Тиш юмшоқ ва қаттиқ ТЎҚималари биокимёси фанлараро ва фан ичидаги боғлиқлик


Download 37.73 Kb.
bet2/10
Sana16.06.2023
Hajmi37.73 Kb.
#1500674
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
27 Тиш юмшо ва атти тў ималари биокимёси

Эмалнинг минерал компонентлари.
Бу компонентлар кристалл тур тузилишли бирикмалар шаклида намоен булиб А(ВО)Кформулага мувофик келади. Бунда А=Са,Ва, кадмий, стронций; В=РО,Si,As,CO; K=OH,Br, J,Cl.
1 гидроксиапатит Са(РО)(ОН) 75%. ГАП минераллашган тукималарда энг куп учрайди.
2 карбонатапатит КАП 19%. Са(РО)СО юмшок, кучсиз кислота ва ишкорларда эрувчан, тез бузилади.
3 хлорапатит Са(РО)Сl 14,4% юмшок
4 стронцийли апатит САП Са Sr(РО) 0,9%. Минерал тукималарда учрамайди. Нотирик табиатда учрайди.
1-2% минерал моддалар ноапатит бирикмалар холида яъни фосфорланган Са, дикальцефератлар, ортокальцефосфатлар холида учрайди. Са/Р нисбатининг идеал микдори 1,67 га тенг. Аммо Са ионлари хусусиятлари буйича ухшаш булган Ва, Сr,Мg Билан урин алмашиниши мумкин. Бунда кальцийнинг фосфорга нисбати камайиб 1,33% гача етиши мумкин. Бунда апатитнинг хоссалари узгариб, эмальнинг ташки факторларга нисбатан резистентлиги пасаяди. Гидроксил гурухларнинг фтор Билан алмашиниши натижасида мустахкамлиги ва кислотага чидамлилиги ГАПдан устун булган фторапатит хосил булади.
Са(РО)(ОН)+F=Са(РО)FОН гидроксифторапатит
Са(РО)(ОН)+2F=Са(РО)F фторапатит
Са(РО)(ОН)+20F=10СаF+6РО+2ОН фторид Са
СаF мустахкам, каттик, ишкорланувчан. Ишкорий томонга узгарганда эмал бузилади, флюороз юзага келади.
Апатит кристалларининг физик кимёвий хоссалари.
Кристалларнинг энг асосий хусусиятларидан бири унинг заряди хисобланади. Агар ГАПда Са колдиклари 10та булса 2*10=3*6+1*2=20+20=0 га тенг булади.
ГАП электронейтралдир, структурасида 8та Са-Са(РО)ионлари сакланганда 2*8 20=16<20 булади ва ГАП кристаллари манфий зарядга эга булади. Шунингдек ГАП мусбат зарядланиши хам мумкин. Бундай кристаллар чидамсиз булади.улар реакцион кобилиятга эга булади ва юз электрокимёвий номувофиклик пайдо булади. Ионлар гидратли кобик билан уралган булиб, апатит юзасидаги зарядни нейтраллайди. Бунда кристалл кайта мустахкамликка эришади.
Гидроксиапатит кристалларига моддаларнинг кириш боскичлари
3-та боскич:
1. Кристаллни ювиб турувчи эритма орасида ион алмашинуви бу эритма сулак ва гидрат кобикли Тиш милк суюклиги хисобланади. Бунда кристалл зарядини нейтралловчи ионлар утади (Са,РО,Со, цитрат,Sr). Баъзи ионлар тупланиши ва шунингдеккристалларнинг ичкарисига кирмай туриб уларни осонгина тарк этиши хам мумкин. Уларга К ва Сl ионлари мисолдир. Бошка ионлар кристалларнинг юза каватига киради. Уларга Na, F ионлари киради. Бу боскич бир неча дакика давом этади.
2. Бу боскичда кристалл юзаси ва гидратли кобик уртасида ион алмашуви содир булади. Бунда кристалл юзасидан ион узилиб, гидратли кобикдаги бошка ион билан алмашади.
Натижада юза заряди камаяди ёки нейтралланади ва кристалл мустахкамликка эришади. Бунда Sr, Na,F, Co, P, Ca ионлари киради. Бу боскич бир неча соат давом этади
3.Юза каватдан кристаллнинг ичкарисига ионлар утиши яъни кристалл ичи ион алмашинуви. Бу боскич ута секин амалга ошади. Са, F, Sr, Pa ионлари билан боглик.

Download 37.73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling