Tilshunoslikka kirish fanining predmeti

MASHQ VA NAZORAT UCHUN SAVOL VA TOPSHIRIQLAR 
 
- Grammatika atamasining ma’nosini izohlang. 
- Grammatika qanday masalalar bilan shug’ullanadi? 
- Grammatikaning tarmoqlari haqida nimalarni bilasiz? 

---

81 
- Qanday grammatik kategoriyalar mavjud? 
- Qaysi grammatik kategoriyalar ma’ruza matnidan tushib qolgan?
- Grammatik ma’no deganda nimani tushunasiz? 
- Leksik ma’no grammatik ma’nodan qaysi jihati bilan farq qiladi? 
- Grammatik ma’noni ifodalashning qaysi vositalari mavjud? 
- Affikslar qaysi tillarga xos? 
- Yordamchi so’zlar ko’proq qaysi tillarda uchraydi? 
- So’z intonatsiyasi qaysi tillar uchun muhim? 
- Urg’u so’z ma’nosini o’zgartirishi mumkinmi? 
- Takror o’zbek tiliga hos hodisami? 
- Tovush almashinuvi qaysi tillarda ko’proq uchraydi? 
A D A B I Y O T
 
M.T.Irisqulov
T.1992. 53-64 sahifalar. 
O.Azizov
T.1996. 89-125 sahifalar. 
B.N.Golovin 
M.1977. 133-186 sahifalar. 
A.A.Reformatskiy 
M.1967. 243-346 sahifalar. 
G.A.Nechayev Kratkiy lingvisticheskiy slovar. Rostov 1976. 
D.E.Rozental, M.A.Telenkova Spravochnik lingvisticheskix terminov M. 1972.  
L E K S I K O L O G I Y A 
MA’RUZA BO’YICHA ASOSIY MASALALAR 
 
- Leksikologiya va uning tarmoqlari. 
- So’z va tushuncha. 
- Leksik ma’no va uning turlari. 
- leksik ma’noning kengayishi va torayishi. 
- Sinonimlar; - Omonimlar; - Antonimlar. 
- Neologizm. 
- So’z yasash. 
- Leksikografiya. 
- Lug’at va uning turlari. 
- Izohli, tarjima, imlo, maxsus, etimologik lug’atlar. 
MA’RUZADAGI ASOSIY LINGVISTIK ATAMALAR IZOHI
 
LEKSIKOLOGIYA ing. lexicology, nem. Lexikologie. Tilshunoslikning tilning lug’at 
sostavini o’rganadigan bo’limi. 
SO’Z ing word, nem. Wort, rus. slovo, glossa. Tovush yoki tovushlardan iborat, 
ma’no anglatuvchi nutq birligi, gap bo’lagi. 
SO’Z TURLARI a) Morfologik qurilishi va o’zgarishiga ko’ra: sodda, yasama, 
og’zaki so’zlar, qo’shma, juft so’zlar. b) ma’nosiga ko’ra: bir ma’noli, ko’p ma’noli; 

---

82 
tasdiq, inkor so’zlar; intelektual, emotsional so’zlar; so’roq, undov, moda l so’zlar; c) 
fonetik jihatdan: urg’uli, urg’usiz; proklitik, enklitik so’zlar. d) sintaktik funksiyasiga 
ko’ra: yangi, eskirgan, kitobiy, ibratli, qo’pol, kundalik, balandparvoz, rasmiy so’zlar. 
i) adabiy til nuqtai nazaridan: shevaga oid, adabiy, territo rial so’zlar. e) kelib chiqishi-
ga ko’ra: asliy, chet, o’zlashgan, internatsional so’zlar.