Tibbiyot institutlаri tаlаbаlаri uchun o‘quv аdаbiyoti r. G‘. Sultоnоv, N. M. Хоlmuhаmmеdоvа, sh. F. Karimova, U. L. Sultonho‘jaev biоkimyodаn

Quydаgi sаvоllаrgа jаvоb bеring
1. Pirоuzum kislоtа miqdоrini аniqlаsh uchun qаndаy usullаridаn fоydаlаnish mumkin?

---

112
2. Usullаrning аsоsini vа kimyoviy tеnglаmаsini yozing.
3. Pirоuzum kislоtа miqdоrini o‘lchаsh qаndаy аhаmiyatgа egа ekаnligini tushuntiring?
4. Pirоuzum kislоtаning аtsеtil-KоА gа аylаnishdа qаndаy fеrmеnt vа kоfеrmеntlаr ishtirоk etаdi.
Rеаksiyalаrning kеtmа-kеtligini yozing.
Quydаgi vаziyat mаsаlаlаrini yеching
1.
Qаndli diаbеt kаssаligini аniqdаsh uchun 6-7 yoshdаgi bоlа qоni tаrkibidаgi qаnd miqdоrini o‘lchаng. Qоn
оlishdаn оldin bоlа judа bеzоvtаlаnib, yiglаydi. Tеkshirilgandа bоlа qоnidаgi qаnd miqdоri mе’yoridаn оrtiq
ekаn. Ushbu ko‘rsаtgichgа аsоslаnib bоlа qаndli diаbеt bilаn оg‘rigаn dеgаn хulоsа chiqаrish mumkunmi?
Хulоsаngizni izоhlаb bеring.
2.
Yaqqol ifodalangan qandli diabet bilan og‘rigan keksa yoshdagi odam to‘satdan hushidan ketdi (diabet komasi
vujudga kelgan). Laboratoriya ko‘rsatgichisiz shifokor komani qanday ta’riflashi mumkin?
3.
Qandli diabet bilan og‘rigan bemorga karbonsuvlarga boy mahsulotlarni kamroq iste’mol qilish tayinladi.
Ma’lum vaqt o‘tgach uning qonidagi qand miqdori me’yoriga kelganini aniqlandi. Karbonsuvlar kam
miqdorda ite’mol qilinganda qanday qilib qon tarkibidagi qand miqdori me’yorida saqlandi?
4.
Semirishga moyil bo‘lgan odamga karbonsuvlarni kamroq iste’mol qilish va jismoniy mashg‘ulot bilan
shug‘unlanish tavsiya qilindi. Buning sababini tushuntiring?
5.
Bemorning qonidan fruktoza-1-fosfat aldoza fermenti topildi. a) qon tarkibida fruktoza-1- fosfat aldoza
topilishi jigarning qanday kassalik bilan og‘riganligini bildirishi mumkin; b) fruktoza-1,6-difosfat aldoza va
fruktoza-V-fosfat aldolaza fermentlarini ta’sirini farqi qanday?
6.
Shifoxonaga davolanish uchun joylashtirilgan bola ko‘z kataraktasi bilan og‘rigan. Unda ovqatlanish tartibi
buzilgan va u yetarlicha ovqatlanmagan. Sut iste’mol qila olmaydi. Aqliy jihatdan zaifligi aniqlandi. Qon va
siydigi tarkibida galaktoza borligi, siydik bilan aminokislotalar va oqsil ajralishi kuzatildi.
a)
bunday o‘zgarishlarni qanday tushuntirish mumkin?
b)
bemorga qanday yordam ko‘rsatish mumkun?
7.
Birlamchi revmatizm bilan og‘rigan bola shifohonaga yotqizildi. Biokimyoviy analiz uning qon zardobidagi
glyukoza-6-fosfotaza fermenti faolligi birmuncha ortganini ko‘rsatdi.
a)
sog‘lom odamda bu ferment qanday faollika ega?
b)
qaysi a’zolarda bu fermentning faolligi yuqori darajada bo‘ladi?
v) nima uchun bolaning qonida bu ferment paydo bo‘ldi?
8.
Bemorning siydigida pirouzum kislota miqdori ortganligi aniqlandi. Bemor qanday kasallik bilan og‘rigan?
Nima uchun uning siydigida pirouzum kislota miqdori ortdi?
v) PUK miqdori ortishga sabab nima?
g) PUK ni asetil KoA ga qylanishda qanday kofermentlar ishtirok etadi? bu kofermentlar
tarkibiga qanday fermentlar kiradi?
d)
vitamin B
1
ko‘llanilishiga sabab nima?
9.
Shifoxonaga yotqizilgan bemorning qonida sial kislota me’yoridan ortganligi aniqlandi. Buning sababini
qanday tushuntirish mumkun va qanday kasallik haqida fikr yuritish kerak?
10. Shifoxonaga joylashtirilgan be’mor og‘ir kamqonlik holatida edi. Uning qoni tarkibidagi glyukoza-6-fosfat
digidrogenaza fermentinig faolligi birmuncha kamayganligi aniqlandi. Bu ferment qanday reaksiyani
katalizlaydi? Bemorda kamqonlik rivojlanishiga sabab nima?
VIII BO‘LIM