Tibbiyot institutlаri tаlаbаlаri uchun o‘quv аdаbiyoti r. G‘. Sultоnоv, N. M. Хоlmuhаmmеdоvа, sh. F. Karimova, U. L. Sultonho‘jaev biоkimyodаn

98-ish. QON ZARDOBI TARKIBIDAGI YOG‘LARNI ANIQLASH
Ba’zi 
kasalliklarda 
yog‘ 
almashinuvining 
buzilishga 
xos 
bo‘lgan
xususiyatlarini aniqlashda yog‘larning oraliq mahsulotlari miqdorini o‘rganishva
bilish katta ahamiyatga ega. To‘qomalarda uchraydigan barcha yog‘ fraksiyalari
qonda ham bo‘ladi. Qo‘shimcha laboratoriya diagnostikasi uchun qon tarkibidagi
umumiy yog‘lar, triatsilglitseidlar, yog‘ kislotalar, xolesterin va uning efirlariva
boshqa ko‘rsatkichilar aniqlanadi.
Bolalarning qon zardobi tarkibidagi yog‘lar kattlarnikidan sifati va miqdori
bilan farq qiladi.
58-jadval
Qon zardobidagi yog‘larning yoshiga qarab o‘zgarishi
Yog‘ fraksiyalari
Yangi tug‘ilgan
bolalarda
Kichik yoshdagi
bolalarda
Katta yoshdagi
bolalarda
Umumiy yog‘lar g/l
Neytral yog‘lar g/l
Erkin yog‘ kislotalar mekv/l
Fosfatidlarning fosfori g/l
Fosfatidlar g/l
Letsetin g/l
Umumiy xolesterin, mg
Xolesterin efiri % hisobida
Erkin xolesterin % hisobida
Xolesterin fosfatidlar nisbati
2700-4700
900-1500
1,2
30-50
750-1250
600-1000
40-130
35-60
65-40
0,7-1,0
4000-6000
1700
0,6
50-75
1250-1900
1000-1500
100-180
65
35
taxmin, 1,0
4500-7000
500-3000
0,6
65—900
1600-2250
130-1800
120-200
70
30
taxmin, 1,0

---

120
Katta yoshdagi sog‘lom odam qon zardobida ummumiy yog‘ miqdori 400-800
mg/dl orasida bo‘ladi. Qon plazmasidagi yog‘lar asosan lipoproteinlar ko‘rinishda
(ya’ni oqsillar bilan biriлkan holda) uchraydi. Qon zardobida lipoproteinlar miqdorini
ortishi giperlipoproteinemiya deyiladi. Giperlipoproteinemiya holati ovqat iste’mol
qilgandan (4-5 soat o‘tgach) keyin kuzatiladi. Bu fizioloik holat (alimentlar
giperlipoproteinmiya) 12-16 soat o‘tgach ro‘y beradi va lipoproteinlarnng o‘rnacha
holatga yetishi bilan yakunlanadi. Doimiy giperlipoproteinemiya mexanik va
parenximatoz sariq kasallikida, diabetda, buyrak kasalliklarda, ichkilikbozlikda va
boshqa kassaliklarda kuzatiladi. Irsiy giperlipoproteinemiya holatlari ham kuzatiladi.
Qandli diabet kasalligida yog‘ning jigarga tashilishi bilan bog‘lik.