Gurvits kriteriyasi (Hurwicz criterion) – qaror qabul qilishning murosa usuli hisoblanadi. Ikki vaziyatdan birini qabul qilishda, ya’ni maksimin kriteriyasi boʻyicha pessimistik baholash va maksimaks optimistik baholashda ratsional ravishda oraliq pozitsiya tanlanadi, uning chegarasi pessimizm-optimizm koʻrsatgichi (µ) yordamida boshqariladi, bu kattalik Gurvits kriteriyasining optimizm darajasi deyiladi.
|
2
|
1
|
10
|
Nostrukturali muammolarni yechish. Delfi metodi
) Nostrukturali muammolar
– shunday muammolarki, ularda analitiklar (QQQSh – qaror qabul qiluvchi shaxslar) bilan hamkorlikda faqatgina asosiy parametrlar roʻyxatini shakllantirishlari mumkin, ammo ular oʻrtasidagi sonli munosabatlarni emas.
Bunday muammolarni yechishda shuningdek sonli va evristik metodlar va ularning kombinasiyasi qoʻllaniladi. Masalan ekspert baholashlar metodlari.
Barcha ekspert baholashlar metodlarini 2 ta sinfga boʻlish mumkin:
Individual ekspert baholashlarni shakllantirish metodlari
Kollektiv ekspert baholashlarni shakllantirish metodlari
Shuningdek, ekspertlar guruhi tushunchasi ham ishlatiladi:
Jamoaviy ishlash uchun (komissiya metodi — biror muammoni yechish uchun majlis; aqliy hujum metodi; sud metodi va b.);
Delfi metodi va boshqa bilan ma’lumotlar yigʻish uchun;
Ishbilarmon oʻyinlar oʻtkazish uchun;
Ssenariya ishlab chiqish uchun;
Maqsadlar daraxtini qurish uchun
|
|
2
|
1
|
9
|
Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan asosiy mezonlar (kriteriyalar) haqida
1. Vald kriteriyasi («maksimin(minimaks)»
2. «Maksimaks» kriteriyasi
3. Laplas kriteriyasi
4. Sevidj kriteriyasi («minimaks»da yoʻqotish kriteriyasi)
5. Gurvits kriteriyasi («optimizm-pessimizm» yoki «alfa-kriteriy»)
Bundan tashqari amaliyotda, oʻrtacha yutuq kriteriyasi, koʻpaytmalar kriteriyasi kabilardan ham foydalaniladi.
1.Vald kriteriyasi - «Yechimlar matrisasi»ning barcha mumkin boʻlgan variantlaridan jarayonlar kechishining eng nobop (noqulay) holatlaridan minimal qiymatlardan eng kattasiga ega alternativa tanlanadi (ya’ni yomonlardan yaxshisi yoki minimallardan maksimali effektivlik qiymati tanlanadi).
2. «Maksimaks» kriteriyasi
«Yechimlar matrisasi»ning barcha mumkin boʻlgan variantlaridan jarayonlar kechishining eng yaxshi (qulay) holatlaridan maksimal qiymatlardan eng kattasiga ega alternativa tanlanadi (ya’ni yaxshilardan yaxshisi yoki maksimallardan maksimali effektivlik qiymati tanlanadi).
3. Laplas kriteriyasi
Laplas kriteriyasida alternativlarni baholashda oʻrtacha yutuq ishlatiladi:
=
Optiml alternativa sifatida maksimal oʻrtacha yutuq olinadi:
=1, …, N
4. Sevij kriteriyasi
Alternativalarni baholash natijalar matrisasi orqali emas, balki “afsuslar matrisasi” yoki boshqacha aytganda “tavakkallar matrisasi” orqali amalga oshiriladi
5. Gurvits kriteriyasi
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
