, Vazirlari Mahkamasi qarorlari, Prezident farmonlari va asarlari. Mirziyoyev Shavkat Miromonovich. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. – T: O’zbekiston, 2017. Prezident Shavkat Mirziyoyevning O’zbekiston ijodkor ziyolilari vakillari bilan uchrashuvdagi ma’ruzasi. “Adabiyot va san’at , madaniyatni rivojlantirish – xalqimiz ma'naviy olamini yuksaltirishning mustahkam poydevoridir»/ Xalq so’zi, 2017 yil, 4 avgust. Karimov I.A. O‘zbekiston iqtisodiy islohotlarni chuqurlashtirish yo‘lida. Toshkent, «O‘zbekiston», 1995 yil. Karimov I.A. Bosh maqsadimiz – keng ko‘lamli islohotlar va modernizatsiya yo‘lini qat’iyat bilan davom ettirish“ Xalq so‘zi” 2013 yil 19 yanvar II. Maxsu sadabiyotlar. 1. Adizov R.T. va boshqalar. Donshunoslik asoslari. Kasb-hunar kollejlari uchunoquv qollanma/ T.: «ILM ZIYO», 2004.-208 b. 2. Adizov R.T. va boshq. Don va don mahsulotlari tovarshunosligi: Kasb-hunar kollejlari uchun oquv qollanma/ T.: «ILM ZIYO», 2004.-248 bet. 3. Boboev S.D. va b. “Omixta yem ishlab chikarish” fanidan kurs ishlari bo‘yicha uslubiy ko‘rsatma. Buxoro-2003 y.6. Yegorov G.A. “Texnologiya muki, krupы i kombikormov” M. Agropromizdat,1986 y. 4. Yormatova D. Usimlikshunoslik- T.: «Shark», 2002. 5. Yormatova D, Ubaydullaev Sh. Donli ekinlar- T.: "Mexnat", 2002. 6. Kazakov Ye.D. Metodы otsenki kachestva zerna. M., Agropromiz dat, 1987. 7. Kazakov Ye.D. Kachestva zerna i faktorы yego oprelyayuщie. M., sNIITEI, 1976. 8. Kazakov Ye.D. Zernovediya s osnovami rastenievodstva. M., Ko los, 1983. 9. Kretovich V.L. Bioximiya rasteniy. M., Vыs.shk. 1980. 10. Mionchinskiy P.N., Kojarova L.S. “Proizvodstva kombikormov” M. Agropromizdat, 1991 y. 11. Maznik A.T., Z.I.Xazinalarning «Spravochnik po kambikormam» M., Kolos 1986y. 12. Trudы III Mejdunarodnogo Xlebnogo Kongressa. Izdatelstvo Inostrannoy Literaturы. Moskva, 1958-s, 413-421. 13. Udachin R.A., Shaxmedov I.Sh. Pщenitsa v Sredney Azii. Tash kent. «Fan» 1984-s,77-78. 14. Xaitov R.A., Zuparov R.I., Radjabova V.Z., Shukurov Z.Z. Don va don maxsulotlarini sifatini baxolash xamda nazorat ki lish.-T.: Universitet-2000-s, 116-121. 15. Ergasheva X.B., Boboev S.D. “Omixta yem ishlab chikarish texnologiyasi”ma’ruzalar matni. Buxoro-2000. Internet ma’lumotlari. 1.WWW.agroportal.ru 2.WWW. zerno.ru 3.WWW. zernolab.ru 4.WWW. allbest.ru 5.WWW. Sib-info. ru 6.WWW.tuit.ru 7.WWW.ziyo-net. ru 8.WWW.bestlibraru.ru 9. WWW. e-lib. gmii. uz 10.WWW. auditoria 911.ru 11.WWW. zels. uz 12.WWW.referatik.ru 13.WWW. litportal.ru Download 0.57 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||