Tizimli tahlil fanidan Yakuniy savollarni ishlashda ko’maklashgan

Axborot miqdori – sonli miqdor, u faollashtiriladigan axborotni turliligiga, murakkabligiga, tasniflashtirilganligiga (tartibga solinganligiga), aniqliligiga, ifodalanayotgan tizim holatining tanlanishiga koʻra adekvat tasniflaydi.
Miqdor – hodisalar toʻplamida aniqlangan va additiv boʻlgan (yigʻindi me’yori me’yorlar yigʻindisiga teng) uzluksiz haqiqiy manfiymas funksiya. Miqdorlar, qanday axborotni baholashga imkon berishiga koʻra, statik (faollashmagan, bunda xabarlar resurslarni va faollashtirish shaklini hisobga olmagan holda baholanadi) va dinamik (faollashgan, bunda resurslarning sarfi ham axborotni faollashtirish uchun baholanadi) boʻlishi mumkin.

	2	1	1	Axborot nima? Axborot muhiti nima? Axborot qanday sinflanadi? Axborot (informatsiya) – bu semantik mohiyati hisobga olgan holda koʻriladigan ma’lumotlardir. Bilimlar – qandaydir bir maqsad va tasnifga erishishni ta’minlaydigan axborot (informasiya)dir. Axborot (informatsiya) qoʻyidagi turlarda boʻladi: • Boshlangʻich (axborotni faollashtirishda undan foydalanish boshlanadigan bosqichdagi axborot); • oraliq (axborotni faollashtirishda boshidan oxirigacha boʻlgan bosqichda ishlatiladigan axborot); • natijaviy (axborotdan foydalanib boʻlingach, uning faollashtirilishi yakunida olinadigan axborot). • doimiy (faollashtirilganda hyech qachon oʻzgarmaydigan axborot); • oʻzgaruvchan (faollashtirilganda oʻzgaradigan axborot); • aralash – shartli –doimiy (yoki shartli-oʻzgaruvchan). Axborot (informatsiya)ning sinflanishi: • Foydalanish bosqichiga koʻra; • Toʻliqligiga koʻra (ortiqcha, yetarli, yetarlimas); • Tizim maqsadiga nisbatan (sintaksis, semantik, pragmatik); • Tizim elementlariga nisbatan (statik, dinamik); • Tizim tasnifiga nisbatan (tasnifli, nisbiy); • Tizimni boshqarishiga nisbatan (boshqaruvchi, maslahat beruvchi, oʻzgartiruvchi); • Hududga nisbatan (xalqaro, mintaqaviy, mahalliy va h.k.); • Foydalanish mumkinligiga koʻra (ochiq yoki hamma foydalanishi mumkin va h.k.); • Predmet sohasiga koʻra, foydalanish xarakteriga koʻra
	2	3	3	Axborot sinergetikasining qanday asosiy aksiomalari bor? Axborot – sinergetik muhit, uning yordamida butun tizim, uning alohida ichki tizimlari quvvatlanadi va tizim qanday rivojlanishi haqidagi axborotni ajratiladi(generirlanadi). Tizimlarda axborotning paydo boʻlishi uchun muhim shart uning ochiqligidir. Yopiq tizimlarda, masalan termodinamikaning ikkinchi boshlanishiga binoan, tasniflar makroskopik darajada tarqalib ketadi. Shuning uchun issiqlik muvozanati holatidagi tizimlarda axborot tugʻilmaydi va saqlanmaydi, chunki yopiq tizimlarda hamma vaqt issiqlik muvozanati oʻrnatiladi. Oʻz-oʻzini tashkil qilish bosqichida jamoa, korporativ harakat (ya’ni, mazmun, semantika hosil boʻlish iyerarxiyasining yangi pogʻonasi) ishlab chiqiladi. Bunda tirik tizimlarda nafaqat muhit bilan aloqa, balki genetik oʻrnatilgan axborot yoki oʻz-oʻzini tashkil qilish axboroti ham foydalaniladi. • Tizim evolyutsiyasi tamoyili, uning rivojlanish jarayonlarini toʻxtatib boʻlmasligi; • Tizim harakatidagi kichik oʻzgarishlarning uning evolyutsiyasiga hal qiluvchi ta’sir qilishi mumkinligi tamoyili; • Tizim rivojlanish yoʻllari koʻpligining va ularning ichidan optimalini tanlash imkoniyati borligining tamoyili; • Oʻz-oʻzini boshqaruvchi rivojlanish jarayoniga aralashmaslik va tizim evolyutsion harakatini aytib boʻlmaslik tamoyili; • Jarayonlarning stoxastik va noaniqligini hisobga olish tamoyili; • Tizim barqarorligi, rivojlanish sur’atlarining murakkab boʻlib borish tamoyili; • Tizim faktorlarining turgʻun va turgʻunmasligini, unda tartibni va tartibsizlikni, aniqlik va aniqmaslikni hisobga olish tamoyili; • alohida ichki tizim yoki element va butun tizim jarayonlari muhiti barqarorligining bir-biriga ta’siri tamoyili.
	2	3	2	Axborot tizimi nima? Axborot tizimini tizimli loyihalashning mohiyati nimada? Uning hayot sikli qanday? AISni loyihalash jarayoni quyidagi hujjatlar bilan tartibga solinadi (standartlar, metodologiyalar, modellar): GOST 34.601-90. 01.01.1992 yildan kuchga kirdi. Avtomatlashtirilgan tizimlarni yaratish bosqichlari va bosqichlarini belgilaydi va har bir bosqichda ish mazmunini beradi. Standartda ko'rsatilgan ish bosqichlari va bosqichlari mos keladi kaskadli model hayot sikli. ISO / IEC 12207: 1995. Dasturiy ta'minotning hayot aylanish jarayonlarini tavsiflovchi xalqaro standart. IS yaratish jarayonida talab qilinishi mumkin bo'lgan 220 dan ortiq asosiy ishlarning tavsifini o'z ichiga oladi. Barcha dasturiy ta'minot tsikli jarayonlari uchta katta guruhga bo'linadi: o Asosiy jarayonlar (sotib olish, etkazib berish, ishlab chiqish, ishlatish, texnik xizmat ko'rsatish); o Qo'llab -quvvatlash jarayonlari (hujjatlar, konfiguratsiyani boshqarish, sifatni ta'minlash, muammolarni hal qilish, audit, tekshirish, qo'shma baholash, tekshirish); o Tashkiliy jarayonlar (infratuzilmani yaratish, boshqarish, o'qitish, takomillashtirish). Standart qoidalarini amalga oshirish uchun birgalikda dasturiy ta'minotning hayotiy tsiklini texnologik qo'llab-quvvatlash va avtomatlashtirishning o'zaro bog'liq kompleksini tashkil etadigan va oldindan yig'ilgan me'yoriy hujjatlar to'plamiga zid bo'lmagan vositalarni tanlash kerak. Standartning amaliy qo'llanilishini osonlashtirish uchun Xalqaro standartlashtirish tashkiloti tomonidan quyidagi hujjatlar ishlab chiqilgan va tasdiqlangan: