Tizimli tahlil fanidan Yakuniy savollarni ishlashda ko’maklashgan
Tizimli tahlil nazariy javoblari
- Bu sahifa navigatsiya:
- KELISHMOVCHILIKLAR sharoitida qaror qabul qilish
- Imitasion modellashtirish
- Subyektiv kutilayotgan foydalilik metodlari 2. Koʻpkriteriyali foydalilik metodlari 3. Konstruktiv matematika metodlari 4. Evristik metodlar
| |
1 |
1 |
4 |
Tizimning xususiyatlariga ko'ra tasnifini o’tkazing: provayder | |||||||||||||||||||||||||
| |
3 |
2 |
8 |
Laplas, Vald hamda 0.6 va 0.4 ko’rsatkichli Gurvis va Sedvij kriteriyalari bo’yicha ushbu samaradorlik jadvali asosida elektrostansiyaning optimal variantini toping:
| |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
9 |
Noaniqlik mumkin bo'lgan holatni aniq taxmin qila olmaslik holatidagi ikki yo'l Agar noaniqlik mumkin boʻlgan holatni aniq taxmin qila olmaslikdan kelib chiqsa, unda ikkita yoʻl ham mavjud: 1. Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilishning formal usullarini qoʻllash mumkin, bu faqat natijalar toʻgʻrisida mavjud boʻlgan ma’lumot asosida eng yaxshi tanlovni taqdim etadi. 2. Tadqiqot yoki taxminlar orqali natijalarning ehtimollik taqsimoti toʻgʻrisida ma’lumot olish orqali hamma narsani xavf holatiga tushirishga harakat qilish. Keyin tavakkalchilik sharoitida qaror qabul qilish usullarini qoʻllash mumkin boʻladi. | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
7 |
Yaxshi strukturalangan muammolar uchun qaror qabul qilish metodlari Yaxshi strukturalangan muammolar uchun qaror qabul qilish metodlari Yaxshi strukturalangan muammo quyidagi oʻziga xosliklar bilan xarakterlanadi: - Boʻlajak harakatlar maqsadi obyektiv, ya’ni tashqaridan qoʻyilgan va menejer bilan bogʻliq emas; - Yechim variantlari (alternativlar)oldindan ma’lum, faqat yaxshisini tanlash kifoya; - Zaruriy resurslar roʻyxati ma’lum, muammoni yechish uchun faqatgina ulardan kerakli sondagisini asoslash yetarli; - Muammoni yechish uchun hisobga olinuvchi faktorlar yoki funksiya shaklida aniq miqdoriy hisobga ega; - Oʻzgaruvchilar oʻrtasidagi funksiyalar obyektiv va hosil qilinishi mumkin; Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni tadqiq qilishda ushbu asosiy bosqichlarni ajratib koʻrsatish mumkin: Maqsadga erishish uchun raqobatlashadigan strategiyalarni aniqlash. Amaliyotning matematik modelini qurish. Raqobatlashadigan strategiyalar samaradorligini baholash. Maqsadlarga erishish uchun maqbul strategiyani tanlash. | |||||||||||||||||||||||||
| |
2 |
1 |
7 |
Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan kriteriyalar. Gurvis kriteriyasi («optimizm-pessimizm» yoki «alfa-kriteriy» ) Gurvits kriteriyasi (Hurwicz criterion) – qaror qabul qilishning murosa usuli hisoblanadi. Ikki vaziyatdan birini qabul qilishda, ya’ni maksimin kriteriyasi boʻyicha pessimistik baholash va maksimaks optimistik baholashda ratsional ravishda oraliq pozitsiya tanlanadi, uning chegarasi pessimizm-optimizm koʻrsatgichi (µ) yordamida boshqariladi, bu kattalik Gurvits kriteriyasining optimizm darajasi deyiladi. Shunga koʻra oraliq yechim sifatida minimal va maksimal yutuqlarning chiziqli kombinasiyasi olinadi: gnm – ehtimoliy foyda qiymati boʻlib, u berilganlarda masala yechimiga mos keladi. Bunda µ kattalikni tadqiqotchi yoki qaror qabul qiluvchi shaxs aniqlaydi, shuningdek, Gurvits kriteriyasining µ=1 qiymati maksimin qoidasiga (Vald kriteriyasi), µ=0 esa – maksimaks qoidasiga (Sevij kriteriyasiga) mos keladi. | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
8 |
Murakkablik darajasi va tashqi muhit bilan bog'lanish darajasi bo'yicha tizimlarning tasnifini o’tkazing: iqtisodiyot | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
8 |
Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni tadqiq qilishda asosiy bosqichlari Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni tadqiq qilishda ushbu asosiy bosqichlarni ajratib koʻrsatish mumkin: Maqsadga erishish uchun raqobatlashadigan strategiyalarni aniqlash. Amaliyotning matematik modelini qurish. Raqobatlashadigan strategiyalar samaradorligini baholash. Maqsadlarga erishish uchun maqbul strategiyani tanlash | |||||||||||||||||||||||||
| |
2 |
1 |
7 |
Strategik va tabiat bilan o’yinlar haqida Strategik o'yinlar apparati KELISHMOVCHILIKLAR sharoitida qaror qabul qilish uchun ishlatiladi. U yerda noaniqlik o'z yutuqlarini maksimal darajada oshirishga intilayotgan boshqalarning harakatlari bilan bog'liq. Qaror qabul qiluvchi raqiblarning nima qilishidan xabardar emas. Noaniqlik OB'EKTIV (sub'ektlarga bog'liq bo'lmagan) holatlar bilan bog’liq bo’lsa, "tabiat bilan o'yinlar" apparati qo'llaniladi. Faqatgina aniq sub'ektlarga bog'liq bo'lmagan noaniqlik ko'rib chiqiladi va qaror qabul qilish uchun "tabiat bilan o'yinlar" ning matematik apparati qo'llaniladi. | |||||||||||||||||||||||||
| |
2 |
1 |
9 |
Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan kriteriyalar. O’rtacha yutuq kriteriyasi Laplas kriteriyasida alternativlarni baholashda oʻrtacha yutuq ishlatiladi: = Optiml alternativa sifatida maksimal oʻrtacha yutuq olinadi: =1, …, N 3.1. Har bir loyiha boʻyicha natijalarning oʻrta arifmetik qiymati topiladi. Bu alternativalarnng Laplas kriteriyasi boʻyicha bahosi hisoblanadi (Li):
3.2. Hisoblangan qiymatlarni taqqoslash va kriteriyaning maksimal qiymatiga ega alternativa tanlanadi: 40 > 35 => L1 > L2 => X* = X1 Demak, Laplas kriteriyasi boʻyicha Х1 loyiha optimal hisoblanadi. 4. Sevij kriteriyasi Alternativalarni baholash natijalar matrisasi orqali emas, balki “afsuslar matrisasi” yoki boshqacha aytganda “tavakkallar matrisasi” orqali amalga oshiriladi | |||||||||||||||||||||||||
| |
3 |
1 |
4 |
Tizimlarning mohiyati va erkinligi darajasi bo'yicha tashqi muhitga nisbatan tasnifini o’tkazing: Maktab | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
10 |
Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish masalalarini yechish usullari Noaniqlilik sharoitida qaror qabul qilish M avhum sharoitlarda qaror qabul qilishda turli variantlarni natijalari sodir bo‘lish ehtim olligi aniqlanm agan bo'ladi. lUinday holatda subyekt o‘z talablariga va yechim lar m atritsasi iisosidagi alternativ variantlar m ezonlari asosida ishlaydi. Qator qabul jarayonida har bir jarayon am alga oshirish ehtim olliH.i beriladi. Bu har bir sam aradorlik qiym atini qiyoslash va eng knm yutqazish xavfi bilan holatni shakllantirish im konini bemdi. N oaniqliklar sharoiti va xavfli holatda qaror qabul qilish na- /.iriyasi quyidagi manbalarga asoslanadi: 1. Q aror qabul qilish obyekti aniq determ inallangan va uning ttlosida sodir b oiishi m um kin bo‘lgan xavfli om illar m a’lum. 2. Q aror qabul qilish obyektiga ko‘ra yechim ning sam aradorllfjni baholovchi ko‘rsatkich tanlab olingan. 3. Q aror qabul qilish obyektiga ko‘ra xavfli om illar darajasini 4;irakterlovchi ko‘rsatkich tanlab olingan. 4. Aniq m iqdorda yakuniy qaror qabul qilishda alternativ vatiantlar belgilab olingan. 5. Tashqi xavfli om illar asosida sodir bo‘luvchi hodisalar miq- (lori aniqlangan. 6. H ar bir alternativ yechim lar va rivojlanish hodisalari juftligiilii so‘nggi sam aradorlikni baholovchi ko‘rsatkich aniqlab olingan. 7. H ar bir holat bo‘yicha uni amalga oshirish ehtimolligini baholash imkoniyati bor yoki yo‘qligi. 8. Yechim ko‘rib o‘tilgan alternativ variantlardan eng yaxshiuliii tanlash asosida amalga oshiriladi. Xavfli va noaniqlik; holatlarda qaror qabul qilish usulologl yasi xavfli holatda yechim lar ehtimolligi asosida «yechimInf matritsasi»ni qurishni taklif qiladi | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
4 |
Qaror qabul qiluvchi shaxslar Qaror qabul qilish nazariyasi, operatsion tadqiqotlar, tizimli tahlil fanlarida - muayyan vakolatlarga ega bo'lgan va qabul qilingan va amalga oshirilgan boshqaruv qarorining oqibatlari uchun javobgar bo'lgan qaror subyekti (egasi) (qo'mondon, boshliq, menejer va boshqalar). Qaror qabul qiluvchi - qaror uchun mas'ul bo'lgan bir yoki bir nechta odamlar (jamoa). Misollar: kengash raisi, direktorlar kengashi. Qaror qabul qiluvchi bilan bir qatorda (aslida harakat uchun eng yaxshi variantni tanlagan kishi) muammo egasini ajratib ko'rsatish mumkin - muammolarni hal qilishi va ushbu qaror uchun javobgar bo'lishi kerak, bundan tashqari, qaror qabul qiluvchining rollari va muammoning egasi turli odamlarga tegishli bo'lishi mumkin. | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
8 |
Masala yechish modellari. Imitatsion modellashtirish «Imitasion modellashtirish eksperimental va amaliy tadbiqiy metodologiya boʻlib, quyidagi maqsadlarga ega: tizim hatti-harakatlarini tavsiflash; bu kuzatilgan hatti-harakatlarni asoslaydigan nazariya va gipotezalarni qurish; bu nazariyalarni boʻlajak holatini tavsiflash va berilgan tizim faoliyat koʻrsatishini ta’minlovchi turli strategiyalarni baholash uchun qoʻllashdir [R.Shennon, «Tizimlarni imitatsion modellashtirish]». Imitatsion modellashtirishni kompyuterli modellashtirishning yoʻnalishlaridan biri — murakkab tizimlarni kompyuterda tadqiq qilishning kompleks metodi deb qabul qilish mumkin, u oʻz tizim faoliyatidagi qonuniyatlarni aniqlash va (yoki) boshqaruvchi va loyihaviy qarorlar qabul qilish maqsadida tizimlarning strukturali va holatli matematik modellari qurish, hisoblash eksperimentlarining ma’lum dasturlarini bajarish va natijalarni qayta ishlash va interpretasiyalash dan iborat. | |||||||||||||||||||||||||
| |
3 |
1 |
5 |
Tizimlarning ishlash muddati va ixtisoslashuv darajasi bo'yicha tasnifini o’tkazing: fakultet Tizimlarning ishlash muddati va ixtisoslashuv darajasi bo'yicha tasnifini o’tkazing: fakultet Qisqa muddatli diskret uzoq muddatli Kompleks + Maxsus + + | |||||||||||||||||||||||||
| |
1 |
1 |
8 |
Kuchsiz strukturali muammolarni yechish prinsiplari 1. Subyektiv kutilayotgan foydalilik metodlari 2. Koʻpkriteriyali foydalilik metodlari 3. Konstruktiv matematika metodlari 4. Evristik metodlar 5. Jarayonlar tadqiqoti metodlari (chiziqli va nochiziqli dasturlash, dinamik dasturlash va h.k.) Yarim tuzilgan masalalarni yechish tamoyillari. Tizim tahlilining asosiy bosqichlari va usullari. parchalanish bosqichi. ... Strukturaviy tahlil ikkita eng muhim tamoyilga asoslanadi: - parchalanish printsipi - qiyin muammolarni tushunish va hal qilish uchun etarlicha sodda bo'lgan ko'plab kichikroq mustaqil vazifalarga bo'lish orqali hal qilish printsipi - ierarxik tartib tamoyili - uning qismlarini daraxtga o'xshash ierarxik tuzilmalarga ajratishda tizimning tuzilishini tushunish osonroq, ya'ni tizimni tushunish va har biri yangi tafsilotlarni qo'shadigan darajalarda qurish mumkin | |||||||||||||||||||||||||
| |
2 |
1 |
7 |
Noaniqlik sharoitida qaror qabul qilish jarayonida qo'llaniladigan asosiy mezonlar (kriteriyalar) 1. Vald kriteriyasi («maksimin(minimaks)» 2. «Maksimaks» kriteriyasi 3. Laplas kriteriyasi 4. Sevidj kriteriyasi («minimaks»da yoʻqotish kriteriyasi) 5. Gurvits kriteriyasi («optimizm-pessimizm» yoki «alfa-kriteriy») Bundan tashqari amaliyotda, oʻrtacha yutuq kriteriyasi, koʻpaytmalar kriteriyasi kabilardan ham foydalaniladi. 1.Vald kriteriyasi - «Yechimlar matrisasi»ning barcha mumkin boʻlgan variantlaridan jarayonlar kechishining eng nobop (noqulay) holatlaridan minimal qiymatlardan eng kattasiga ega alternativa tanlanadi (ya’ni yomonlardan yaxshisi yoki minimallardan maksimali effektivlik qiymati tanlanadi). 2. «Maksimaks» kriteriyasi «Yechimlar matrisasi»ning barcha mumkin boʻlgan variantlaridan jarayonlar kechishining eng yaxshi (qulay) holatlaridan maksimal qiymatlardan eng kattasiga ega alternativa tanlanadi (ya’ni yaxshilardan yaxshisi yoki maksimallardan maksimali effektivlik qiymati tanlanadi). 3. Laplas kriteriyasi Laplas kriteriyasida alternativlarni baholashda oʻrtacha yutuq ishlatiladi: = Optiml alternativa sifatida maksimal oʻrtacha yutuq olinadi: =1, …, N 4. Sevij kriteriyasi Alternativalarni baholash natijalar matrisasi orqali emas, balki “afsuslar matrisasi” yoki boshqacha aytganda “tavakkallar matrisasi” orqali amalga oshiriladi 5. Gurvits kriteriyasi Download 1.69 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||