Texnologiyalar va pedagogik mahorat

Oliy maktabdagi o ‘qitish metodlari tizimiga quyidagi talablar qo‘yiladi:
• metodlar tizimi ta ’limiy fiinksiyaga ega bo'lishi lozim. Bu didaktik 
maqsadlar va o ‘qitish vazifalariga erishishning eng qulay usulidir;
• metodlar tizimi tarbiyalov-takomillashuvfunksiyasiga ega bo'lishi lozim. 
Bunda talabalam ing mustaqil ishlari, vazifalari, ulam ing ishga ijodiy 
yondashuvi hal qilinadi, talabalaming shaxsiy sifatlari, bilim , malaka va 
ko‘nikmalar egallashga bo‘lgan ehtiyojlari shakllanadi hamda ulaming diqqati, 
irodasi, hissiyoti, xotirasi, tafakkuri o ‘sadi.
Eng jiddiy didaktik muammolardan biri 
ta’lim metodlarini tanlash 
nimaga bog‘liq degan masaladir.
Didaktikaga oid adabiyotlarda o ‘qitish metodlarining quyidagi bog‘liqliklari 
qayd qilinadi:
• birinchidan, o'quv mashg‘ulotlarining didaktik m aqsadlari va 
vazifalariga bogliq;
• ikkinchidan, bayon qilinadigan materialning xarakteriga bog4iq;
• uchinchidan, ta ’lim oluvchilarning bilimi va rivojlanish darajasiga 
bog'liq;
• to(rtinchidan, o(quvjarayonida o'rganilayotgan fan asoslarining muayyan 
(hozirgi) davrdagi metodlariga bogliq;
• beshinchidan, oliy o‘quv yurti yoki kafedraning sharoitlariga bogliq;
28

---

•
oltinchidan, o'quv jarayonining moddiy-texnik ta ’minoti bilan bogliq;
• yettinchidan, o'qituvchining pedagogik mahorati, uning tayyorgarligi 
va o'quv jarayonini tashkil etish darajasi hamda o'qituvchining hozirgi zamon 
metodlari bo'yicha bilimlariga bog'liq.
Shunday qilib, oliy maktabdagi o ‘quv jarayoni, o ‘qitishning shakl va 
inctodlarida tashkil etiladigan ko‘pqirrali yaxlit tizim doirasida amalga oshiriladi. 
Bunda har bir shakl o ‘z oldiga qo ‘ygan vazifalami bajaradi, lekin shakl va 
metodlar to ‘plami yagona didaktik majmuani (kompleksni) hosil qiladi. 
Didaktik majmuaning amalga oshirilishi esa, o ‘quv jarayonining psixologik- 
pedagogik qonuniyatlari bilan belgilanadi. 0 ‘zbekiston Respublikasidagi oliy 
ta’limni isloh qilishning dolzarb vazifasi talabalarning o ‘quv-bilish faoliyatini 
jonlantirish, o ‘quv jarayoniga yangi texnologiyalarni tatbiq etishga xizmat 
qiladigan o ‘qitishning shakl va m etodlarini takomillashtirishdan iboratdir.