Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
en güçlü örgütü olan TÖB-DER’in Türkiye’nin
Download 3.81 Mb. Pdf ko'rish
|
|
en güçlü örgütü olan TÖB-DER’in Türkiye’nin çeşitli şehirlerinde düzenlemiş olduğu toplan- tı ve yürüyüşlere yapılan saldırıları, basından üzülerek öğrendik. (…) demokrasi ve insan haklarına karşı yönelen tüm hareketlerin kar- şısında olan örgütümüz adına, üyelerinize bir Battal Oz’ün Cenaze Töreni 232 daha böyle olaylarla karşılaşmaması yolundaki dileğimizi duyurmanızı rica eder, saygılarımızı sunarız.” 16-17 ve 18.sayfada “Askeri Savcı Baki Tuğ’u Mahkemeye Verdik” baş- lıklı yazı yayınlanmıştır. 479
19.sayfada “Zonguldak Raporu”, 20.sayfada Celal Yıldız imzalı “Faşizm”, 22.sayfada Dr. Turhan Temuçin imzalı “Köy- sel Bölgede Öğretmen ve Sağlık”, 23 ve 24.sayfalarda İsmet Yalçınkaya imzalı “Pahalılık”, 25-26 ve 27. sayfalarda Yılmaz Elmas imzalı “I. Milli Eğitim Şurasında İlköğretim Sorunu”, 28. sayfada H.Basri Aydın imzalı “Savunma”, 30.sayfada “Adıyaman Olayları” başlıklı yazılar yer alırken 32.sayfada İzmir Yürüyüşü’nün bir fotoğrafı bulunuyor. 480
şecektir. Bazı sayıların sayfa adedi 32 iken, bazılarınınki 42, bazılarınınki ise 48 sayfadır. Ön ve arka kapakları renkli olan bu dergi şeklindeki bu bültenler 94-105. sayılardır. Dergi şeklindeki bül- tenlerin ön kapağında büyük harflerle TÖB-DER yazısı ve altında Tüm Öğretmenler Birleşme ve Dayanışma Derneği yazıları bulunmaktadır. Dergi (Bülten) kapakları her sayıda farklı renkte basıla- caktır. Bültenin kapaklı dergi şeklinde (eldeki mev- cut sayılara göre) çıktığı sayı adedi 12’dir. Dergi şeklinde tasarlanmış olan 94. sayı Bülten 1 Nisan 1975 tarihlidir. 1.sayfasında yer alan “Ge- nelge” başlıklı yazıda şöyle denilmektedir: “Örgü- tümüzün Haber Bülteni 1 Nisan 1975 gününden itibaren kapaklı ve 32 sayfa olarak yayınlanacak ve olanaklar elverdiği ölçüde dergi niteliğinde olacaktır” denilerek mali külfetinin artacağı, bu yüzden fiyatın arttırıldığı, yeni aboneler bulunma- sının gerekli olduğu şubelere hatırlatılmaktadır. 481
2.sayfadaki “Başyazı”nın başlığı “15-16 Şubat ve Sonrası” şeklindedir. Yazıdaki değerlendirmelerin bazı bölümlerini kısaltarak buraya aktarıyo- ruz;
233 15-16 ŞUBAT OLAYLARI VE SONRASI “15-16 Şubat olaylarını geride bıraktık. Toplantılarla ilgili tartışmalar, de- ğerlendirmeler ise örgütün içinde ve dışında sürüp gitmektedir. Sağ bası- nın ve Milliyetçi Cephe partilerinin sermayenin azgın sömürüsüne, baskı ve zulmüne karşı; bakkala, kasaba, manava borçlu olsalar da, sürülseler, kıyılsalar ve dövülseler de (öğretmenlerin) susmalarını, Peygamber sa- bırlı olmalarını istemeleri dikkat çekicidir. (…) Ayrıca 15-16 Şubat günlerine dek toplantı kararlarımız hakkında hiç- bir olumsuz görüş beyanında bulunmayanların, bazı olaylar nedeniyle zamanı değildi, görevi değildi gibi kararımızı ve eylemlerimizi eleştirme- leri de ilgi çekicidir. (…) Şubelerimizden aldığımız haberler üye artışının hızlandığını, tarafsız ve kararsız unsurların TÖB-DER’li öğretmenlerle ve TÖB-DER’le bütünleş- tiğini göstermektedir. 482 İlK-DER’in 9 Mart 1975 günü yaptığı Genel Kurul toplantısında aldığı fesih kararının ve İLK-DER’li arkadaşlarımızın omuz omuza mücadele vermek amacıyla örgütümüze katılmalarının bu günler- de olmasını da rastlantı olarak görmek büyük yanılgı olur. (…) 15-16 Şubat eylemlerinin örgütümüze salt sayısal bir artış sağladığı şeklindeki bir düşünce de yanlış olur. Bu eylem tüm öğretmenlere ve di- ğer devlet personeline ekonomik ve demokratik mücadelenin dikensiz gül bahçesine girmek olmadığını da göstermiştir. (…)Bu gün ne eylemin ulaş- tığı başarının sarhoşluğu ve ne de karşı saldırıların yılgınlığı içerisindeyiz. (…) Başarıyla sonuçlanarak 483 Türkiye öğretmenlerinin örgütlenmesine büyük katkıları olduğuna inandığımız 15-16 Şubat eyleminin şerefi, tüm TÖB-DER şubelerine ve tüm öğretmenlere aittir. Türkiye devrimci hareke- tine katkısı olduğuna inandığımız bu eylemden doğacak her türlü sorum- luluğu yükümlenmeyi örgütün yönetim kurulları olarak onur sayacağız.” Bültende “Ali Bozkurt’un Basına Verdiği Demeç”, Örgütlü Mücadelemi- zin Ekonomik Sonuçları” 484
yazıları da 3-4-5.sayfalarda yer almaktadır. 6.sayfada “Son 15 Günde Kurulan Şubelerimiz” başlıklı haberde yeni ku- rulan 16 şube ve kurucularının adlarına yer verilmektedir. 485
Yine aynı sayfada “İLK-DER TÖB-DER’e Katıldı” 486 başlıklı bir bildiri var. Bu bildiri önemli bir belge niteliğinde olduğundan aynen buraya aktarı- yoruz:
234 İLKOKUL ÖĞRETMENLERİ DERNEĞİ (İLK-DER), TÖB-DER’E KATILIYOR “Kamuoyuna” Kısa adı İlK-DER olan İlkokul Öğretmenleri Derneği Olağanüstü Genel Kurulu 9 Mart 1975 tarihinde toplanmıştır. Olağanüstü Genel Kurulda öğretmenlerin örgüt ve eylem birliğini sağlamak için derneğimizin ka- patılmasına oy birliği ile karar verilmiştir. Egemen, faşist ve çıkarcı çevrelerin her düzeyde beraberlik kurduğu bu ortamda, devrimci, Atatürkçü öğretmenlerin bir örgüt çatısı altında birlik, beraberlik ve eylem birliği içinde olmaları kaçınılmaz bir zorun- luluktur. Bu nedenle tüm öğretmenleri, özellikle tüm ilkokul öğretmenlerini TÖB-DER’de örgütlenmeye ve birleşmeye çağırıyoruz. Örgütlü mücade- le çağdaş mücadeledir. Türkiye öğretmenleri olarak emekçi halkımıza örgütlenmenin en doğrusunu göstermek görevimizdir. Bozuk düzene son vermek için, Emekçi halkımızı insanca yaşama düzeyine çıkarmak için, Öğretmenlerin özlük ve mesleki sorunlarını çözmek için, Grevli toplu sözleşmeli özgür sendika kurma hakkını almak için, Tüm öğretmenleri sendikal dönemden beri görüş ve eylem birliği içinde olduğumuz TÖB-DER’in Atatürkçü, devrimci birliğinde örgütlenmeye çağırıyoruz. Yaşasın devrimci öğretmenlerin demokratik mücadelesi. Yaşasın emeğin en yüce değer olduğu düzen. İLK-DER’li Öğretmenler Adına Kenan Keleş İsmail Başbuğ Kazım Akyüz Musa Alp İlhan Deniz Eski İlk-Sen Eski ilk-Sen Eski ilk-Sen Eski İlk-Sen Eski İlk-Der Gen. Başkanı Başkanı Gen.Saymanı Gen.Sekreteri Gen. Başkanı İsmail Karabeyoğlu Celal Başer M. Yalçın Özalp nuran Kepenek Eski İlk-Sen Eski İlk-Sen Eski İlk-Der Eski İlk-Der Gen. Başk. Yard. MYK Üyesi MYK Üyesi Yön. Kur. Üyesi 235 Bültenin 8.sayfasında öldürülen ilk TÖB- DER’li öğretmen Battal Öz için Sadettin Öz-
Yazıdan bazı bölümleri Battal Öz’ün anısına saygıyla buraya aktarıyoruz:
Battal Öz, Ahmetli Barbaros İlkokulu öğretmeniydi. Onu vuran İbrahim Başaran’da öyle. (…) Battal Öz, TÖB-DER’in üyesidir. Çağından so- rumlu, halkına karşı görevini yerine getirmeye çalışan bir öğretmendir. Çevresinde etkilidir, sözü dinlenir. Kısacası devrimci bir öğretmendir. TÖB- DER’in düzenlediği (16 Şubat 1975) İzmir Yürüyü- şü’ne katılmıştır. (…) Ege’nin öğretmenleri koştu- lar geldiler Turgutlu’ya. Beş bin kişiydiler. Battal’ı omuzladılar. “Battallar ölmez”, “Kahrolsun Faşist- ler”, “Devrimciler ölmez” diye bağırdılar gözyaşla- rını kurşun yaparak. Haykırdılar sömürüye, yoksul- luğa, faşizme karşı. Battal öğretmenin okulunun önünde küçücük yumruklar sıkıldı, havaya kalktı küçük kolları lastik pabuçlu oğlanların yır- tık fistanlı kızların. Bağırdılar avazları çıktığı kadar “Kahrolsun faşistler”…
236 Ve binler yumruklarını bir kez daha sıktılar kolay kolay açılmamacasına…” 9. sayfada İsmet Özel’in “Sevgilim Hayat” şiiri ile “Murat Gökten’in Ar-
487
10-12.sayfalarda Dr. Fikret Başkaya imzalı “Az Gelişmişliğin Gelişmesi- IV”, 13. sayfada ise “İlginç İddiana- meler” 488
başlıklı yazılar çarpıyor gözümüze. 14-17. sayfalarda Yılmaz Mızrak’ın “16 Şubat toplantısı” nedeniyle yaptığı konuşmanın tam metnine yer verilmiştir. 18-21.sayfalardaTÖB-DER Malatya Şu- besi’nce hazırlanan “Malatya Raporu”na yer ve- rilmektedir. 489 Bültenin 23.sayfasında Salih Başer imzalı “Barbina Öğrencilerinden Mektup” 490
baş- lıklı yazı göze çarpmaktadır. 24-28. sayfalarda Du- ran Yılmaz’ın “Kışlak” 491
adlı öyküsüne yer verilmiş- tir. 29-32. sayfalar arasında “Kongrelerini Yapan Şubelerimiz” yer almaktadır. 492
Bültenin (derginin) arka kapağında ise Oktay Akbal’ın “Palavra…Palav- ra” adlı yazısına yer verilmiştir. 237 15 Nisan 1975 tarihli 95 sayılı TÖB-DER Dergisi’nin (bundan sonra Bülten yerine Dergi tabirini kullanacağız) kırmızı renkli kapağında Köy Enstitü- lerine alınacak çocukların fotoğrafları ve fotoğrafın altında “Köy Ensti-
dönemin Başbakanı Süleyman Demirel’e gönderilen yazıda özetle şu gö- rüşlere yer verilmektedir: “Sayın Başbakan, (…) Size hükümet kurma gö-
Derginin 2. sayfasında Fakir Baykurt imzalı “Bu 17 Nisan”başlıklı yazı bu- lunuyor. Baykurt yazısında özetle şu görüşleri dile getiriyor:
belli eden konulardan biri oldu enstitüler. (…) Yüzyıllardır ulusal geli- re katkısı az, bu gelirden aldığı pay daha da az, okur-yazarlık oranı ise son derece düşük olan köylü kitlelerini uyandırmak için atılmış büyük bir adım. Türkiye haritasının bütün yüzeyine yayılmış yirmi bir eğitim ku- rumu. Köylerden öğrenci alıyor. Köy niteliği taşıyan yerlerde beşer yıllık eğitimden geçirerek bunları köy öğretmeni, sağlık memuru ya da köye yarayışlı meslek erbabı olarak gönderiyor. (…) Köy enstitülerindeki in- sana kendi bütünlüğü içinde hamle yaptıran eğitimin sırrı, onun bir iş eğitimi olmasında saklıdır. (…) Köylünün ve emekçi kitlelerin ciddi ağırlığı duyulmayan, emperyalist etkilerden temelli arındırılmamış yönetimlerde Köy Enstitüleri yeniden açılamaz. (…)”
Derginin 4. sayfasında “Toplum ve Kadın” başlıklı bir yazı var. Yazı Tülay Peker tarafından kaleme alınmış. 493
Bültenin sonraki sayfalarında TÖB- DER şube ve üyelerine yönelik baskılar kısa haberler şeklinde verilmiştir. Bazılarının başlıklarını vermekle yetineceğiz: “Komandolar Tokat Öğret- men Okulunu İşgal Etti”, “Komandolar Horasan’da Liseyi Basarak Nöbetçi Öğretmeni Dövdüler”, “Afyon Şubemiz Ülkü Ocaklılar Tarafından Ba-
494
, “İstanbul Şubemizin Camları Kırıldı”, “Keban TÖB-DER Şubesi Saldırıya Uğradı” 495
, ve “Kime Özeniyor” başlıklı bir soruşturma haberi. 496
238 13.sayfada Nedim Şahhüseyinoğlu imzalı 15 Şubat olaylarını konu alan “Halk İrtica Olaylarını Anlatıyor” başlıklı yazısı, 16.sayfada “TÖS Davası Beraat ile Sonuçlandı” haberi, 17.sayfada Çarşamba Şubesi’nin “Halkı- mıza Önemli Duyuru” başlıklı bildirisi, 18.sayfada Dursun Akçam’ın “Ka- ranlığı Dele Dele” başlıklı yazısı, 19 ve 20.sayfalarda Av. Halit Çelenk’in “141-142 Üzerine” yazısı, 21 ve 22.sayfalarda Dr. Fikret Başkaya’nın “Az Gelişmişliğin Gelişmesi-V” yazısı, 24.sayfada Mehmet Koç’un “Güncel Sorun: Köy Enstitüleri” yazısı, 25 ve 26.sayfalarda Orhan Kemal’in “Önce Ekmek” başlıklı öyküsü, 27-30.sayfalarda Şakir Altay’ın Kubilay olayını anlattığı “Anıt Şehir” başlıklı şiiri yer almaktadır. TÖB-DER Dergisinin 96. sayısı 1 Mayıs 1975 tarih- lidir.
497 Dergide Genel Yönetim Kurulu Seçimlerinin yenilenmesine karar verildiği, Olağanüstü Genel
duyurusu dikkat çekmektedir. Derginin 2-3 ve 4.sayfalarında “Basın Bülteni” ne yer verilmektedir. Basın Bülteninden bazı cümleleri buraya aktarmayı faydalı görüyoruz:
kapalı salon toplantıları, İzmir’de sessiz yürüyüş ya- pıldı. Ancak bu gerçek bile “52 ilde toplantı yapıldı” biçiminde kamuo- yuna yanlış duyuruldu. (…) Egemen güçlerin tertip ve saldırılarına karşın 15-16 Şubat eylemlerinden bu güne kadar 20 bin öğretmen TÖB-DER’e üye oldu ve 30’a yakın yeni şube açıldı. Öğretmenler demokratik müca- delenin tek örgüt içerisinde sürdürülmesinin zorunlu olduğunu daha iyi kavradılar. İLK-DER kendini fesh etti. 498 (…) Çok az da olsa örgütlü mü- cadelenin somut yararları görülmeye başlandı. Tüm öğretmenlere 300- 600 lira arasında değişen yan ödemeler alındı. (…) sermaye kesiminin koruduğu ve desteklediği faşistler, devrimci ve ilerici öğrencilere, demok- ratik kuruluşlara saldırmakta, işçileri ve öğretmenleri dövmekte hatta öl- dürmekteler. (…)” 5.sayfada “Eğitim Ödenekleri için Verilecek Dilekçe” örneği yayınlanmıştır. 6-7-8 ve 9.sayfalarda Av. Halit Çelenk’in “141-142
öğrendiğimize göre Çerkezköy Öğretmenler Derneği ile Diyarbakır Öğ- retmenler Derneği kendilerini feshedip TÖB-DER’e katılmışlardır. 239 10. sayfada “Faşist Baskılar Arttı” başlıklı bölümde yer alan bazı haberler şöyle; “Yakasına Atatürk Rozeti Takan Gönen Öğretmen Lisesi öğrenci-
499
, “Pozantı’da Baskılar”, “Gültekin Gazioğlu Sürüldü”, “Osmaniye Şube Başkanı Dövüldü”, “Görele şubemi- zin camları kırıldı”, “Ulukışla’da faşizan baskılar sürüyor” Derginin16-18. sayfaları “Yayın Dünyası” başlığı altında yeni çıkan gazete ve dergilerin tanıtımına ayrılmış. 18. sayfada Adapazarı Şubesinin “Halkımıza Duyu-
yazılar çarpıyor gözümüze. 20-26.sayfalarda Hasan Yiğit imzalı “Faşizmi Tanıyalım” başlıklı yazı yayınlanmıştır. 500
27. sayfada “Lafa Bak” başlık- lı bir haber bulunmaktadır. Bu yazıda kendisini kutlamaya gelen MİSK (Milliyetçi İşçi Sendikaları Konfederasyonu) yöneticilerine konuşan Baş- bakan yardımcısı Necmettin Erbakan’ın “Biz işçi ve işvereni iki kardeş olarak görüyoruz” sözlerine yer verilmektedir. Derginin 28. sayfasında “Halktan Aldık Derdimizi” başlıklı imzasız bir yazı, 23 Nisan 1975 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nden “Sanayi Bakanlığı Demirel kardeşlerin ortak olduğu ORMA şirketine teşvik tanıdı” haberi, Adalet Partisi (AP) Genç- lik Kolları’nın aylık bülteninin fotokopisi 501 30. sayfada Rüştü Apaydın’ın “Kan Gülleri” başlıklı şiiri, son sayfada ise “Elazığ’da Terör; Faşist Tas- lakları Öğretmen Okulunu Muhasara Altına Aldılar” başlıklı haber ve yazıları yer bulmuş kendine. Derginin arka karton kapağında saldırıya uğ- rayan TÖB-DER Ahlat Şubesi’nin kırılan camlarının fotoğrafıyla onun al- tında ÜLKÜ-BİR (Ülkücü Öğretim Üyeleri ve Öğretmenleri Derneği Genel Başkanlığı’nın Ahlat ÜLKÜ-BİR Şubesi’ne yazdığı “TÖB-DER ve Lise müdürünün faaliyetlerinin geniş bir rapor haline getirilerek gönderilmesini” istedi- ği yazının fotokopisi yayınlanmaktadır. En altta ise Ataol Behramoğlu’nun “At, İt, Davar ve Bilcümle Hayvanat Üzerine” başlıklı dörtlüğü bulunuyor. 502
15 Mayıs 1975 tarihli 97. sayının kapağında Has- let Soyöz’ün çizdiği ve bir CIA mensubunu bir elin- de idam ipi, diğer elinde hapishane parmaklığını tutar biçimde anlatılan bir illüstrasyon bulunuyor. Derginin “Saldırı-Haber” başlıklı bölümde “Ko- zaklı’da Emniyet Terörü”, “Sivas Öğretmen Lise- sinde Faşist Terör”, “Ulukışla’da Baskılar Sürüyor”, 240 “Malatya Şubemize Dinamitli Saldırı”, “Kaymakamlık Sansürü” 503 “TÖB- DER Yerköy Şubesi’nin 23 Nisan’da Atatürk Heykeline Koyduğu Çelenk Parçalandı”, “İzmit TÖB-DER Şubesinin Faaliyetine Engel” 504
“Manavgat Lisesi Biyoloji Öğretmeni ve TÖB-DER üyesi Ali Demir güpegündüz saldı- rıya uğradı”, “Tarsus’ta Baskı”, 505
“Malatya’da TÖB-DER’li üç Öğretmen Faşistlerin Bıçaklı Saldırısıyla Yaralandı” Derginin 16. sayfasında Urfa Şubesi’nin “Halkımıza” başlıklı bildirisi yer alıyor. 506
19.sayfada TÖB-DER Adapazarı Şubesi Bayanlar Kolu Başkanı Füsun Taş’ın kadın öğretmenlerle yapılan toplantıda yaptığı konuşma “Bir Konuşma” başlığıyla verilmiştir. 20-21.sayfalarda TÖB-DER Genel Başkanı Ali Bozkurt’un “15-16 ve 23-24 Şubat Olayları” başlıklı değer- lendirme yazısı bulunuyor. Bu değerlendirmede “15 Şubatta yapılan top- lantıların yasal ve izinli olduğu, gereken güvenlik önlemlerinin alınması için Cumhurbaşkanı nezdinde bile girişimlerde bulunulduğu” belirtilmiştir. Bozkurt, toplantıla- rın “zamanı mıydı?” sorularının yersiz olduğunu ve “yasal demokratik haklarımızın kullanılarak halkımız kanalıyla kamuoyu oluşturup sorunları- mızı parlamentoya iletmemiz için 15-16 Şubat- tan daha uygun bir zaman olamazdı” demiştir. 507
Ali Bozkurt değerlendirme yazısında “kapalı sa- lon toplantılarının tahrik unsuru“ olmadığını, etkinliklerin “Bizim Radyo” tarafından organize edildiği iddiasının da gerçek dışı olduğunu be- lirtecektir. Derginin 22-25.sayfalarında Halit Çe- lenk imzalı “141-142 Üzerine” başlıklı yazıya yer verilmiştir. 26 ve 27.sayfalarda Cemil Çakır imza- lı “Cepheler Üzerine” başlıklı yazı, 508
28.sayfada Download 3.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|