Texnologiyalar va pedagogik mahorat

Ma’ruzani guruh bo‘lib muhokama qilish 
pedagogik aspektda semmaming 
eng ahamiyatU qismi hisoblanadi, binobarin, seminarda talabalar jonli 
bilish faoliyatigajalb qilinadilar. 0 ‘qituvchi awalo ma’ruza va ajdborot mazmunini 
muhokama qilishga o‘tar ekan, bu mazmun qanchalik talabalar darajasida 
ekanligini baholay olishi lozim. Ma’ruza mazmunining tushunilishi 
ma’ruzachiga shu seminar qatnashchilarining beigan savollari va talabalaming 
o‘qituvchi tomonidan qo‘yilgan savollarga (o‘qituvchi odatda ulaming o‘zlari 
savol bermagan taqdirda yoki ulaming savollari mavzu mazmunining bir 
tomonigagina aloqador bo‘lganda talabalarga savol bilan murojaat qiladi) 
javob berishlari chog‘ida baholanadi.
Ma’ruza mazmuni bo‘yicha beriladigan savollami ikki guruhga ajratish 
mumkin: mazmunni oydinlashtiradigan savollar va mazmunni rivojlantirishga 
qaratilgan savollar. Mazmunni oydinlashtiradigan savollarga javoblar ma’ruza 
bayonidagi ayrim o ‘rinlarni takrorlashni talab qiladi, mazmunni 
rivojlantirishga qaratilgan savollar esa ma’ruzani yanada to‘ldirishni talab 
qiladi. 0 ‘qituvchi awalo birinchi guruh savollami tashkil etadi, undan 
so‘ng ikkinchi guruh savollarga jamoa bo‘lib javob qidiradi. Mazmunni 
rivojlantirishga qaratilgan savollami muhokama qilish ko‘pincha talabalarda 
turli, muqobil javoblami ham yuzaga keltiradi. Bunday javoblaming bo ‘lishi 
xilma —xil nuktai nazarlaming to‘qnashuviga sabab bo'ladi va u seminaming 
munozaraga aylanishiga olib keladi. Seminami munozara shaklida tashkil etish 
o‘qituvchining muhim vazifasi hisoblanadi. Munozara shaklida seminar
81

---

oHkazish talabaning fikrlash va muloqot qobiliyatlarining shakllanishi uchun 
tezkor omil sifatida katta ahamiyatga molikdir.
Seminardagi munozara quyidagilami ko‘zda tutadi:
•