Tizimli tahlil asoslari fanining mazmuni, predmeti va metodi
Download 215.09 Kb. Pdf ko'rish
|
1-mavzu
|
Tizimli
muammo Tizimli muammoning sababi Maqsad Choralar b) Tizimning nomi: __________________________ Tizim elementlari Tizim maqsadi Kirish oqimlari Jarayonlar Chiqish oqimlari Keys 1.2. Ma’lumki, adliya, prokuratura, ichki ishlar, soliq, xavfsizlik xizmati organlari jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimida asosiy quyi tizimlarini tashkil etishadi. Bundan tashqari, jinoyatni oldini olishga qaratilgan qonunchilik, hamda sud organlari qolgan ikkita quyi tizimlardir. Faraz qilinayotgan N mamlakatida 2013 yilda 100000 kishiga nisbatan jinoyatlar (qotillik, o‘g‘rilik, firibgarlik va hok.) soni 5400 tani tashkil etdi. Ushbu ko‘rsatkich - jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimi holatini ifodalovchi asosiy ko‘rsatkichdir. Ma’lumki, 2013 yilda dunyo bo‘yicha jinoyatlar soni 100000 kishiga nisbatan o‘rtacha hisobda 1500 tani tashkil etdi. N mamlakati bo‘yicha 2013 yil uchun quyidagi statistik ma’lumotlar mavjud: - aholining turmush darajasi, ya’ni o‘rtacha hisobda jon boshiga to‘g‘ri kelayotgan yillik yalpi ichki mahsulot xajmi 3500 dollarga teng; - aholi orasidagi kam ta’minlangan oilalarning ulushi 40% ni tashkil etdi; - yillik o‘rtacha ishsizlik darajasi 24% ni tashkil etdi; - fuqarolarning huquqiy madaniyati darajasi, ya’ni huquqiy madaniyat indeksi 10 balldan 3 ballni tashkil etdi, - 18-25 yoshdagi aholining oliy ta’lim bilan qamrovi darajasi 5% ni tashkil etdi; - qonunlarning sifati darajasi, ya’ni qonunchilik sifati indeksi 10 balldan 7 ballni tashkil etdi; 28 - fuqarolarning huquqlari ximoyalanishi darajasi, ya’ni huquqlar ximoyasi indeksi 10 balldan 5 foizni tashkil etdi; - ta’limning sifat darajasi, ya’ni ta’lim sifati indeksi 10 balldan 4 ballni tashkil etdi. Jinoyatlar soni 100000 kishiga nisbatan o‘rtacha hisobda 1500 tani tashkil etgan mamlakatlardagi iqtisodiy-ijtimoiy hamda huquqiy-institutsional holat alohida o‘rganildi va ushbu mamlakatlar uchun quyidagi 2013 yilga oid statistik ma’lumotlarning o‘rtacha qiymatlari olindi: - aholining turmush darajasi, ya’ni o‘rtacha hisobda jon boshiga to‘g‘ri kelayotgan yillik yalpi ichki mahsulot xajmi 10000 dollardan yuqori; - aholi orasidagi kam ta’minlangan oilalarning ulushi 10% ni tashkil etdi; - o‘rtacha ishsizlik darajasi 8% ni tashkil etdi; - fuqarolarning huquqiy madaniyati indeksi 10 balldan 8 ballni tashkil etdi, - 18-25 yoshdagi aholining oliy ta’lim bilan qamrovi darajasi 60% ga teng; - qonunchilik sifati indeksi 10 balldan 7 ballni tashkil etdi; - fuqarolarning huquqlari ximoyalanishi darajasi, ya’ni huquqlar ximoyasi indeksi 10 balldan 5 foizni tashkil etdi; - ta’lim sifati indeksi 10 balldan 8 ballni tashkil etdi. So‘ng N mamlakatida jinoyatchilikka qarshi kurashish tizimi samaradorligini oshirish bo‘yicha tahlil olib borildi. Bu tahlil Sizning fikringizcha qaysi mazmunda edi? Muammolar va ularning sabablari nimalardan iborat? Ularni yechish maqsadida qanday chora-tadbirlarni taklif etish lozim? Mazkur keysni quyidagi tartibda bajaring: 1. Tizimli muammoni va quyi muammolarni aniqlang (tizimga oid qaysi muammo va quyi muammolar o‘rganilyapti?). 2. Tizimli tahlil ob’ektini aniqlang (qanaqa tizim o‘rganilyapti?). 3. Tahlil predmetini aniqlang (tizimdagi qanaqa jarayon yoki jarayonlar o‘rganilyapti?). 4.Tahlil usulini aniqlang (tizimli tahlilning qaysi usuli yoki usullarini qo‘llash maqsadga muvofiq?). 5. Tizimning holatini yoritib bering. 5. Tashqi muhit va uning holatlarini aniqlang. 6. Keysda keltirilgan ma’lumotlar asosida quyidagi ikkita jadvalni to‘ldirishga harakat qilib ko‘ring: |
