Тўлиқ ўзгариш билан ривожланувчи ҳашаротлар Қўнғизлар ёки қаттиқ қанотлилар

Физикавий кураш чоралари, асосан, кечаси тарқаладиган зараркунандаларга қарши қўлланилади. Бу ишда ҳашаротларни ўзига жалб этувчи турли нур тарқатувчи махсус электр фонуслар ёки оддий электр лампочкаларидан фойдаланилади. Бунда чироқ (фонус) атрофига ток ўтказувчи сим тўр ўрнатилади.
Биологик кураш чоралари, аввало, зараркунандаларнинг табиий душмани бўлган йиртқич ҳашаротлар ёки паразитлик билан зараркунанда танасига тухум қўйиб кўпаювчи бошқа ҳашаротлар суперпаразитлар (йиртқич қўнғизлар, теленомус, трихограмма ва бошқалар) дан фойдаланишга асосланган. Ҳашаротлар ферономи Ж.Фабр ишлади. Бундан ташқари зарарли ҳашаротларни қирувчи умуртқали ҳайвонлар – қурбақалар, қушлар, ҳашаротхўр сут эмизувчилардан фойдаланилади.
Мазкур методда атмосфера ва сув ҳавзалари заҳарланмайди ва табиатни (жумладан, фойдали ҳашаротлар ва қушларни) муҳофаза этишда катта аҳамиятга эгадир.
8. Ҳашаротларни пайдо бўлиш, ўрганиш тарихи ва соҳалари.
Энтомология (юнонча – entomon – ҳашарот, logos - фан) ҳашаротларни ўрганувчи фан демакдир.
Ҳашаротлар ҳақидаги маълумотлар эрамиздан олдинги даврларда яшаган одамлар қолдирган манбаларда учрайди. Улар ўзлари яшаган ғорлар деворларга турли ҳашаротлар расмларини чизиб қолдиришган. Хуллас инсоният пайтда бўлибдики одамлар ҳашаротлар билан мулоқотда бўлиб келган. Одамлар ибтидоий одамдан тортиб то шу бугунги одамга қадар ҳашаротлар ҳақида маълумотлар тўплаб келган.
Ҳашаротларнинг бир қанча дастлабки авлодлари поллозой эрамизнинг оҳирги даврларида пайдо бўлган.
Ҳашаротлар ҳақидаги дастлабки маълумотлар Энгельс “универсал калла” деб атаган. Аристотел (эрамизгача бўлган 384-322 йиллар) ижодида ўз ифодасини топади. У дастлаб ҳайвонлар классфикациясини тузганда 100 га яқин ҳашаротларни номини санаб “қонсизлар” га киритади.
Ўсимликлар ва ҳайвонларни системага солишини бошлаб берган машҳур швед олими К.Линней (1707 - 1778) дастлаб ҳашаротларни системага солади, ҳашаротлар ҳақида илмий маълумотлар беради.
Ҳашаротлар ҳақидаги маълумотлар Жорж Бюффон (