Tijorat banklari kapitalining monandligiga qo‘yiladigan talablar to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida

K1 = RK / TAUS.
(34-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 11-yanvardagi 28/22-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2693-7, 13.02.2021-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.02.2021-y., 10/21/2693-7/0116-son)
Oldingi tahrirga qarang.
35. I darajali kapitalning monandlik koeffitsiyenti K2 = I darajali kapital/TAUS sifatida aniqlanadi.
Kapitalning konservatsiya buferi tavakkalchilikni hisobga olgan holdagi barcha aktivlarning 3,0 foizi sifatli I darajali kapital bo‘lishini hisobga olgan holda K2 koeffitsiyenti 0,10 (10,0 foiz) miqdoridan kam bo‘lmasligi lozim.
Kapitalning konservatsiya buferi tavakkalchilikni hisobga olgan holdagi aktivlarning 3,0 foizi miqdoridagi qo‘shimcha zaxiradan iborat. Bunday zaxiradan maqsad banklar tomonidan moliyaviy va iqtisodiy qiyinchilik davrlarida zararlarni qoplash uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan kapital zaxirasining ta’minlanishini kafolatlash hisoblanadi.
(35-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 11-yanvardagi 28/22-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2693-7, 13.02.2021-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.02.2021-y., 10/21/2693-7/0116-son)
Oldingi tahrirga qarang.
36. I darajali asosiy kapitalning monandlik koeffitsiyenti K3 = I darajali asosiy kapital/TAUS sifatida aniqlanib, uning eng kichik darajasi 0,08 (8,0 foiz) miqdoridan kam bo‘lmasligi lozim.
(36-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 11-yanvardagi 28/22-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2693-7, 13.02.2021-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.02.2021-y., 10/21/2693-7/0116-son)
Oldingi tahrirga qarang.
(37-band O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2021-yil 11-yanvardagi 28/22-sonli qaroriga (ro‘yxat raqami 2693-7, 13.02.2021-y.) asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.02.2021-y., 10/21/2693-7/0116-son)
38. Kapitalning monandlik darajasi talablari bilan bir qatorda banklar I darajali kapitalni nomoddiy aktivlarni chegirib tashlangan holda mazkur Nizomning 5 va 6-boblarda nazarda tutilgan aktivlar qo‘shilgan umumiy aktivlar summasiga nisbati sifatida aniqlanadigan leveraj koeffitsiyentiga rioya etishlari kerak:
Oldingi tahrirga qarang.
K4 = I darajali kapital / (Umumiy aktivlar + mazkur Nizomning 5 va 6-boblaridagi aktivlar — mazkur Nizomning 16-bandida keltirilgan aktivlar). Leveraj koeffitsiyentining eng kichik darajasi 0,06 (6 foiz)ga teng.
(38-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki Boshqaruvining 2018-yil 31-martdagi 12/21-sonli qarori (ro‘yxat raqami 2693-3, 25.04.2018-y.) tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 26.04.2018-y., 10/18/2693-3/1099-son — 2018-yil 27-maydan kuchga kiradi)
Leveraj koeffitsiyentini hisoblashda kelgusida balans aktivlarida aks etishi ehtimoli bo‘lgan bank balansining “Ko‘zda tutilmagan holatlar” hisobvaraqlaridagi aktivlar ham hisobga olinadi. Bularga kapitalni monandligini hisoblashda qo‘llaniladigan aktivlar kiradi.
Balansdan tashqari aktivlar leverajning asosiy manbasi hisoblanadi. Shuning uchun banklar leveraj koeffitsiyentini hisoblashda yuqorida qayd etilgan balansdan tashqari aktivlarni, kreditning qayta hisoblash omilini (100 foiz) qo‘llagan holda, quyidagi ikki holatdan tashqari, hisoblashlari lozim:
xosilaviy (derevativ) operatsiyalar kapital monandligini hisoblashda foydalaniladigan “tavakkalchilikka dastlabki moyillik”ka muvofiq o‘tkazilishi;
bank har doim o‘zi tomonidan so‘zsiz bekor qiladigan barcha majburiyatlar uchun 10 foizlik kreditning qayta hisoblash omilini qo‘llashi lozim.
39. O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki banklardan ularning faoliyatiga xos tavakkalchilik, iqtisodiy shart-sharoit va moliyaviy ahvolidan kelib chiqib, kapital monandligining yanada yuqori koeffitsiyenti ta’minlanishini talab qilishi mumkin. Bunday tavakkalchiliklar muammoli kreditlarning katta hajmi, sof zararlar, aktivlarning yuqori darajada o‘sishi, foiz stavkalari bo‘yicha yuqori darajali tavakkalchilikning yuzaga kelishi yoki tavakkalchilikka asosalangan faoliyatga jalb qilinish kabilarni o‘z ichiga oladi, biroq ular bilan cheklanib qolmaydi.