Тошкент-2021 3 Март 2021 10-қисм Тошкент март 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

I. Nutqni tekshirish. Tekshirish jarayonida fonematik eshitish (nutqdagi tovushlarni idrok 
etish) holati, alohida soʻzlarning ma’nosini, jumlalarni va soʻzlab berilgan yoki oʻqib berilgan 
kichik hikoyaning mazmunini tushunish aniqlanadi.
II. Fonematik eshitish. Fonematik eshitishni tekshirish nutqdagi tovushlarning differensiyasini 
aniqlashga qaratiladi. Dastlab fiziologik eshitishning saqlanganligiga amin boʻlish lozim. Soʻngra 
bolaga bir-biridan keskin farq qiladigan, shuningdek, oʻxshash tovushlarni boshqa tovushlar 
orasidan ajratish taklif etiladi. masalan, unli tovushlar a, o, u ichidan u ni, b, d tovushdan d ni 
ajratish. Bola ushbu tovushlarni eshitganida qoʻlini koʻtarishi lozim. 
III. Lugʻat boyligi. Lugʻat boyligini tekshirishda bolaning soʻzni (tovush kompleksi sifatida), 
predmetning belgisi, harakatiga moslash va nutqda undan toʻgʻri foydalanish koʻnikmasi aniqlanadi.
Shunday qilib, logopedik ishlarning tavsiya qilinayotgan tizimida artikulatsiya organlarining 
maxsus gimnastikasidan foydalaniladi (faqatgina nutq tovushlari uchun zarur boʻladigan harakatlar 
mashq qilinadi); shu bilan bir vaqtda artikulatsion praksisni rivojlantirishga yordam beradigan 
qoʻshimcha mashqlar ham koʻzda tutiladi.
Xulosa qilib shuni aytishimiz mumkinki, rinolaliya tashxisiga ega bolalarni tekshirishda 
logopedik ishlarning oʻz vaqtida amalga oshirib borish lozim. 
Foydalanilgan adabiyotlar. 
1. Shomahmudov R, Mo‘minova L R. Bolalar nutqidagi nuqsonlar va ularni bartaraf etish. – 
T.: 1995
2. G‘oziyev E. Ontogenez psixologiyasi. – T.: 2002
3. Shomahmudova R., Mo‘minova L R. Bog‘cha va kichik maktab yoshidagi bolalar talaffuz-
idagi nuqsonlarni tuzatish. – T.: 1981

---

36
Март 2021 10-қисм
Тошкент