Toshkent arxitektura qurilish instituti muhandislik qurilish infrastrukturasi fakulteti

Qurilish g’ishti. Qurilishda eng ko’p ishlatiladigan oddiy va ko’p teshikli devorbop g’ishtlar oson eruvchan tuproqqa qo’shimchalar qo’shib yoki qo’shmashdan loydan tayyorlanadi. Bunday g’ishtlar asosan binolarning tashqi, ichki devorlarini, g’ishtli bloklar va panillar queilishda ishlatiladi.
Oddiy loy g’ishti 250х120х65 mm va 250х120х88 mm li o’lchamlarda ishlab chiqariladi. Devor qurayotganda g’ishtlararo chok o’lchami 12 mm dan ortmasligi lozim. Zavodlarning ish unumini rejalashtirilganda g’isht xajmidan kelib chiqqan xolda xisoblanadi, xajmi1 м³ ga teng devor qurish uchun 400 ta g’isht ishlatiladi. G’ishtning og’irligi 4 kg dan oshmasligi lozim. Oddiy g’ishtning xofssalari quyidagicha: o’rtacha zichligi 1600-1800 kg/м³; suv shimuvchanligi kamida 6%; issiqlik o’tqazuvchanlik koeffisinti 0,7-0,85 Wт/(м·⁰С); siqilishga mustaxkamligi 7,5-30 МПа; egilishga esa 1,8-4,5 МПа; ayrim xollarda mustaxkamligi 20-50% gacha kichik bo’ladi. Siqilishga mustaxkamligiga qarab g’ishtlar 7 markada ishlab chiqariladi: 75, 100, 125, 150, 200, 250 va 300. Muzlashga chidamliligi 15, 25, 35 va 50. Nim quruq usul bilan tayyorlangan g’ishtlarni poydevor yoki nam, suv tasirida bo’ladigan bino qisimlarini kurishda ishlatish tasviya etilmaydi.
Ko’p teshikli g’isht. Bunday g’ishtlar uchun xom ashyo sifatida tuproq yoki trepil tog’ jinsli tuproq ishlatiladi. Ko’p tishikli g’ishtlar xar xil shakilda bo’ladi. Ko’pincha tishikli g’ishtlar paralapepid shakildag, qalinligi bo’ylab ko’p teshikli (31 tadan 105 tagacha) devorbop g’ishtlar ishlab chiqariladi. Ishlab chiqarishda ko’p teshikli g’ishtlar nam va nim quruq usulda qoliplanadi. Tomonlari oddiy g’ishtga nisbatan katta bo’ladi. 1 - rasmda tomonlaining ulchami 250х120х88 va 250х120х103 mm ga teng bo’lgan nam usulda qoliplanadigan ko’p teshikli g’ishtlar tasvirlangan. Ularning zichligi 1300 kg/м³, suv shimuvchanligi esa massa bo’yicha 18% dan oshmaydi.
Ko’p teshikli g’ishtlar siqilishdagi mustaxkamlik chigarasi bo’yicha 4 ta markaga bo’linadi: 75, 100, 125, 150. Besh burchak tomonli chuqurchalar qilib ishlangan g’ishtlar odatda nim quruq usulda qoliplanadi. Besh tomonli chuqurchalardan iborat bo’lgan g’ishtdan terilgan devorda vertical chiziqlar bo’lmaydi. Ko’p tishikli g’ishtlar – 15⁰С da 15 marta muzlatib, eritilganda bo’zilmasligi kerak.

1-rasm.