Texnologiya

Bosim birligining milliy boshlang‘ich etaloni¹. Bosim birligi milliy boshlang‘ich etaloni 1999 yilda Fransiyaning «DESGRANGES & HUOT S.A» firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va tayyorlangan.

MBE quyidagi o‘lchash vositalari majmuasi va yordamchi qurulmalardan tashkil topgan:

¹ Исматуллаев П.Р., Қодирова Ш.А. Метрология асослари: Ўқув қўлланма, Тошкент “Таффакур” нашриёти

2012, 290 б.

5301A modelidagi bosim birligi ishchi etaloni ikkita porshenlar juftligidan tashkil topgan:

koeffitsiyenti K_N = 0,2 MPa/kg (2 bar/ kg) ga teng bo‘lgan porshenlar juftligi karbid volframidan tayrlangan bo‘lib, u 0,02 dan 6 MPa gacha diapozonda qo‘llaniladi.

koeffitsiyenti K_N = 2 MPa/kg (20 bar/ kg) ga teng bo‘lgan porshenlar juftligi, karbid volframidan tayyorlangan, va porsheni – po‘latdan bo‘lgan silindrga ega bo‘lib, 60 MPa gacha bo‘lgan diapozonda qo‘llaniladi;

ko‘rinarli sathni rostlaydigan qurulma;

bosim hosil qiladigan blok;

standart trubkalar;

gaz manbalari;

umumiy massaning og‘irliklar majmuasi 60 kg.




Metrologik xarakteristikalari

O‘lchash ko‘lami, MPa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (0,02 ÷ 60) Asosiy nisbiy xatolik chegarasi . . . . . . . . . . . . . . . . . . ( 5 ( 10-4 ( t ning

10 dan 30 ⁰S gacha); ( 3 ( 10-4 ( t ning ( 1 ⁰S aniqlik bilan)

O‘lchash asboblaridan keng tarqalganlaridan biri bu bosimni o‘lchashga mo‘ljallangan o‘lchash asboblari, ya’ni manometrlar, barometrlar, kalibratorlar, vakuummetrlar va boshqalar. Bosim o‘lchash asboblarini ishlab chiqarishda, transportda, sog‘liqni saqlash sohasida, xavfsizlikni ta’minlashda, kommunal

xizmat ko‘rsatishda, neft va gaz quvurlarida va shunga o‘xshash ko‘p tarmoqlarda foydalaniladi.

O‘z MEM DK respublikadagi 30 dan ortiq korxonalar bilan uzluksiz aloqada bo‘lib, ularning namunaviy bosim o‘lchash asboblarini bosim birligi boshlang‘ich milliy etaloni – Paskal etaloni yordamida taqqoslab, foydalanishga yaroqliligini tasdiqlab kelmoqda. Bosim etalonining o‘lchash ko‘lami 0,04-60 MPa, xatoligi esa 3·10-4 dan oshmaydi.

Ishlab chiqarish faoliyati, mudofaa va fanning bosimni aniq o‘lchash natijalariga ehtiyojmand bo‘lgan sohalar:

mashinasozlik va asbobsozlik;

sog‘liqni saqlash;

transport va boshqalar.