Texnologiyasi

Nazorat savollari
1. Oziq xillarini aytib bering.
2. K o'kat oziqlarini bilasizmi?
3. D ag'al oziqlar qanday tayyorlanadi va saqlanadi?
4. Sifatli pichan tayyorlashni bilasizmi?
61-§. Yem-xashak bazasi
O 'zbekiston tabiati, yeri, suvi, iqlimi chorva hayvonlari uchun 
to 'y im li, sifatli va yetarli yem -xashak yetishtirish, tayyorlash uchun 
qulaydir. Respublika hududining yarm i (22-23 m illion ga) tabiiy 
pichanzor va yaylovlam i, sahro, yarim sahro, to g 'o ld i va to g 'li yay- 
lovlam i tashkil etgan, biroq m ahsuldorlik uncha yuqori emas. Sahro 
yerlaridan gektaridan 1-3, tog'li yerlardan esa 5-6 sen tnerdan pichan 
olinadi. Yaylovlarda asosan go'shtbop qoram ollar, q o 'y - echkilar 
boqiladi.
Y etishtiriladigan yem -xashaklam ing asosiy qismi sug'oriladigan 
yerlardan olinadigan oziqlarga to 'g 'ri keladi.
15-184
225

---

S o'nggi yillarda sug‘oriladig an va lalm ikorlikda b o shoqli d o n
ekinlari (bug‘doy, arpa) m aydoni kengaydi. D o n m ah su lo tlari- 
d a n ta y y o rla n a d ig a n k o n s e n tra t y em , k ep ak k o 'p a y d i. K o 'p
m iqdorda b u g ‘doy som oni ja m g ‘arish bilan chorva hayvonlarini 
qishlovdan chiqarish va yil davom ida yem -xashak bilan ta ’m inlashga 
erishilyapti.
H ar yili 1,2 - 1,3 mln ga yerdagi donli ekinlar somoni chorva 
hayvonlari uchun pichan sifatida jam g'arilyapti. Respublikaning jam i 
qishloq xo'jalik yeriarining 8% ga yaqiniga bevosita yem -xashak ekin­
lari yetishtiriladi.
Bug'doy ekinlari yig'ishtirib olingan yerlarga takroriy yem -xashak 
ekinlari ekib, to ‘liq pishirib oUsh im konini berm oqda.
Mavjud yem -xashak ekinlariga, oraliq va takroriy ekinlariga ilg‘or 
agrotexnikani qo‘Uash bilan gektaridan olinadigan hosildorlikni oshirishga 
erishish zarur, shu yo‘l bilan bu ekinlarning har gektaridan kam ida 
9-11 ming oziq birligi olishni ta ’minlash kerak.
Y em -xashaklarni sifatli ja m g ‘arish va ularni tavsiya etilgan bir 
nech ta usullar b o 'y ich a qayta ishlash bilan to'yim liligini oshirish 
muhimdir.
Ushbu jadvaldan ko'rinib turibdiki, har bosh sigirdan yil davo­
mida sog'ib olinadigan sut m iqdorini hisoblab, jam g‘ariladigan yem- 
xashakni, ozuqa birligini, uning hazm b o ‘luvchi proteinini aniqlash 
m um kin.