Тиббиёт институтлари талабалари учун ўҚув адабиёти

ТАҲЛИЛ УЧУН НАЖАС ОЛИШ ТАРТИБИ 
Юқумли касалликлар касалхонаси қабул бўлимида ўткир 
диарея ташхиси билан қабул килинган бемордан, капрологик, 
бактериологик ва N-30 формага текшириш мақсадида нажас 
олинади. Текширишдан олдин бемордан нажас олиш учун бемор- 
га 5 % хлораминда зарарсизлантирилган оқар сувда ювиб 
ташланган тувак берилади. Сўнг махсус қошиқча ёки шпател 
билан шиллиқ, йиринг ва қон аралашмалари сақланган нажаснинг 

---

294 
бир бўлагидан олинади. Олинган материаллар махсус шиша 
идишга солинади. Идишга албатта ёрлиқ ёпиштирилади. Тегиш- 
ли маълумотлар ёзиб лабораторияга юборилади. Агар бемор 
нажасидан патологик ўзгаришлар бўлиб, нажасда қон, йиринг, 
ялқи аралаш шиллиқдан иборат бўлса, бу ҳолда йиринг ва ялқи 
аралаш шиллиқ қисмидан олинади. 
СИФОН КЛИЗМА 
Сифон клизма ични ювадиган клизмаларнинг энг тарқалган 
туридир. Сифон клизма: 1. Тозалайдиган клизма ва сурги дори- 
лардан фойда бўлмаганда, ичакларни нажас ва газлардан тозалаш 
учун зарурият туғилганда; 
2. Ачиш ва чириш маҳсулотларни заҳарли моддаларни 
ичаклардан тез чиқариб ташлаш ҳолларида; 
3. Ичакнинг тутилиб қолганига шубҳа бўлганда қилинади. 
Сифон клизма учун 10-12 л тоза сув тайёрлаб қўйилади. 
Сифон клизма ишлатиладиган асбоб 1-2 л воронка бўлиб, унга 
узунлиги 1,5 бўшлиғининг диаметри камида 1 см келадиган рези- 
на най ва сўнгра бириктирувчи ичак найлари кийгизилади. 
Асбоб ва сувдан ташқари, кўзача, тоғора ва клёнкани тайёрлаб 
қўйиш керак. Ичак найчаси учига вазелин суртиб, уни орқа 
чиқарув йўлидан 20-30 см ичкарига киритилади. Кейин худди 
меъдани ювишдагидек қилинади. Воронкани бемор танасидан 
бир оз баландроқда қийшайтириб ушлаб туриб сувга тўлдири- 
лади ва кўтарилади. Камайиб бораётган сув сатҳи воронка 
конуси ичига етиши билан воронкани кийшайтирмасдан, тоғора- 
дан пастга туширилади ва сув билан чиқаётганда газ пуфакча- 
лари яққол кўриниб туради, сўнгра воронкадан суюқлик тоғорага 
ағдарилади, унга яна сув тўлдириб ва сув топ-тоза бўлгунича
ювиш такрорланади. Спазм сабабли воронкадаги сув камайса ёки 
найчани четлаб ичаклардан қайтиб тушса, воронкани пастга 
тушириш ва бир оз кутиб тургандан сўнг ювишни давом эттириш 
лозим. Клизмадан сўнг воронка ва найчалар ювилади ва 
кайтарилади.