Tilshunoslik asoslari
Download 2.59 Mb. Pdf ko'rish
|
Tilshunoslik asoslari (O\'lmas Sharipova, Ibrohim Yo\'ldoshev)
-m uqovachi, -yozuvchi, -matbaachi, -poligrafchi, ~
annotatsiyalovchi, -sahifalovchi (vyorstkachi) va hokazo. B ugungi fan -tex n ik a sohasidag i k esk in o'zgarish lar natijasida k itob atchilik so h a sid a ham y a n g i k asb -h u n ar turlari va ularni ifodalovchi te rm in la r v u ju d ga kelm oqda. Xususan, kitob n ash r etish ish id a k o m p b y u te r texnikasining k e n g qo'llanishi bilan - chi affiksi ish tiro k id a yasalgan kom phyuterda sahifalovchi yoki dasturchi-operator k ab i y ang i term in lar v u ju d g a keldi. Biz -ch i affiksi yordam ida y asalgan term inlam i izohlashga b u g u n g i k u n n u q ta i nazarid an yondashdik. A gar ushbu m asalaga d ia x ro n n u q tai nazard an qarasak, b u jarayonda anch a o'zg arish lar s o d ir b o 'lg a n in i ko'ram iz, M a ’lumki, o 'z b e k tilida - chi bilan -so z («yasamoq» m a ’nosidagi forscha-tojikcha «soxtan» fe ’lidan) affik slarin in g term in y asash dag i vazifalari bir-biriga anch a y a q in [~soz affiksi yasash asosi ifodalagaii narsani yasash, sozlash, tuzatish bilan shug'ullanuvchi shaxs otini yasaydi). H ar ikki affiksga x o s b o 'lg a n u shbu ho latn i m azkur affikslar ishtirokida y a sa lg a n va «kitob muqovalaydigan kish i usta» m a'n o sini ifo d alab kelish g a xizm at qiluvchi m uqovachi ham da m uqovasoz te rm in la ri (O 'rta asrlarga o id m anbalarda muqovachi, m uqovasoz term in lari o 'm id a arab tilidan o 'zlashgan sahhof ham da m ujallid ten n in larin in g faol m uom alada b o'lg an lig i kuzatiladi) m iso lid a ko'rishim iz m um kin. H ar ikki term in o 'tm ish d a b o 'lg a n id e k , hozirda ham iste ’m olda mavjud. Bu bilan www.ziyouz.com kutubxonasi biz o 'z b e k tilida -ch i ham da —so z affikslari sinonim a ffik sla r b o ‘lib, h a r doim ham term in y a s a s h d a te n g im koniyatga e g a , deyish fikridan yiroqmiz. C h u n k i b u h ar ikki affiks b a ’zi jihatlarda yuqo ridag i singari m a ’n o d o sh term inlarni y a s a s a (tunukachi - tunukasoz), b a ’zi h o latla rd a b u n d a y h o d isa b o ‘lm asligi ham mumkin. M asalan , shishachi ham d a shishasoz term inlarining -chi ham da -soz affikslari orqali y a sa lg a n lig i m a'lum , lek in h ar ikki term in tu rli m a ’nolarni ifodalab k e la d i: shishachi - bo'shagan shisha idishlarni qabul qiluvchi kishi; «shishasoz» - shisha sanoatida ishlovchi kishi». O 'z b e k kitobatchilik term in o lo g iy a sid a kitob s o 'z ig a -c h i affiksini q o 's h is h orqali kitobchi sh a k lid a g i term inn ing y a s a lish holati m avjud em as. Lekin tu rk tilid a ushbu holatni k u z a tis h m um kin. T u rk tilida kitobchi term in i «kitob sotuvchi y o k i kitobni nashr ettirib sotuvchi kishi»ga nisbatan q o ‘!lan adi. O 'zbek tilida turk tilidagi ush b u term in o 'rn ida kitobfurush / / kitob sotuvchisi ham da noshir te rm in la ri ishlatiladi. Ayni s h u n g a o 'x sh a sh h o latn i tu rk tilidagi «qo g ‘o z ishJab chiqarish ish i bilan shug ‘ullanuvchi kishi yo ki q o g ‘o z m ahsulotlarini sotuvchi kishi» m a’nosidag i Download 2.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling