Tizimli tahlil fanidan Yakuniy savollarni ishlashda ko’maklashgan

Download 1.69 Mb.

bet	8/46
Sana	30.04.2023
Hajmi	1.69 Mb.
	#1406528

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 46

Bog'liq
Tizimli tahlil nazariy javoblari

Gurvits kriteriyasi
Imitasion modellashtirish

45	60
50	60
50		20	60	25

4.2. Har bir loyiha uchun har bir ssenariyda «afsuslanish» qiymati topamiz (ya’ni rivojlanishning bu yoʻnalishida (ssenariysida) mumkin boʻlgan maksimal foydaga nisbatan olinmagan foydani hisoblaymiz). Olingan natijalardan «afsuslanish matrisasi«ni tuzamiz:

Х₁loyiha uchun:

r₁₁ = y₁ - x₁₁ = 45 - 45 = 0
r₁₂ = y₂ - x₁₂ = 60 - 25 = 35
r₁₃ = y₃ - x₁₃ = 50 - 50 = 0

Х₂ loyiha uchun:

r₂₁ = y₁ - x₂₁ = 45 - 20 = 25
r₂₂ = y₂ - x₂₂ = 60 - 60 = 0
r₂₃ = y₃ - x₂₃ = 50 - 25 = 25

Alternativalar (X_i)	Tabiat holati (j)
Alternativalar (X_i)	1	2	3
	0	35	0
	25	0	25
	45	60	50

4.3. Olingan natijada har bir loyiha uchun satr boʻyicha eng katta «afsuslanish» kattaligini topamiz. Bu qiymat berilgan alternativaning Sevij kriteriyasi boʻyicha bahosiga mos keladi.

Alternativala (Xi)	Holatlar (j)			Maks. “afsuslanish” S_i
	1	2	3
	0	35	0		35
	25	0	25		25
	45	60	50		-

4.4. Olingan qiymatlarni solishtiramiz va kriteriyaning minimal qiymatli loyihani tanlaymiz. Aynan shu optimal loyiha boʻladi:
35 > 25 => S₁ > S₂ => X* = X₂
Demak, Sevij kriteriyasi boʻyicha X₂ loyiha qabul qilinadi.

Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan kriteriyalar. Gurvis kriteriyasi («optimizm-pessimizm» yoki «alfa-kriteriy» )
Gurvits kriteriyasi (Hurwicz criterion) – qaror qabul qilishning murosa usuli hisoblanadi. Ikki vaziyatdan birini qabul qilishda, ya’ni maksimin kriteriyasi boʻyicha pessimistik baholash va maksimaks optimistik baholashda ratsional ravishda oraliq pozitsiya tanlanadi, uning chegarasi pessimizm-optimizm koʻrsatgichi (µ) yordamida boshqariladi, bu kattalik Gurvits kriteriyasining optimizm darajasi deyiladi.
Shunga koʻra oraliq yechim sifatida minimal va maksimal yutuqlarning chiziqli kombinasiyasi olinadi:

g_nm – ehtimoliy foyda qiymati boʻlib, u berilganlarda masala yechimiga mos keladi. Bunda µ kattalikni tadqiqotchi yoki qaror qabul qiluvchi shaxs aniqlaydi, shuningdek, Gurvits kriteriyasining µ=1 qiymati maksimin qoidasiga (Vald kriteriyasi), µ=0 esa – maksimaks qoidasiga (Sevij kriteriyasiga) mos keladi.

Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan kriteriyalar. O’rtacha yutuq kriteriyasi

Laplas kriteriyasida alternativlarni baholashda oʻrtacha yutuq ishlatiladi:

Optiml alternativa sifatida maksimal oʻrtacha yutuq olinadi:

=1, …, N
3.1. Har bir loyiha boʻyicha natijalarning oʻrta arifmetik qiymati topiladi. Bu alternativalarnng Laplas kriteriyasi boʻyicha bahosi hisoblanadi (L_i):

Alternativlar (Xi)	Natijalar (j)			Li
Alternativlar (Xi)	1	2	3	Li
	45	25	50	40
	20	60	25	35

3.2. Hisoblangan qiymatlarni taqqoslash va kriteriyaning maksimal qiymatiga ega alternativa tanlanadi:
40 > 35 => L₁ > L₂ => X* = X₁
Demak, Laplas kriteriyasi boʻyicha Х₁loyiha optimal hisoblanadi.
4. Sevij kriteriyasi
Alternativalarni baholash natijalar matrisasi orqali emas, balki “afsuslar matrisasi” yoki boshqacha aytganda “tavakkallar matrisasi” orqali amalga oshiriladi

Masala yechish modellari. Imitatsion modellashtirish
«Imitasion modellashtirish eksperimental va amaliy tadbiqiy metodologiya boʻlib, quyidagi maqsadlarga ega: tizim hatti-harakatlarini tavsiflash; bu kuzatilgan hatti-harakatlarni asoslaydigan nazariya va gipotezalarni qurish; bu nazariyalarni boʻlajak holatini tavsiflash va berilgan tizim faoliyat koʻrsatishini ta’minlovchi turli strategiyalarni baholash uchun qoʻllashdir [R.Shennon, «Tizimlarni imitatsion modellashtirish]».
Imitatsion modellashtirishni kompyuterli modellashtirishning yoʻnalishlaridan biri — murakkab tizimlarni kompyuterda tadqiq qilishning kompleks metodi deb qabul qilish mumkin, u oʻz tizim faoliyatidagi qonuniyatlarni aniqlash va (yoki) boshqaruvchi va loyihaviy qarorlar qabul qilish maqsadida tizimlarning strukturali va holatli matematik modellari qurish, hisoblash eksperimentlarining ma’lum dasturlarini bajarish va natijalarni qayta ishlash va interpretasiyalash dan iborat.

Texnikada imitatsion modellashtirish

avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimlarini tahlil qilish va optimallashtirish, mahsulotlarning hayotiy tsiklini loyihalash, axborot bilan ta'minlash va ularni qo'llab-quvvatlash kompleksi;
transport tizimlarining ishlashini loyihalashtirish va tahlil qilish (masalan, korxonaga materiallar va butlovchi qismlarni yetkazib berishni ta'minlash);
mashinasozlik sanoatida ishlatiladigan murakkab texnik jarayonlarni modellashtirish;
mahsulotlar va sanoat uskunalarining turli maqsadlar uchun ishlashini modellashtirish;

avtomatik va avtomatlashtirilgan liniyalarni loyihalash, robotlashtirilgan va konveyer ishlab chiqarish

Imitatsion modellashtirish metodologiyasi

Modellashtirishning dastlabki bosqichlarida ishlab chiqilgan o'rganilayotgan tizimlar va jarayonlarning kontseptual modellari simulyatsiya metodologiyasining (tilining) kontseptual (terminologik) bazasini tashkil etuvchi tushunchalar to'plamlari asosida tavsiflanadi va shakllantiriladi.

Kontseptual bazaning tarkibi har bir aniq modellashtirish texnikasining predmet yo'nalishiga qarab shakllanadi

Murakkab texnik tizimlarni yaratish bosqichlari va yondoshuvlari

Download 1.69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 ... 4 5 6 7 8 9 10 11 ... 46