Texnologik ta`lim prognostikasi fanidan 1-Maruza Mavzu: Texnologiya ta`limini tadqiq qilishning metodologik asoslari predmerining maqsad va vazifalari

Rasm.1.. BMTO’TT elementar tizimlari.
-BMTO’TT uchun mutaxassis fanlarga asoslangan krujok ishini muvofiqlashtirish mezonini ko’rsatgichlarini tanlash;
- BMTO’TT uchun doimo rivojlanish kunikma va malakalarini egallashga undov chi bir necha bosqichli kurik va olimpiadalar tashkil qilish tadbirlar rejasining kur satgichlarini asoslash va tanlash;
Kurib utganimizdik, BMTO’TT 5 ta asosiy elementar tizimlarga bulinib, o‘qituvchilar tayyorlash jarayonini muvofiqlashtirish buyicha ilmiy tadqiqot ish larini har biri bir necha ilmiy tadqiqot yullariga ega bo’lgan beshta asosiy ilmiy tadqiqot yunalishga egadir (Rasm.1).
Demak, umumiy o‘rta ta’lim maktablarida boshqa majburiy o‘qitilishi kerak bulgan fanlar qatorida tabiy fundametal fanlar tarkibidagi amaliy fanlar guruhiga kiruvchi texnologiya ta’limi fani mazmun va mohiyati hamda o‘qitilishini ilmiy chuqur tahlili shuni kursatadiki, texnologiya ta’limi fani bevosita mahsulot(qishloq xujalik oziq ovqat mahsulotlari) va material( yog‘och, metal, tuproq, gazlama, plastmassa va boshqalar)larga ishlov berib mahsulot yaratish hamda uning boshlang‘ich texnologik asoslarini yosh avlodga urgatishdan iborat ekan. Mahsulot va materiallarga ishlov berib mahsulot yaratish texnologiyasini o‘quvchilarga urgatish jarayoni mahsulot va materiallar haqida, mahsulot va materiallarga ishlov berishda ishlatiladigan asbob, moslama, mexanizm, mashina, stanoklar, jihozlar haqida, bevosita ana shu mahsulot va materiallarga urganilgan asbob, moslama, mexanizm, mashina, stanoklar, jihozlar bilan ishlov berish texnologiyalari haqida o‘rgatish jarayonlaridan tashkil topadi. Bundan kurinadiki, mahsulot va materiallarga ishlov berib mahsulot yaratish bevosita texnologiyalardan, bu texnologiyalarni yosh avlodga o‘rgatish ham ma’lum bir didaktik ta’lim texnologiyalaridan iborat bo’lganligi uchun olib borililadigan ilmiy tasqiqot ishlari oquvchilarga shularni o’rgatish jarayonlariga bag’ishlangan bo’ladi.
Shuningdek, oliy ta’limda bo’lajak texnologiya ta’limi oqituvchilarini tayyorlash buyicha olib boriladigan ilmiy tadqiqot ishlarida umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya ta’limini o‘qitishning zaruriyat talablarini quyidagi asosiy shartlarni etiborga olish maqsadga muvofiqdir.
Birinchidan, tayyorlanayotgan bo‘lg‘usi texnologiya ta’limi o‘qituvchisi mahsulotlar va materiallar hamda ularga ishlov berish texnologiyalarini chuqur bilmog‘i lozim.
Ikkinchidan, tayyorlash davrida mutaxassislikka oid ko‘nikma va malakalarini amaliy jihatdan o‘zlashtirmoqlari lozim.
Uchinchidan, tayyorlash mobaynida olgan va o‘zlashtirgan bilim larini yosh avlodga ravon etkazadigan darajada pedagogik va psi xologik hamda uslubiy tayyorgarlikka ega bo‘lishi talab qilinadi.
To‘rtinchidan, oliy o‘quv yurtini tamomlagan texnologiya ta’limi o‘qituvchisi yosh avlodga bilim bera olishi va ularda uquv mahoratini shakllantira olishi lozim.
Beshinchidan, oliy o‘quv yurtini tamomlagan bakalavriat bo‘yicha texnologiya ta’limi o‘qituvchisi texnologiya ta’limining hozirda mavjud bo‘lgan barcha yo‘nalishlari bo‘yicha mashg‘ulotlarni milliylik ruhida milliy qadriyatlar asosida utmish boy merosimizni e’tiborga holda tashkil qilishga qodir bo‘lmog‘i lozim.
Yuqoridagilardan kurinadiki, umumiy o‘rta ta’lim maktablarida texnologiya ta’limini o’qitish buyicha olib boriladigan ilmiy tadqiqot ishlari umum urta ta’lim maktablarida o‘qitilayotgan texnologiya ta’limi fani vazifalarini asoslash, ularning tarbiyaviy va ta’limiy ahamiyatini ochib berish, o‘quv materiali mazmunini asoslash, ta’lim jarayonini tashkil etish, sinfdan va maktabdan tashqari ishlar mazmuni va uslubini asoslashga qaratilgan bo’lishi kerak(Rasm-2)