Topshiriqlar rejasi: Kompyuterning asosiy qurilmalari bilan tanishish

Mikroprotsessorlar. Kompyuterning bosh mikrosxemasi – mikroprotsessor bo’lib, uning 
«miyasi» hisoblanadi. U xotirada joylashgan programmali kodni bajarishga ruhsat beradi va 
kompyuterning barcha qurilmalri ishini boshqaradi. Uning tezligi kompyuter tezligini belgilaydi. 

---

Konstruktivlik boyicha, mikroprotsessor kichik o’lchamdagi kremniy kristalidir (bir necha 
santimetrni tashkil etadi).
Takt chastotasi. Birlik vaqt ichida protsessorning elementar operatsiyalar sonini takt chastotasi 
belgilaydi. Zamonaviy protsessorlarda takt chastotasi Mglarda (1Gts bir sekund davomida bir 
operatsiyani bajarishni bildiradi, 1MGts=106Gts) o’lchanadi. Protsessorning takt chastotasi 
qancha ko’p bo’lsa, uning unumdorligi shuncha ko’p bo’ladi. Birinchi mikroprotsessorlar 
4.77Mgts chastotasida ishlagan bo’lsa, hozirgilarining ishchi chastotasi 2GGts dan 
(1GGts=103Mgts) oshadi.
Razryadlilik. Mikroprotsessorning razryadliligi, u bir takt davomida o’zining registrlarida 
nechta bit qabul qilishi va qayta ishlashi mumkinligini ko’rsatadi. Mikroprotsessor razryadliligi 
komandali shina razryadliligi bilan belgilanadi, Ya’ni shinadagi uzatuvchilar soniga bog’liq, 
ulardan aslida komandalar uzatiladi.
Kesh-xotira. Protsessor ichida ma’lumot almashishi protsessor va operativ xotira orasidagi 
almashishdan ancha tez bajariladi. Shuning uchun operativ xotiraga murojaatlarning sonini 
kamaytirish maqsadida protsessor ichida o’rta operativ xotira yoki kesh-xotira yaratiladi.
Shinalar.Boshqa qurilmalar birinchi navbatda operativ xotira bilan protsessor provodniklarining 
(uzatgichlar) shodasi (boshqacha nomi shinalar) bilan bog’lanadi. Shinalar uch turga ajratiladi:
 

---

 
ONA PLATA BILAN TANISHISH