Tizimli tahlil asoslari fanining mazmuni, predmeti va metodi

statsionar muvozanat deb, bunday dinamik tizim esa – statsionar tizim deb ataladi. Statsionar 
tizimda muvozanat bo‘lishi shart emas, ammo uning xarakati shakli bir-hil bo‘ladi. 
Muvozanat holati tiklanishi bo‘yicha tizimlarni barqaror va 
barqarorsiz tizimlarga ajratsa bo‘ladi. Agar tizimda tashqi ta’sir natijasida 
muvozanat buzilsa va bu muvozanat keyinchalik tez orada tiklansa, 
bunday tizim barqaror tizim deb ataladi.
Agar vaqt o‘tgan sari tizim holati yoki tizim holati bilan birga uning 
tarkibiy tuzilmasi ham o‘zgarsa, bunday tizim dinamik tizim deb ataladi. 
Aksincha, agar vaqt o‘tgan sari tizimning holati va tarkibiy tuzilmasi 
o‘zgarmasa, bunday tizim statik tizim deb ataladi. Dinamik tizimlar o‘z 
navbatida klassik va evolyusion tizimlarga bo‘linadi. Agar vaqt o‘tgan sari 
tizim holati o‘zgarib, uning tarkibiy tuzilmasi o‘zgarmasa, bunday dinamik 
tizim klassik tizim deb ataladi. Aksincha, uning tarkibiy tuzilmasi 
o‘zgarsa, bunday dinamik tizim evolyusion tizim deb ataladi.
Masalan, jinoyatga qarshi kurashish tizimida vaqt o‘tgan sari haq to‘lash fondida moliyaviy 
mablag‘lar etishmasligi sababli tergovchilar maoshi kamayib ketdi. Bu esa – jinoyatlarni fosh qilish 
darajasining tushib ketishiga sabab bo‘ldi, chunki tizimda qo‘nimsizlik oshib ketdi. Shu bilan birga, 
tizimning tashkiliy-funksional, moddiy-texnik tuzilmasi va xokazo tuzilmalari saqlanib qoldi. 
Demak, bu erda klassik tizim haqiga gap ketyapti.
Yana bir misol: ko‘p qavatli uyning holati o‘n yildan keyin quvurlarni alishtirish va devorlarni 
oxaklash kabi ta’mirlash ishlarini amalga oshirishni talab qildi, lekin uyning arxitekturali tuzilmasi 
saqlanib qoldi. 
Evolyusion tizimga misol: Oliy Majlis oldin bir palatali edi, lekin vaqt o‘tgan sari uning 
tashkiliy-funksional tuzilmasi o‘zgardi – ya’ni, u ikki palatali bo‘ldi va buning natijasida qonun 
chiqaruvchi xokimiyati organlari tizimi takomillashdi. 
Evolyusion tizimlar o‘z navbatida ochiq va yopiq bo‘ladi. Ochiq