Тошкент-2021 3 Март 2021 10-қисм Тошкент март 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»


Download 3.06 Mb.
Pdf ko'rish
bet30/119
Sana12.11.2023
Hajmi3.06 Mb.
#1768818
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   119
Bog'liq
10.Pedagogika yonalishi 2 qism

Март 2021 10-қисм
Тошкент
конгломерат слов, символов и названий, а живое средство для обозначения научных понятий, 
предметов и явлений. В наше время все большее количество людей включается в атмосферу 
химических знаний. Химический язык становится достоянием не только химиков, но людей 
разных профессий. Если химический язык усвоен хорошо, он является активным средством 
формирования и усвоения понятий, фактором быстрого обучения школьников. [2]
Вывод периодического закона, например, можно осуществлять с помощью химических 
знаков. Методически верным считается вывод периодического закона с использованием 
карточек, на которых записан знак элемента, атомная масса и валентность элемента в высшем 
оксиде и водородном соединении (для неметаллов). В этом случае учитель рассчитывает 
на абсолютное знание учащимися существа понятий, выраженных в знаке химического 
элемента. Весь остальной процесс формирования понятия о периодическом изменении 
свойств элементов будет зависеть от характера употребления знаков учащимися. 
Использованная литература:
1. Матвеева Э.Ф. Методика преподавания химии (инновационный курс): Учебно-мето-
дическое пособие /Э.Ф. Матвеева; Астраханский государственный университет. 2015г
2. Фаязов Д.Ф. Формирование умений учащихся пользоваться химическим языком // 
Химия в школе. 1983. № 2. 


34
Март 2021 10-қисм
Тошкент
RINOLALIYA TASHXISIGA EGA BOʻLGAN BOLALARNI TEKSHIRISH 
USULLARI
Abduraximova Adolat Abdurashitovna
Toshkent shahar 522-KTIMTT defektologi
Annotatsiya: Maqolada rinolaliya tashxisiga ega boʻlgan bolalarni tekshirishning bir qancha 
usul va vositalariga oid fikrlar berilgan.
Kalit soʻzlari: nutq,rinolaliya, ochiq rinolaliya, yopiq rinolaliya, aralash rinolaliya.
Har qanday millatning ravnaqi bevosita oʻz farzandlarining aqliy va jismoniy yetukligiga 
bogʻliqdir. Bola shaxsining har tomonlama rivojida esa nutq katta ahamitga ega. Chunki nutq 
kishilararo aloqa quroli, barcha sohalarda qudratli muomala vositasidir. Nutq – insonning muloqot, 
fikrlash va faoliyat jarayonida muhim psixik vazifani bajaradi.
Bola nutqi kattalarning samimiy munosabati va yoqimli ovozidan ta’sirlanish asosida vujudga 
keladi. Uning rivojlanishi tushunarli, aniq, ravon boʻlish uchun ham kattalarning samimiy 
gʻamxoʻrligi, tez-tez muloqotda boʻlishi, eng asosiysi, oilada sogʻlom psixologik muhitni saqlashi, 
maktabgacha ta’lim muassasalarida bolaning ehtiyojlarini imkon qadar qondirishi, unga e’tiborli 
va mehribon boʻlishi talab etiladi. Afsuski, turli sabablarga koʻra nutqida nuqsoni boʻlgan bolalar 
ham uchrab turadi.
Nutqdagi nuqsonlarning asosiy turlari quyidagilar: alaliya- tugʻma soqovlik, afaziya-miya 
chayqalishi, boshning shikastlanishi tufayli tilsiz boʻlib qolish, afoniya -tovush talaffuzini 
yoʻqotish, rinolaliya-nutq apparatining anatomik va fiziologik kamchiliklari sababli ovoz tembri 
va tovushlar talaffuzidagi buzilishdir.
Nutq buzilishining hayotda eng koʻp uchraydigan turi- rinolaliyadir. Rinolaliya - bu 
artikulyatsion apparat a’zolarida tugʻma yoki orttirilgan nuqsonlarning boʻlishi yoki artikulyatsion 
apparat a’zolarida burun, burun halqum sohasida falajlanishlarning kuzatilishi, burun suyagining 
qiyshayishi, burun sohasidagi turli xil oʻsimtalar, odenoidlar, poliplar boʻlishi natijasida yuzaga 
keladigan ogʻir nutq nuqsonlari hisoblanadi. 
Rinolaliya boʻyicha dastlabki ilmiy ishlar shifokorlar tomonidan yozilgandir. Ularning 
harakatlari tanglay boʻrtmasini toʻliq tiklashga qaratilgan edi, qayta hosil qilingan tanglay pardasi 
yetarli darajada uzun va harakatchan boʻlishi va halqumning orqa devori uchun birika olishi lozim. 
Bu samaraga erishish nutqdagi manqalikni yoʻqotishga imkoniyat yaratadi yoki uni bartaraf qiladi.
Rinolaliyada tovushlar artikulatsiyasi, fonatsiya, tovush hosil boʻlish mexanizmlari jiddiy 
ravishda normadan chetga chiqadi. Normal fonatsiya boʻlganda kishida m, n tovushlaridan tashqari 
nutqdagi hamma tovushlarni talaffuz qilish vaqtida burun-halqum va burun boʻshligʻining boʻgʻiz 
va ogʻiz boʻshligʻidan ajralish roʻy beradi. Tanglay-halqum birlashish funksiyasining buzilish 
xarakteriga koʻra rilolaliya uch shaklga ajratiladi.

Download 3.06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   26   27   28   29   30   31   32   33   ...   119




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling